فَسَبِّحْ بِاسْمِ رَبِّكَ الْعَظِيمِ
ﭘﺲ ﺑﻪ ﻧﺎم ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭﺕ ﺗﺴﺒﻴﺢ ﮔﻮﻱ.(٥٢(
بعد فرمود حالا که این چنین است، نام مبارک حق را که عظیم است، او را تسبیح بکن! مستحضرید ما موظف هستیم نام «الله» را اکرام بکنیم، اجلال بکنیم، تسبیح بکنیم، تنزیه بکنیم، این یک وظیفه دینی ماست .اما آنچه مهم است، این اسمای لفظی نیست، این اسمای لفظی برای ما حرمت خاص دارد، بدون وضو نمی‌شود مثلاً دست زد و امثال آن.

اما آن اسمی که در «دعای کمیل» «وَ بِاَسْمَائِکَ الَّتِی غَلَبَتْ اَرْکَانَ کُلِّ شَیْ‌ء.) است، در «دعای سمات» («اللَّهُمَّ اِنِّی اَسْاَلُکَ بِاسْمِکَ الْعَظِیمِ الْاَعْظَمِ الْاَعَزِّ الْاَجَلِّ الْاَکْرَم‌.) هست، در «دعای ندبه» است: «وَ بِاَسْمَائِکَ الَّتِی مَلَاَتْ اَرْکَانَ کُلِّ شَیْ‌ء»؛ خدایا تو را قسم می‌دهیم به آن اسمی که با موسای کلیم در طور چه گفتی!

آن اسم دیگر لفظ نیست و اسم اعظم هم لفظ نیست که کسی مثلاً این لفظ را بگوید تا بتواند مُرده را زنده کند یا از شهری به شهری برود و «طیّ الارض» داشته باشد.👈 اسمای الهی کلّ جهان را پُر کرده است، همان فیض الهی است، فعل الهی است، کار خداست، آنها هستند که جهان را پُر کردند. اگر کسی با آن فیض و کار خدا تماس داشته باشد، بله می‌تواند خیلی از کارها را انجام بدهد.

این اسمایی که ما داریم «اسماء الاسماء الاسماء» است؛
یعنی این الفاظی که ما داریم، اسم است برای آن مفاهیم.
آن مفاهیم اسم هستند برای آن حقایق خارجیه.
آن حقایق خارجیه مظاهری دارند که بهترین و برترینش اهل‌بیت هستند.
این اهل‌بیت (علیهم‌السّلام) می‌شود مرحله چهارم.
آن حقایق الهی که به توحید برمی‌گردد، حقیقت سوم است.
این مفاهیم که در ذهن ماست، مرحله دوم است.
این الفاظی که ما می‌گوییم، مرحله اوّل است.
اینها «اسماء الاسماء الاسماء الاسماء» هستند👉
آن وقت درباره خود این ذوات قدسی، می‌گوییم شما اسم اعظم هستید، اسمای الهی هستید.
آن حقایقی که به «الله» برمی‌گردد و اینها مظاهر آن حقایق هستند، آن مرحله سوم است.
این مفاهیم مرحله دوم است. این الفاظ مرحله اوّل.
ما همه این مراحل چندگانه را باید تسبیح بکنیم، تقدیس بکنیم، تنزیه بکنیم فسبح باسم ربك العظيم

تفسير تسنيم- سوره حاقه

منظور از اسم براي خدا چيست؟

اعراف:180

وَلِلَّهِ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى فَادْعُوهُ بِهَا وَذَرُوا الَّذِينَ يُلْحِدُونَ فِي أَسْمَائِهِ سَيُجْزَوْنَ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ

و نيکوترين نام‌ها [=صفات و ويژگيها] منحصر به خداست، پس او را به آن نام‌ها بخوانيد 241 و کساني را که در آن نام‌ها منحرف مي‌شوند [=صفات او را به طبيعت، مقدسين، فرشتگان و... نسبت مي‌دهند]، رها کنيد [=مانع و مزاحم آنان نشويد]، آنها خود به نتيجه عملي که مي‌کنند خواهند رسيد. 242


______________

241- منظور از اسامي نيکوي خدا، الفاظي بدون مسمّي، همچون نام‌هائي که براي فرزندان خود مي‌گذاريم، نيست، معناي «اسم» در قرآن همان مفهومي است که از صفت تلقي مي‌کنيم، يعني ويژگي‌ها و خُلقيات. علاوه بر اين سوره، در آيات 110 سوره اسراء (17:110) ، 8 طه (20:8) و 24 حشر (59:24) سخن از «اسماء الحسني» به ميان آمده است. سرچشمه صفات نيکو خداست، ولي بعضي بندگان آن را به مخلوقات نسبت مي‌دهند (اعراف 71 (7:71) ، يوسف 40 (12:40) و نجم 23 (53:23) ).

از تفسير اقاي بازرگان

تعريف اسماء الحسني چيست؟ در كدام ايات قران به اسماي حسني اشاره شده و كدام نامها و صفات هستند؟

اسماء حسني يعني نامهاي بهتر. نامهائيكه دلالت بر حسن دارند آنهم نه فقط حسن مطلق بلكه احسن است
زيرا حسني مؤنّث احسن ميباشد.
اين اسماء قهرا معاني وصفي دارند زيرا بر نامهائيكه معاني وصفي دارند حسن گفته نميشود مثلا اگر بدرخت ميگوئيم: درخت اين حسني ندارد، فقط نام و معرّف است ولي اگر بگوئيم: بارور: آن معناي وصفي است و دلالت بر حسن دارد.

