رتبه: Advanced Member
گروه ها: Moderator, Administrators, member
تاریخ عضویت: 1390/03/24
ارسالها: 1,741
تشکرها: 4 بار
29 تشکر دریافتی در 29 ارسال
|
مصادیق و انواع استضعاف در قرآن کریم
واژه «مستضعف» از ماده «ضَعْف» است، اما چون به «باب استفعال» برده شده، به معنى کسى است که او را به ضعف کشانده اند، و در بند و زنجیر کرده اند.
به تعبیر دیگر «مستضعف» کسى نیست که ضعیف و ناتوان و فاقد قدرت و نیرو باشد، مستضعف کسى است که نیروهاى بالفعل و بالقوة دارد، اما از ناحیه ظالمان و جباران، سخت در فشار قرار گرفته، ولى با این حال در برابر بند و زنجیر که بر دست و پاى او نهاده اند، ساکت و تسلیم نیست، پیوسته تلاش مى کند، تا زنجیرها را بشکند و آزاد شود، دست جباران و ستمگران را کوتاه سازد، و آئین حق و عدالت را برپا کند.
خداوند، به چنین گروهى، وعده یارى و حکومت در زمین داده است، نه افراد بى دست و پا و جبان و ترسو که حاضر نیستند حتى فریادى بکشند، تا چه رسد به این که پا در میدان مبارزه بگذارند و قربانى دهند.
البته «مستضعف» انواع و اقسامى دارد، مستضعف «فکرى»، «فرهنگى»، مستضعف «اقتصادى»، مستضعف «اخلاقى» و مستضعف «سیاسى» و آنچه بیشتر قرآن روى آن تکیه کرده است، مستضعفین سیاسى و اخلاقى است.
در قرآن مجید، در پنج مورد سخن از «مستضعفین» به میان آمده که عموماً سخن از مؤمنانى مى گوید که، تحت فشار جباران قرار داشتند.
در یک جا، مؤمنان را دعوت به مبارزه و جهاد در راه خدا، و مستضعفین با ایمان کرده مى گوید: «چرا در راه خدا، و در راه مردان و زنان و کودکانى که تضعیف شده اند پیکار نمى کنید؟ همان افراد ستمدیده اى که مى گویند: خدایا! ما را از این شهر (مکّه) که اهلش ستمگرند بیرون بر، و براى ما از طرف خودت سرپرستى قرار ده، و براى ما از سوى خودت یاورى تعیین فرما».
تنها، در یک مورد سخن از کسانى به میان مى آورد که ظالمند، و همکارى با کافران دارند و ادعاى مستضعف بودن مى کنند، و قرآن ادعاى آنها را نفى کرده، مى گوید: «شما مى توانستید با هجرت کردن، از منطقه کفر و فساد، از چنگال آنها رهائى یابید، اما چون چنین نکردید، جایگاه شما دوزخ است».
ولى، به هر حال، قرآن، همه جا به حمایت از مستضعفان برخاسته و از آنها به نیکى یاد کرده است و آنها را مؤمنان تحت فشار مى شمارد، مؤمنانى مجاهد و تلاش گر، که مشمول لطف خدا هستند.
تفسير نمونه
:۱- استضعاف عقیدتی و ایمانی: در آیات متعددی از قرآن کریم، به پیروی مستضعفان از مستکبران اشاره شده است که مستکبران توانسته‌اند با انواع تبلیغات و امکانات مادی فراوانی که داشته‌اند، عقیده و باور خود را بر جامعه تحمیل کنند؛ لذا وقتی در قیامت خداوند این دو گروه را در مقابل یکدیگر قرار می‌دهد از مجادله آنان خبر می‌دهد و می‌فرماید: «....وَ لَوْ تَرى إِذِ الظَّالِمُونَ مَوْقُوفُونَ عِنْدَ رَبِّهِمْ یَرْجِعُ بَعْضُهُمْ إِلى بَعْضٍ الْقَوْلَ یَقُولُ الَّذینَ اسْتُضْعِفُوا لِلَّذینَ اسْتَکْبَرُوا لَوْ لا أَنْتُمْ لَکُنَّا مُؤْمِنینَ»(۳۱ سبأ)
مستضعفان بهانه می‌آورند که اگر شما مستکبران نبودید ما مؤمن بودیم و این پیروی از عقاید شما بود که ما را دچار عذاب الهی کرد. امّا خداوند این بهانه را قبول نکرده و همان طور که به مستکبران، «ظالم »می‌گوید؛ به مستضعفان نیز::🏻 ظالم گفته است.
