بنام خدا


🔶 تدبر در سوره توحید(اخلاص)🔶

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیم

قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ ﴿١﴾
اللَّهُ الصَّمَدُ ﴿٢﴾
لَمْ یَلِدْ وَلَمْ یُولَدْ ﴿٣)
وَلَمْ یَکُنْ لَهُ کُفُوًا أَحَدٌ ﴿٤﴾

1- بگو خداوند یکتاست
2- خدا بی نیاز است
3- نه زاییده و نه زاییده شده
4- هیچ کس همتای او نیست


❇️ درس سوره:

بیان احدیت ذات الهی وتوحید صفاتی وافعالی


⏺ نکات:

۱ـشروع سوره با قل نشان میدهد که سوره خطاب به پیامبر اکرم(ص)است

۲ـبیان پیامبر با قل نشانه انتقال بدون کم وکاست وحی از جانب پیامبر است

۳ـاحدذاتی است که قابل تعدد وکثرت نیست نه درخارج ونه در ذهن .پس مخصوص ذات خداوند متعال است وصفت ذاتی است

۴ـصمد ،سید وبزرگی است که از هرسو به جانبش قصد می کنند ونیاز به او دارند.

۵ـتکرار نام الله در آیه ۱ وآیه ۲نشان از استقلال هریک از این آیات در تعریف خدای تعالی است (یگانگی هم در ذات وهم درفعل)

۶ـصمدیت خداوند اقتضا میکند که زاده چیزی که خودترکیبی از اجزا است نباشد ونیز مولودی که خود حادث وجسمانی است براو متصور نباشد ونیز همتایی در حقیقت وجودیش نباشد

۷ـ همه اینها در عالم معنا می تواند حق را (هرحقی که در جهان است) از عدل،حق،علم فقط با یک ترازو بسنجد وآن خداست یعنی حق از جانب خداست ،نه زاده شده ونه میزاید.
همه کمالات اینگونه اند.کمال حقیقی وکامل در ذات خدا متجلی است وهمه کمالات نه زاده شده ونه میزایند واین امر فتح بابی دیگر برای تکامل آدمی بسوی کمال است راهی که برای آدمی سلوکی کلی را در زندگی شکل میدهد.

۸ـ قل هو الله ،جامع همه کمالات واسما حسنی است.او احد وصمداست.این معنا اصل واساس است.او مارا آفریده وراه ما بسوی اوست وهرکه درهرزمان ومکان وشرایطی،خود تلاش کند مقرب او خواهد شد.هیچ کس بر دیگری برتری ندارد مگر در تقوا وجهاد وعمل ودانش. بنابراین زمانها ومکانها وشرایط یا نسبتها هیچ یک در تقرب انسان به خدا معین کننده نیست.

۹ـچون اصول اساسی اعتقادی توحید ،نبوت ومعاداست ،این سوره با مضمون کلی توحید خود معادل یک سوم قرآن است.



خانم الهه سادت خدایی

معاني لغات صمد و احد در سوره توحيد

ﺻﻤﺪ: "ﻣﻘﺼﻮﺩ ﻛﺴﻰ ﻛﻪ ﻫﻤﻪ ﺩﺭ ﺣﻮﺍﺋﺞ ﺧﻮﺩ ﺑﻪ ﺍﻭ ﺭﻭﻯ ﻣﻰ ﺁﻭﺭﻧﺪ ﻭ ﺍﻭ ﺭﺍ ﻗﺼﺪ ﻣﻰ ﻛﻨﻨﺪ ﻟﺎﺯﻣﻪ ﺍﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎ، ﺑﻰ ﻧﻴﺎﺯﻯ ﺍﺳﺖ

وﺷﺎﻳﺪ ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﺻﻤﺪ ﺭﺍ «ﺑﻰ ﻧﻴﺎﺯ» ﮔﻔﺘﻪ ﺍﻧﺪ. ﺻﻤﺪ (ﺑﺮ ﻭﺯﻥ ﻋﻘﻞ) ﺩﺭ ﻟﻐﺖ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻰ ﻗﺼﺪ ﺍﺳﺖ

