|
|
👈👈تکرارهای قرآن فایده های تربیتی دارد و هر تکراری ناپسند نیست.
آیت الله جوادی آملی در کتاب قران در قرآن می فرماید:
خدا حکیم است و قرآن را هم حکیم معرفی می کند.
بنابراین، قرآن از بیهوده گویی به دور بوده و هدفمند است و هدف مهم آن، عاقل ساختن انسان است تا در سایه آن به هدف نهایی خود (هدایت انسان) دست یابد. برای رسیدن به آن، از شیوه های مختلف مثل تکرار و ... استفاده کرده است.
در جایی دیگر می فرمایند:
(تکرار در قرآن کریم از آن روست که قرآن کتاب نور و هدایت است و در مقام هدایت لازم است مطلب واحد، در هر مناسبت، با زبانی خاص ادا شود، تا ویژگی موعظه داشته باشد؛ بر خلاف کتب علمی که هر مطلب، تنها در یک جا بیان می شود و تکرار آن سودمند نیست، سرّ لزوم تکرار در کتاب هدایت آن است که شیطان و نفس اماره که عامل ضلالت و عذاب اند، پیوسته به گمراه کردن آدمی مشغول اند و کار آنها گرچه گاهی کم می شود، لیکن ترک نمی شود. از این رو تکرار ارشاد و هدایت نیز ضروری است.
|
|
|
قرآن يک کتاب علمي نيست که يک مطلب را يک‌بار بگويد و اکتفا کند، چون هم تعليم کتاب و حکمت است هم تزکيه است و تذکر است، چون تذکر است موعظه است، ﴿ادْعُ إِلي سَبيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَ الْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ﴾؛ در موعظه و در تذکر، تکرار حتمي است، براي اينکه غفلت از آن طرف حتمي است، استمرارِ غفلت حتمي است، استمرارِ تذکر هم بايد حتمي باشد.
از اين جهت قرآن کريم بخش‌هايي را به صورت‌های متنوّع تکرار مي‌کند
تفسیر سوره قمر ایت اله جوادی املی
|
| سیدکاظم فرهنگ |
|
|
ﺣﮑﻤﺖ ﺗﮑﺮار آﯾﺎت در ﻗﺮآن ﻣﺠﯿﺪ
"در ﺗﮑﺮار، وﺟﻮد ﻓﺎﯾﺪه ﺷﺮط اﺳـﺖ و اﻟّـﺎ ﺑـﻪ ﺟـﺎي اﯾـﻦ ﮐـﻪ ﻧﺸـﺎﻧﻪ ﺑﻼﻏـﺖ ﮐـﻼم ﺑﺎﺷـﺪ، ﻣﺨـﻞّ ﺑﻼﻏـﺖ ﺑـﻮده و ﻧـﺎﻣﻄﻠﻮب اﺳـﺖ. ﯾﮑـﻰ از راه ﻫـﺎﯾﻰ ﮐـﻪ ﻗــﺮآن کرﯾﻢ در ﭘﯿﺎم رﺳـﺎﻧﻰ ﺧـﻮد از آن اﺳـﺘﻔﺎده ﮐـﺮده، ﺗﮑـﺮار ﯾـﮏ ﮐﻠﻤـﻪ ﯾـﺎ ﺟﻤﻠـﻪ ﯾـﺎ ﯾﮏ آﯾﮥ ﮐﺎﻣـﻞ اﺳـﺖ. ﺑـﺪون ﺗﺮدﯾـﺪ اﯾـﻦ ﮐـﺎر ﺗﺤﺼـﯿﻞ ﺣﺎﺻـﻞ و ﺧـﺎﻟﻰ از ﻓﺎﯾـﺪه ﻧﯿﺴﺖ؛ ﺑﻠﮑﻪ آﺛﺎر و ﻓﻮاﺋﺪى دارد و از ﻣﺤﺴﻨﺎت ﺳﺨﻦ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻰ رود.
ﺑﺮﺧﯽ از ﺣﮑﻤﺖ ﺗﺬﮐﺮ و ﯾﺎدآوري ﻫﺎي ﺗﮑﺮار آﯾﺎت ﻗﺮآن ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از ﭘﻨﺪﭘﺬﯾﺮي و ﻋﺒﺮتﮔﯿﺮي و آﮔﺎهﺳﺎزي، ﺗﺄﮐﯿﺪ، ﺗﻘﺮﯾﺮ، ﺗﻌﻈﯿﻢ و ﺗﻬﻮﯾﻞ، وﻋﯿﺪ و ﺗﻬﺪﯾﺪ، دﻓﻊ ﺗﻮﻫﻢ در ﻋﺒﺎرت ، ﻃﻮﻻﻧﯽ ﺷﺪن ﺳﺨﻦ و ﺑﯿﻢ ﻓﺮاﻣﻮﺷﯽ، ﻣﻘﺒﻮﻟﯿﺖ ﮐﻼم ،ﺗﻌﺪد ﻣﺘﻌﻠﱠﻖ ،ﻣﺪح، ﻣﺒﺎﻟﻐﻪ در ﻣﺬﻣﺖ ، ﺗﻌﺠﺐ ،ﻓﻬﻢ اﺑﻌﺎد ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻮﺿﻮع اﺳﺘﺒﻌﺎد و اﯾﺠﺎد زﻣﯿﻨﻪ ﺗﺪﺑﺮ (1/64 :ق1418 )ﮐﺮﻣﺎﻧﯽ،
از ﻣﯿﺎن 31ﺑﺎر ﺗﮑﺮارآیه فبای آلاء ربکما تکذبان ، ﻫﺸﺖ ﻣﻮرد ﭘﺲ از ﺷﻤﺮدن ﻋﺠﺎﯾﺐ ﺧﻠﻘﺖ و ﻣﺒﺪأ آﻓﺮﯾﻨﺶ؛ ﻫﻔﺖ ﻣﻮرد ﺑﻪ ﺷﻤﺎرِ درﻫﺎي ﺟﻬﻨّﻢ ﭘﺲ از ﯾﺎد ﺟﻬﻨّﻢ و ﺳـﺨﺘﯽ ﻫـﺎي آن؛ ﻫﺸﺖ ﻣﻮرد ﺑﻪ ﺷﻤﺎرِ درﻫﺎي ﺑﻬﺸﺖ در وﺻـﻒ دو ﺑﻬﺸـﺖ و اﻫـﻞ آن، و ﻫﺸﺖ ﻣﻮرد آﺧﺮ درﺑﺎره دو ﺑﻬﺸﺖ دﯾﮕﺮ آﻣﺪه اﺳﺖ. ﭘﺲ ﺑﺮاي ﮐﺴﯽ ﮐـﻪ ﺑـﻪ ﻫﺸﺖ ﻣﻮرد اول ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻪ ﻣﻮﺟﺒﺎت آن ﻋﻤﻞ ﻧﻤﺎﯾـﺪ، درﻫـﺎي ﺑﻬﺸـﺖ ﮔﺸﻮده و درﻫﺎي ﺟﻬﻨّﻢ ﺑﺴﺘﻪ ﻣـﯽ شود؛ ﺳـﻌﯿﺪ ﺣـﻮي
ﺗﮑﺮار اﯾﻦ آﯾﻪ(فبای آلاء ربکما تکذبان)، آن ﻫﻢ در ﻣﻘﻄﻊ ﻫﺎي ﮐﻮﺗﺎه، آﻫﻨﮓ ﺟﺎﻟﺐ و زﯾﺒﺎﯾﯽ ﺑـﻪ ﺳـﻮره داده و ﭼﻮن ﺑﺎ ﻣﺤﺘﻮاي زﯾﺒﺎﯾﺶ آﻣﯿﺨﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد، ﺟﺎذﺑﻪ ﺧﯿـﺮه ﮐﻨﻨـﺪه اي ﭘﯿـﺪا ﻣﯽﮐﻨﺪ؛ ﻟﺬا ﺟﺎي ﺗﻌﺠﺐ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ در ﺣﺪﯾﺜﯽ از ﭘﯿﻐﻤﺒﺮ اﺳﻼم ص ﻧﻘﻞ ﺷـﺪه ﻟﻜﻞ ﺷـﻰء ﻋﺮوس و ﻋﺮوس اﻟﻘﺮان ﺳـﻮرة اﻟـﺮﺣﻤﻦ ؛ ﻫﺮ ﭼﯿﺰي ﻋﺮوﺳﯽ دارد و ﻋﺮوس ﻗﺮآن )اﻟــﺮﺣﻤﻦ » اﺳﺖ.ﻣﮑــﺎرم شیرازی"
دو ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﺗﻔﺴﯿﺮﭘﮋوﻫﯽ ﺳﺎل ﺳﻮم، ﺷﻤﺎره ﭘﻨﺠﻢ 95 ﺑﻬﺎر و ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ﺻﻔﺤﺎت 145-176
ﻋﻠﯽ ﻣﺸﺘﺎق ﻣﻬﺮ، ﺳﯿﺪ ﻋﺒﺪاﻟﻤﺠﯿﺪ ﺣﺴﯿﻨﯽ زاده
|
|
|
علت تکرار برخی آیات و عبارات در قران کریم چیست؟
1- تکرار، گاهی برای تذکر و یادآوری نعمت های گوناگون است. نظیر تکرار آیه «فبای آلاء ربّکما تکذبان»
2- گاهی برای هشدار و تهدید خلافکاران است. نظیر تکرار آیه «ویل یومئذٍ للمکذّبین»
3- گاهی برای فرهنگ سازی است. نظیر تکرار «بسم اللّه الرّحمن الرّحیم» در آغاز هر سوره.