و همچنین در آیه ۹۷ نساء سخن از کسانى به میان مى آورد که ظالمند، و همکارى با کافران دارند و ادعاى مستضعف بودن مى کنند، و قرآن ادعاى آنها را نفى کرده، مى گوید: شما مى توانستید با هجرت کردن، از منطقه کفر و فساد، از چنگال آنها رهائى یابید، اما چون چنین نکردید، جایگاه شما دوزخ است
:zap:۲- استضعاف مادی: در آیاتی از قرآن کریم، مستضعفان ، افرادی مانند مسلمانان صدر اسلام‌اند که بخصوص تا قبل از هجرت هیچ‌گونه امکانات مادی برای دفع ستم مستکبران نداشتند..یعنی کسانی که ضعیف شمرده شده‌اند، واقعاً هم می‌توانند ضعیف باشند: وَ اذْکُرُوا إِذْ أَنْتُمْ قَلیلٌ مُسْتَضْعَفُونَ فِی الْأَرْض ..(۲۶ انفال)
:zap:۳- استضعاف جسمی و عقلی: در برخی از آیات به افراد ضعیف جامعه که احیاناً دارای :point_left:🏻قوای جسمانی ضعیف‌تری هستند و در اموری مانند جهاد نمی‌توانند شرکت کنند و این واجب الهی از آنان برداشته شده است، مستضعف اطلاق می‌شود. برخی از مردان، اکثر زنان و تقریباً همۀ کودکان از این دسته‌اند. خداوند می‌فرماید:: «إِلاَّ الْمُسْتَضْعَفینَ مِنَ الرِّجالِ وَ النِّساءِ وَ الْوِلْدان...( ۹۸ نساء)
:zap:۴- مستضعفان وارث زمین ؛ در آیه ۵ سوره قصص آمده::🏻 «وَ نُریدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَی الَّذینَ اسْتُضْعِفُوا فِی الْأَرْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَ نَجْعَلَهُمُ الْوارِثین ; ما می خواهیم بر مستضعفان زمین منّت نهیم و آنان را پیشوایان و وارثان روی زمین قرار دهیم.»
که منظور از وارثان زمین در این آیه ، مستضعفان از بنی اسرائیل در زمان فرعون هستند که پس از غرق شدن فرعون و لشگرش در رود نیل، حکومت مصر و تخت و تاج به آنان ارث رسید.
البته مستضعفان بنی اسرائیل یکی از مصادیق این آیه است نه این که آیه مختص به آنان باشد; زیرا خداوند به صورت یک قانون کلی و در شکل فعل مضارع ـ که برای بیان استمرار است ـ می فرماید: ما می خواهیم چنین کنیم... پس این اراده الهی برای همه اعصار و قرون و همه اقوام و جمعیت ها است.
در روایات همچنین اشاره‌های زیبایی به مصداق این معنا از استضعاف شده است، امامان و پیامبران معصوم(ع) در طول تاریخ از جمله ظلم ستیزانی بودند که با مشرکان و مستکبران مدارا نکردند اما همیشه هم شرایط اجتماعی و حمایت مردم به گونه‌ای نبود که بتوانند در مقابل ستمگران، آشکارا قیام کنند و به نوعی توسط آنان و دیگر شرایط به ضعف کشانده شدند. در برخی از روایات از این بزرگان نیز به عنوان مستضعف یاد شده است.
:این آیات از جمله آیاتى است که به روشنى بشارت ظهور حکومتى عدل و داد و برچیدن بساط ظلم را مى دهد، لذا در روایات اسلامى مى خوانیم که ائمه اهلبیت (علیهم السلام ) در تفسیر این آیه اشاره به این ظهور بزرگ کرده اند.:
كلمات كليدي: استضعاف مستضعف وارث ضعف ویرایش بوسیله کاربر 1400/06/23 08:52:19 ق.ظ
| دلیل ویرایش: edit
|
|
|
|
|
|
رتبه: Advanced Member
گروه ها: Moderator, Administrators, member
تاریخ عضویت: 1390/03/24
ارسالها: 1,741
تشکرها: 4 بار
29 تشکر دریافتی در 29 ارسال
|
انواع مستضعفان از ديدگاه ايت الله صادقي تهراني
مستضعفان سه دسته اند: گروهى مقصرند كه خود از نظر تقصيرشان دچار استضعاف گشته اند، چنان كه در آيه (4:97) آنان را "ظالمى أنفسهم" خوانده، كه هرگز اينان نقشى در اين نصرت ربانى ندارند، تا چه رسد كه داراى سلطه و حكومت ايمانى باشند.
دسته دوم مستضعفين بدون تقصيرند، چنان كه در آيه (4:99) آمده، كه ناخواسته ونادانسته مورد استكبار قرار گرفته اند.
و دسته سوم همان مستضعفانى هستند كه ازنظر عقل و ايمان و جهاد در راه ايمان سرآمد ديگرانند، ولى سلطه هاى استبدادى مجالى برايشان باقى نگذارده است، ايشانند كه بر حسب آياتى چند ـ مانند همين آيه مورد بحث و آياتى از سوره انبياء و نور و بعضى سور ديگر ـ مورد اين وعده ربانى قرار گرفته اند كه آينده حكومت ربانى در جهان تكليف مخصوص آنان خواهد بود.
تفسير فرقان- سوره قصص
|
|
|
|
|
|
جهش به انجمن
شما مجاز به ارسال مطلب در این انجمن نمی باشید.
شما مجاز به ارسال پاسخ در این انجمن نمی باشید.
شما مجاز به حذف مطلب ارسالی خود در این انجمن نمی باشید.
شما مجاز به ویرایش مطلب ارسالی خود در این انجمن نمی باشید.
شما مجاز به ایجاد نظر سنجی در این انجمن نمی باشید.
شما مجاز به رای دادن در این انجمن نمی باشید.