«ﺻﻤﺪﻩ ﺻﻤﺪﺍ: ﻗﺼﺪﻩ» ﻭ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻰ ﺍﻋﺘﻤﺎﺩ ﺁﻳﺪ ﮔﻮﻳﻨﺪ «ﺻﻤﺪ ﻫﺬﺍ ﺍﻟﺎﻣﺮ: ﺍﻋﺘﻤﺪﻩ»
ﺩﺭ ﻧﻬﺞ ﺍﻟﺒﻠﺎﻏﻪ ﺩﺭ ﺧﻄﺒﻪ ﻫﺎﻯ ﺷﺼﺖ ﻭ ﭼﻬﺎﺭ ﻭ ﺻﺪ ﻭ ﺑﻴﺴﺖ ﻭ ﭘﻨﺞ ﻭ ﺻﺪ ﻭ ﻫﺸﺘﺎﺩ ﻭ ﭼﻬﺎﺭ، ﺍﻳﻦ ﻛﻠﻤﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻰ ﻗﺼﺪ ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻋﻠﻰ ﻫﺬﺍ ﺻﻤﺪ ﺩﺭ ﺁﻳﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻰ «ﻣﻘﺼﻮﺩ ﻭ ﻣﺼﻤﻮﺩ ﺍﻟﻴﻪ» ﺍﺳﺖ."

ﻛﻔﻮﺍ: (ﺑﺮ ﻭﺯﻥ ﻋﻨﻖ): ﻣﺜﻞ، ﻫﻤﺘﺎ، ﻧﻈﻴﺮ. "
-تفسیر احسن الحدیث

▪️▫️◾️◻️◼️
صَمَد : مرد بزرگوارى كه هيچ امرى از نظر او پنهان نمى ماند
، آنكه هميشه باشد ، آنكه از همه بى نياز باشد ، از نامهاى خداى متعال است

، بلندپايه ، مرديكه در جنگ گرسنه و تشنه نشود ، چيز پُر كه ميان تهى نباشد .
صَمَدَ : صَمْداً فلاناً و لهُ و إليهِ : آهنگ او كرد
معجم

▪️▫️◾️◻️◼️
أحَدٌ بالتنكير : اسم لكل من يصلح أن يخاطَب ، ليس في الدار أحد ( يستوي فيه المفرد والمفردة ‏ وفروعهما ) .

الأحَد : اسم من أسماء الله الحسنى ، ومعناه : الفرد الذي لا شبيه له ولا نظير ، المُنفرِد بوحدانيَّته في ذاته وصفاته :- الله ‏ الواحد الأحد ، - { قُلْ هُوَ اللهُ أَحَدٌ } .
عَبْدُ الأحَدِ : اِسْمُ عَلَمٍ مُرَكَّبٌ
الأحَدُ : الواحد ، وهو أَول العدد
‏ الأحَدُ:المنفرد

ویرایش بوسیله کاربر 1396/12/06 04:16:42 ب.ظ  | دلیل ویرایش: edit

تدبر در سوره توحيد:نگاه يكپارچه و متدبرانه به آيات سوره اخلاص

"🔹قل هو الله احد

🔸بگو: آگاه باشید حقیقت این چنین است که اگر کسی یا چیزی را خدا می دانید یعنی او را هستی بخش عالم و سزاوار پرستش خود دانسته اید، یعنی باید یکتا و نامحدود باشد؛ زیرا محدود بودن هر وجودی به این معناست که در ورای خود، محدود کننده ای دارد که در این صورت، باید همان وجود محدودکننده را خدا نامید؛
🔻 چراکه او به پرستش سزاوارتر است اینک آن وجود محدودکننده نیز اگر خود محدود باشد، محدودکننده ای دارد و باید همان وجود محدودکننده را خدا نامید و پرستید، نه محدود شده به دست او را؛ آن وجود محدودکننده نیز، اگر خود محدود باشد، محدودکننده ای دارد و باید همان وجود محدودکننده را خدا نامید...
🔻و این روند تا بی نهایت ادامه خواهد داشت و تسلسلی باطل است؛ مگر اینکه به وجودی نامحدود ختم شود که آن وجود «أحد» است؛ کسی را می توان «الله» دانست که حدّی ، نداشته باشد.