اسماء حسني نامهائي است كه در آنها معاني حسن ملحوظ و متضمّن صفات جلال و جمال خداوندي اند
وَ لِلّٰهِ الْأَسْمٰاءُ الْحُسْنيٰ فَادْعُوهُ بِهٰا اعراف: ۱۸۰
قُلِ ادْعُوا اللّٰهَ أَوِ ادْعُوا الرَّحْمٰنَ أَيًّا مٰا تَدْعُوا فَلَهُ الْأَسْمٰاءُ الْحُسْنيٰ اسراء: ۱۱۰
اللّٰهُ لٰا إِلٰهَ إِلّٰا هُوَ لَهُ الْأَسْمٰاءُ الْحُسْنيٰ طه: ۸ هُوَ اللّٰهُ الْخٰالِقُ الْبٰارِئُ الْمُصَوِّرُ لَهُ الْأَسْمٰاءُ الْحُسْنيٰ حشر: ۲۴.

اين چهار محلّ است كه در آن كلمۀ الْأَسْمٰاءُ الْحُسْنيٰ آمده است و خدا با آنها خوانده ميشود و هنگام دعا صفات حق تعالي كه هر يك نمايندۀ قسمتي از تدبير عالم و يا نشان دهندۀ جلال كبريائي است در نظر داعي مجسّم ميشود.

اسماء حسني در قرآن مجيد بنا بر نقل الميزان ۱۲۷ است بترتيب ذيل:

ا- الٰه، احَدْ، اوَّلْ، آخِرْ، اعْليٰ، اكْرَمْ، اعْلَمْ، ارْحَمُ الرّاحِمين، احْكَمُ الْحاكِمين، احْسَنُ- الْخالِقين، اهْلُ التَّقْوي، اهْلُ الْمَغْفِرَة، اقْرَبْ، ابْقي.
ب- بارِئ، باطِن، بَرّ، بَصير، بَديع. ت- تَوّٰاب. ج- جَبّٰار، جامِع.
ح- حَكيم، حَليم، حَيّ، حَقّ، حَميد، حَسيب، حَفيظ، حَفيّ. خ- خَبير، خالِق، خَلّٰاق، خَيْر، خَيْرُ الْماكِرين، خَيْرُ الرّٰازِقين خَيْرُ الْفاصِلين، خَيْرُ الْحاكِمين، خَيْرُ الفاتِحين، خَيْرُ الْغافِرين، خَيْرُ- الْوارِثين، خَيْرُ الرّٰاحِمين، خَيْرُ- الْمُنْزِلين.
ذ- ذُو الْعَرْش، ذُو الطَّوْل، ذُو انْتِقام، ذُو الْفَضْلِ الْعَظيم، ذُو الرَّحْمَة، ذُو الْقُوَّة، ذُو الْجَلٰالِ وَ الاكْراٰمْ، ذُو الْمَعارِج.
ر- رَحْمن، رَحيم، رَؤُف، رَبّ، رَفيعُ الدَّرَجات، رَزّٰاق، رَقيب. س- سَميع، سَلام، سَريعُ الْحِساب، سَريعُ الْعِقاب.
ش- شَهيٖدْ، شاٰكِرْ، شَكُورْ، شَديٖدُ الْعِقاب، شَديٖدُ الْمِحال. ص- صَمَدْ. ض- ظاهِرْ.
ع- عَليٖمْ، عَزيٖزْ، عَفُوّ، عَلِيّ، عَظيٖمْ، عَلّٰامُ الْغُيُوبْ، عالِمُ الْغَيْبِ وَ الشَّهادَة.
غ- غَنيّ، غَفُورْ، غالِبْ، غافِرُ الذَّنْبِ، غَفّٰارْ. ف- فالِقُ الإصْباح، فالِقُ- الْحَبِّ وَ النَّوي، فاطِرْ، فَتّٰاحْ.

ق- قَوِيّ، قُدُّوسْ، قَيُّومْ، قاهِرْ، قَهّٰارْ، قَريٖبْ، قادِرْ، قَديٖرْ قابِلُ التّوبْ، قائِمٌ عَليٰ كُلِّ نَفْسٍ بِما كَسَبَتْ.

ك- كَبيٖرْ، كَريٖمْ، كافيٖ. ل- لَطيف. م- مَلِكْ، مُؤْمِنْ، مُهَيْمِنْ مُتَكَبِّرْ، مُصَوِّرْ، مَجيٖدْ، مُجيٖبْ مُبيٖنْ، مَوْلَي، مُحيٖطْ، مُقيٖتْ، مُتَعالْ، مُحْيٖي، مَتيٖنْ، مُقْتَدِرْ، مُسْتَعاٰنْ، مُبْدِئْ، مالِكُ الْمُلْكِ. ن- نَصيٖرْ، نُورْ.

و- وَهّٰابْ، واٰحِدْ، وَلِيّ واٰلِي، واٰسِعْ، وَكيٖلْ، وَدُودْ. ه- هادي.

[قاموس قران - أسماء حسني؛ ج ۲، ص: ۱۴۱ - صفحه۴۶۵]



كلمات كليدي: اسماء الحسني صفات حسنا خدا