4- گاهی برای اتمام حجّت است. نظیر تکرار آیه «و لقد یسّرنا القرآن للذکر فهل من مدّکر»
5- گاهی برای انس بیشتر و نهادینه شدن است. نظیر تکرار آیه «واذکروا اللّه ذکرا کثیراً»
6- گاهی برای بیان دستورات جدید است. نظیر تکرار «یا ایها الّذین آمنوا. . »
7- گاهی به منزله قطعنامه برای هر فراز از مطلب یا سخنی است. چنانکه در سوره شعراء پس از پایان گزارش کار هر پیامبری، می فرماید: «انّ ربّک لهو العزیز الرحیم»
8- گاهی تکرار، نشان دهنده وحدت هدف و شیوه است. در سوره شعراء بارها جمله «واتقوا اللّه و اطیعون» از زبان پیامبران متعدد تکرار شده که بیانگر آن است که شعار و هدف همه آنان یکی بوده است.
9- تکرار نماز در هر شبانه روز، برای آن است که هر روز گامی به خداوند نزدیک شویم. کسی که از پله های نردبان بالا می رود، در ظاهر، پای او کاری تکراری انجام می دهد ولی در واقع در هر حرکت گامی به جلو و رو به بالا می گذارد. کسی که برای حفر چاه کلنگ می زند، در ظاهر کاری تکراری می کند، ولی در واقع با هر حرکت، عمق چاه بیشتر می شود. انسان با هر بار نماز و ذکر و تلاوت آیه ای گامی به خدا نزدیک می شود تا آنجا که درباره پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می خوانیم: «دنی فتدلّی فکان قاب قوسین او ادنی»[4] چنان به خدا نزدیک شد که به قدر دو کمان یا نزدیک تر شد.
به نقل از سایت حوزه
|
|
|
برخی فکر می کنند که ایاتی در قرآن هست که تکراری می باشند، در حالیکه وقتی اون آیات رو بررسی می کنیم می بینیم دقیقا تکرار نیستند.
به عنوان مثال،
ماجرای حضرت زکریا علیه السلام که قدرت تکلم نداشت،
در دو جای قرآن تکرار شده است.
۴۱/ ال عمران و ۱۰/مریم
اما با بررسی ایات متوجه
می شویم که
در سوره مریم که در مکه نازل شده به سه «شـب»
و در سوره آل عمران که در مدینه نازل شده به سه «روز»
اشاره شده است.
که آن حضرت طبق جمع دو آیه، سه شبانه روز قدرت تکلم نداشت.
پس در واقع ایات دقیقا تکرار نبودند.
|
|
|
سلام. تکرار جملات یا واژه های خاص رو درقرآن از چند جهت میشه بررسی کرد:
اول تاکید بیشتر روی موضوع. موضوعاتی که بیشتر تکرار شده اند معمولا دارای اهمیت بیشتری در دیدگاه قرآنی هستند، مثل تفاوت زکات و خمس.
دوم، آیات قرآن رو نمیشه تک به تک خواند و معنی کرد، بلکه هر آیه با آیات قبل و بعد و سایر آیات مشابه در سراسر قرآن باید سنجیده بشه. در این حالت با اطمینان به شما میگم به جز چند آیه خاص که مخصوصا برای تاکید مرتب تکرار شده اند، ما آیه تکراری در قرآن نداریم. هر بار که موضوعی در ظاهر تکرار میشه، در واقع قرآن داره وجهی جدید و دیدگاهی جدید از اون موضوع رو بیان میکنه.