🔹الله الصمد

🔸«صمد» در لغت، مقام عالی و بلندی است که بر همگان برتری دارد و چیزی بر او برتری نمی یابد. همه چیز در مقابل او خاضع است و به سوی او توجه دارد؛ به او محتاج بوده و برای برآورده شدن حوائج، به سوی او روی می آورد؛ بی آنکه او نیازی به غیر داشته باشد بی تردید وجودی که «أحد» باشد «صمد » هم هست؛
🔻چون نامحدود بوده و برایش نیاز تصور نمی‌شود و در ورایش، وجودی که برآورنده نیاز او باشد، قابل فرض نیست.

🔹لم یلد و لم یولد

🔸چطور می تواند بزاید و حال آنکه زاییدن به معنای جدا شدن بخشی از وجود است و این تنها درباره موجودات محدود قابل فرض است

🔻ولی خدا «أحد» است و حد و مرز و جدایی نسبت به وجود نامحدودش تصوّر نمی گردد و چطور ممکن است زاییده شده باشد و حال آنکه زاییده شدن نیز با «صمدیّت» قابل جمع نیست؛ و این بسی آشکار است.

🔹و لم یکن له کفو احد

🔸«کفو» یعنی همانند از جهت صفات و خصوصیات، او چطور می تواند همتا داشته باشد؟ همتای او باید در کم و کیف، تمام ویژگی های او را داشته باشد

🔻پس باید «احد»نیز باشد و حال آنکه «احد» نامحدودی است که «دومی» نمی پذیرد؛ خدا نه فقط همتا ندارد که همتایی برای او تصوّر نمی‌گردد، چون وجود نامحدود با تصوّر نامحدودی دیگر، محدود خواهد شد. "

استاد علي صبوحي

قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ: امر قل، اشعار باين حقيقت دارد كه چون اوصاف كامل و جامع خداوند برتر از دريافت عقول بشر است، بايد از جانب او بيان و اعلام شود.
بيشتر مفسرين چون براى ضمير «هو» مرجعى نيافته‏اند، آن را ضمير شأن يا كنايه و بيان داستان، گرفته‏اند: شأن چنين است. داستان و مطلب از اين قرار است كه خداى يگانه است. اينگونه توجيه با معانى بلند و بلاغت رساى آيات قرآن سازگار نيست
مقتضاى توصيف كامل خداوند و بلاغت قرآن همين است كه اين ضمير «هو» از هر حد و قيد و تعين آزاد باشد و براى شأن يا مرجع محدود و ملفوظى نباشد. و بايد مرجع آن هستى و كمال مطلق و قائم بخود و مرجع همه هستيها باشد كه در حركت ذاتى و كمالى او را مى‏جويند و عقول فطرى و آزاد همو را درمى‏يابند. اسماء و صورتها و تصويرهاى محدود و مختلف را عقلهاى اكتسابى و انديشه‏هاى متأثر از تقليد و حس، براى او ميسازند. بنا بر اين ضمير «هو» مبتداء و اللَّه خبر و متضمن معناىوصفى است: او- همان هستى مطلق و مشار اليه فطرت و مبدء بى‏نياز و قائم بذات است كه هستى نماها و ممكنات نيازمند و قائم باو هستند. احد، خبر بعد از خبر يا صفت اللَّه است. معناى اين صفت درباره خداوند، مبالغه در وحدت تام و كامل و نفى هر گونه تركيب صورى و عقلى است و لازمه احديت و نفى تركيب، جامعيت صفات كمال از علم و قدرت و حيات و اراده و خير ميباشد.

📚تفسیر پرتوی از قران

ویرایش بوسیله کاربر 1400/06/24 06:48:10 ق.ظ  | دلیل ویرایش: مشخص نشده است