توضیحی در معنای لغت عشیره


سلام. در زبان عربی جاهلی و عربی قرآنی، عشيرة شامل بستگان و خانوادهٔ پدری مانند عمو، عمه، پسرعموها و پسرعمه‌ها و ... می‌شد.

به نظر می‌رسد که «عشيرة» بستگان مادري را شامل نمی‌شده است.

به اين عبارت در قرآن توجه کنيم: قُلْ إِن كَانَ آبَاؤُكُمْ وَأَبْنَاؤُكُمْ وَإِخْوَانُكُمْ وَأَزْوَاجُكُمْ وَعَشِيرَتُكُمْ / يا به اين عبارت: مَنْ حَادَّ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَلَوْ كَانُوا آبَاءَهُمْ أَوْ أَبْنَاءَهُمْ أَوْ إِخْوَانَهُمْ أَوْ عَشِيرَتَهُمْ مشخص است که عشيرة به کسانی بجز پدر و پدر بزرگ، پسران، برادران و همسران می‌گويند.

دو بن‌واژهٔ هم‌نوشت در زبان عربي وجود دارد که ريشهٔ تاريخي آنها با يکديگر متفاوت است، يکي به‌معناي برخورداري و ديگري به‌معناي 10. در عبری کلمهٔ عشر به معنای « 10» به بن‌واژهٔ עשׂר (ʿśr) و کلمهٔ عشر به‌معناي «دارا بودن و برخوردار بودن» به بن‌واژهٔ עָשַׁר (ʿāšar) بازمي‌گردد.

ابوهلال عسکري (295 ق) نظام خانوادگي عرب را چنين صورت‌بندي مي‌کند: « الشعوبُ أعظمُ منَ القبائلِ، الواحدُ شعبٌ، بالفتحِ. ثمَّ القبائلُ، واحدتُها قبيلةٌ. ثمَّ العمائرُ، واحدتُها عمارةٌ. ثمَّ البُطونُ، واحدُها بطنٌ. ثمَّ الأفخاذُ، واحدتُها فخْذٌ، بالإسكانِ، وفخِذُ الإنسانِ بالتحريكِ، وقد يُسكَّنُ. ثمَّ الفصائلُ، واحدتُها فصيلةٌ، وفي القرآنِ: {وَفَصِيلَتِهِ الَّتِي تُؤْويهِ}. ثمَّ العشائرُ، واحدتُها عشيرةٌ.» [التَّلخِيص في مَعرفَةِ أسمَاءِ الأشياء 104] بستگان مرد (عشيرة) در دوران باستان، نماد برخورداری او بودند.

واژهٔ قوم به‌معناي گروهي از مردم از يک قبيله، نژاد يا سرزمين را گويند و شامل شعوب و قبائل مي‌شود.

سلام
با تشکر فراوان از جناب احراری

من هم با شما موافقم اما فقط یک تفاوت جزیی داریم.
درست است که جنبه مشهوریت محمد،موسی و ابراهیم ،رسالت شان است،
اما همین افراد معروف نبی،وقتی در قران داستان زندگی شخصی شان ذکر میشود،مراد ،همان خانواده آنهاست که من آنها را دربند الف اشاره کردم.
مثلا در آیه ۱۰طه که از زبان موسی فقال لاهله امکثوا انی انست نارا
بیان شده،قطعا پیروان موسی نیست علیرغم اینکه وجه شاخص موسی،پیامبری است.

یا درسوره ذاریات،مراد از اهل ابراهیم،پیروانش نیست،بلکه خانواده اش هست.فراغ الی اهله فجا بعجل سمین

بنابراین،بسته به محل و موضوع کاربرد،مصادیق اهل یک فرد متفاوت است.

الا من سبق . . یعنی آنها (کافران) را سوار کشتی نکن

«الا . . . القول» ، پرانتزی است

به پرانتزها به عنوان یکی از کلیدهای بسیار مهم فهم متن باید توجه کرد

ممنون دو آیه را هم مد نظر داشته باشیم خوب است یکی ترکیب

"وَ أَهْلَكَ إِلاَّ مَنْ سَبَقَ عَلَيْهِ الْقَوْلُ" در هود:

حَتَّى إِذا جاءَ أَمْرُنا وَ فارَ التَّنُّورُ قُلْنَا احْمِلْ فيها مِنْ كُلٍّ زَوْجَيْنِ اثْنَيْنِ وَ أَهْلَكَ إِلاَّ مَنْ سَبَقَ عَلَيْهِ الْقَوْلُ وَ مَنْ آمَنَ وَ ما آمَنَ مَعَهُ إِلاَّ قَليلٌ (40)

که اگر اهل لزوما به معنی پیروان بود، استثناء "من سبق علیه القول" که همان کافرین هستند، لزومی نداشت.

ديگري هم پاسخ الهی به نوح است:

هود

فَلَا تَسَْلْنِ مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ إِنىّ‏ِ أَعِظُكَ أَن تَكُونَ مِنَ الْجَاهِلِينَ(46)

اگر پسر نوح صرفا ناصالح بود، نوح حتما این را می دانست، اما اگر او پسر واقعی او نبوده باشد، احتمال این هست که او این را نمی دانسته باشد! و عتاب خدا این نادانی نوح را در نظر گرفته است.

به این قرینه که در سوره تحریم آن دو زن را باهم ذکر کرده معلوم میشود «موضوع خیانتِ» آنها همکاری با مخالفانِ شوهرانشان (مثلا جاسوسی برای آنها - همانطور که در باره زن لوط گفته میشود) بوده