مساله مهمتر، اصلا بحث صرفه جویی در آیات مطرح نیست! قرآن شامل تمام آیات مورد نیاز برای وجود یک دین کامل است.
|
|
|
تكرار آيه فباي الاء ربكما تكذبان در سوره رحمان به چه دليل است؟
ترجیع بند پر تکرار
در این سوره کوتاهِ 78 آیه ای (سوره رحمان)، 31 بار ترجیع بند «فبای آلاء ربکما تکذبان» تکرارشده، یعنی تقریبا به اِزاءِ هر دو و نیم آیه یکبار!
چرا ؟
برای جواب به سوال طبیعی فوق بهتر است در ابتدا بدانیم که:
ترجیع بند های قرآن کریم در چهار سوره است :
سوره مرسلات با «ویل یومئذ للمکذبین» (10 بار- بازاء تقریبا هر 4 آیه یکبار)
سوره قمر با «فکیف کان عذابی ونذر ولقد یسرنا القرآن للذکر فهل من مدّکر» (4 بار – تقریبا بازاء هر13 آیه یکبار)
سوره شعراء با «ان فی ذلک لآیه و ما کان اکثرهم مومنین وان ربک لهو العزیز الرحیم» (8 بار- تقریبا بازاء هر 25 آیه یکبار)
و این سوره با «فبای آلاء ربکما تکذبان» (31 بار- تقریبا بازاء هر دو و نیم آیه یکبار)
اولین جوابِ سوالِ «چرا اینهمه تکرارِ زود به زود؟» این است که صاحب قرآن خواسته توجه خوانندگان قرآن را به موضوعی جلب کند که ترجیع بندِ مذکور سرنخ آن است.
موضوع چیست؟
موضوع «جِنّ» است.
«کُما» در «آلاء ربکما» اشاره به دو (نوع) مخلوقات دارد که یکی از آنها ما انسانها هستیم – که مفسران اینهمه نعمتهای ذکر شده در این سوره را فقط به ما مرتبط کرده اند - و دیگری نوعی دیگر از مخلوقات است که در آیات 15 و 31 و 33 و 56 و 74 همین سوره مورد تصریح قرار گرفته اند، یعنی جِنّ.
و رازِ اینهمه تکرار زود به زود این است که آنها نیز مانند ما مخاطب خداوند میباشند و خداوند میخواهد ما این موضوع را بفهمیم!
به عبارت دیگر خداوند در نکوهشِ تکذیبگرانِ نعمت ها هر دو نوع را مورد نکوهش قرار داده است.
|
|
|
البته «کتب علی نفسه الرحمه» به رحیم و رحمان و ذوالرحمه و رحیما و . . . چنان وزنی میدهد که کلمه های مشتق از (ر ح م) را چنان جلوتر و دورتر از دیگر واژه های مادرِ صفات مورد بحث قرار میدهد که آنها را از اینکه معارض صفت مذکور باشند حذف میکند
کتب علی نفسه الرحمه!
|
|
|
سلام و سپاس از شما
صفت عليم هم 161 بار تكرار شده
عزيز 99 بار
حكيم 97 بار
غفور 91 بار
ساير صفات را هم بقيه دوستان كنترل كنند
|
|
|
سلام
صفت رحمت با چند شكل رحمن و رحيم و ذوالرحمة و ارحم الراحمين و خيرالراحمين
واژه "الرحمن" در سراسر قرآن کریم 157 مرتبه، و واژگان الرحیم و رحیم و رحیما جمعاً 166 مرتبه تکرار شده اند. در مواردی که در قرآن کریم این کلمات آمده، به عنوان صفت الهی است، مگر در یک مورد در آیه 128 سوره توبه که کلمه رحیم در وصف پیامبر اکرم (ص) آمده است.
در 4 جا هم خداوند متصف به «ارحم الراحمین»؛ اعراف/151، یوسف/64، یوسف/92 و انبیاء/83
و در یک مورد «خیر الراحمین» مؤمنون/118.
و يك مورد ذوالرحمة( انعام /133) كه به تعبير علامه جامعتر از رحمن و رحيم است .
|
