ترويه ، عرفه و عيدقربان در سوره فجر

بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ به نام خداوند رحمتگر مهربان

وَالْفَجْرِ {1}سوگند به سپيده دم
وَلَيَالٍ عَشْرٍ {2}و به شبهاى دهگانه
وَالشَّفْعِ وَالْوَتْرِ {3}و به جفت و تک
وَاللَّيْلِ إِذَا يَسْرِ {4}و به شب وقتى سپرى شود
هَلْ فِي ذَلِكَ قَسَمٌ لِّذِي حِجْرٍ {5}آيا در آنها براى انسانهاي خودكنترل، سوگند(و مفهوم باارزشي) هست؟

☘:bouquet::bouquet:
-در معنا و مصادیق والشفع و الوتر نظرات مفسرين،متفاوت است .از انجا که سه قسم قبل سوره فجر، به مقاطع زمانی خاص اشاره دارد،انتظار میرود که الشفع و الوتر نیز مرتبط با زمان باشند.در این صورت میتوان روز #هشتم و نهم(يا دهم و نهم) #ذیحجه را که برخی مفسران مصداق این ایه دانسته اند،مناسب ترین فرضيه دانست.

براي روز نهم ذيحجه (عرفه)در سوره بقره چنين امده است:

بر شما گناهى نيست كه [در سفر حج] از فضل پروردگارتان [روزى خويش] بجوييد پس چون از #عرفات كوچ نموديد خدا را در مشعر الحرام ياد كنيد و يادش كنيد كه شما را كه پيشتر از بيراهان بوديد فرا راه آورد (۱۹۸)

پس از همان جا كه [انبوه] مردم روانه میشوند (به سوي سرزمين مني)شما نيز روانه شويد و از خداوند آمرزش خواهيد كه خدا آمرزنده مهربان است (۱۹۹)

در اين آيات بر ذكر خدا واستغفار،در روز نهم (عرفه)تاكيد شده است.

با این فرض،ایه 4نيز میتواند به اتمام شب دهم و طلوع سپیده دم عید قربان اشاره داشته باشد.

⚜اما آيا ارتباطي بين عيدقربان با مفاهيم سوره فجر وجود دارد؟🤔

درسوره حج براي قرباني كردن درحج،آيات زير وجود دارد:

از آنها بخوريد و به تنگدست [سائل] و به بينوا[ى غير سائل] بخورانيد اين گونه آنها را براى شما رام كرديم اميد كه شكرگزار باشيد 36

هرگز [نه] گوشتهاى آنها و نه خونهايشان به خدا نخواهد رسيد ولى [اين] تقواى شماست كه به او مىرسد اين گونه [خداوند] آنها را براى شما رام كرد تا خدا را به پاس آنكه شما را هدايت نموده به بزرگى ياد كنيد و نيكوكاران را مژده ده.37

آيت الله جوادي املي در تفسير سوره بقره بر اين باور است كه:"قربانی يعني چيزي كه عبد را به مولا نزديك كند، هر عملی كه عبد را به مولا نزديك می‌كند و عامل قرب اوست قربانی خواهد بود؛ چه اينكه نماز_قربانی_نمازگذار است: «الصلاة قربان كل تقی» ، زكات قربانی زكات دهنده است چه اينكه در نهج‌البلاغه به اين صورت آمده است «إنّ الزكاة جعلت مع الصلاة قربانا لاهل الاسلام» اين مضمون در نهج البلاغه هست؛ هر عمل عبادی كه عبد را به مولا نزديك می‌كند قربانی اوست"

پس دو محور عمده در عيد قربان،اطعام سائلين و بي نوايان و نيز تقوا و نزديكي عبد به مولاست كه محور اولي بوضوح در آيه 18 سوره فجر (ولا تحاضون علي طعام المسكين×و محور دوم تلويحا در آيات 2و3و 29 سوره فجر نيز حضور دارند.


🖋سیدکاظم فرهنگ

كلمات كليدي: ترويه عرفه قربان ذيحجه سوره فجر شفع وتر