رتبه: Advanced Member
گروه ها: Moderator, Administrators, member
تاریخ عضویت: 1390/03/24
ارسالها: 1,982
تشکرها: 4 بار
29 تشکر دریافتی در 29 ارسال
|
#دین را با #تحقیق و #تفقه باید شناخت و نه با #تبعیت کورکورانه.
خداوند از عمل كسي كه در دينش تفقه نكرده، راضي نيست
✅امام #کاظم (ع) می فرماید:
«تفقهوا فی دین الله، فان الفقه مفتاح البصیرة و تمام العبادة و السبب الی المنازل الرفیعة و الرتب الجلیلة فی الدین و الدنیا. و فضل الفقیه علی العابد کفضل الشمس علی الکوکب. و من لم یتفقه فی دینه لم یرض الله له عملا؛
🔻در دین خدا آگاهی پیدا کنید، چرا که آگاهی کلید بصیرت و روشن بینی و کمال عبادت است و باعث می شود انسان به درجات بلند و مراتب ارزشمند در دین و دنیا دست یابد. و برتری کسی که از دین آگاهی دارد نسبت به عابد مثل برتری خورشید نسبت به دیگر ستارگان است و کسی که در دین آگاهی نداشته باشد خداوند اعمالش را نمی پسندد»
(تحف العقول، کوتاه سخنان امام کاظم«ع»).
🛑کلمه #فقه در آیات و روایات به معنای شناخت عمیق دین است که شاید بتوان آن را معادل اسلام شناسی قرار داد
(مطهری، آشنایی با علوم اسلامی، اصول فقه، فقه، ص53-54).
♦️واژه تفقّه به معنای تلاش برای شناخت دین است. اگر عقل انسان ها دینداری را بر آنان واجب و لازم کرده است همین عقل دین شناسی و تلاش برای شناخت درست دین را به عنوان مقدمه تکلیف، واجب می کند. کما اینکه عقل و خرد آدمی حق پرستی و تسلیم بودن نسبت به حق را تکلیف می کند
و امام کاظم(ع) از لقمان حکیم نقل می کند که: «تواضع للحق تکن اعقل الناس؛ در مقابل #حق فروتن باش تا #خردمندترین مردم باشی» (تحف العقول، وصیت امام کاظم«ع» به هشام).
اما اگر عقل می گوید انسان باید در مقابل حق و حقیقت تسلیم باشد، قطعا همین عقل حکم می کند که انسان باید مطالعه و تامل کند تا با روشن بینی و بصیرت مصادیق حق را بشناسد تا به آنها گردن نهد.
اگر تنها تکلیف انسان در این دنیا #حق‌پرستی است، عقل و خردی که چنین حکمی را داده است می گوید باید مطالعه و تفکر و تعمق کنی تا مصادیق حق را بشناسی و الا به هیچ وجه معذور نیستی.
هیچ کس نمی تواند در پیشگاه خداوند مدعی شود که من حق پرست بوده ام، اما درباره حق اندیشه نکرده ام و آنچه را که دیگران گفته اند چشم بسته پذیرفته ام و به آن گردن نهاده ام. حتی کسی که می خواهد تسلیم حق و حقیقت باشد در صورتی معذور است که وظیفه حق شناسی خود را انجام داده باشد.
امام کاظم(ع) در سخنی که نقل شد مطالعه و دقت در دین خدا را کلید بصیرت و روشن بینی می شمارد و می فرماید که هیچ عبادتی بدون مطالعه و تفکر و روشن بینی، کامل و تمام نیست و هیچ درجه و مقامی بدون تامل و مطالعه حاصل نمی شود و این امر، هم در امر دین و هم دنیا صادق است.
🔴معنای این سخن این است که دینداری با تبعیت کورکورانه هیچ سنخیتی ندارد و تمام ارزش آن به بصیرت و روشن بینی است که با مطالعه و دقت حاصل می شود. به همین جهت است که آن حضرت پس از آنکه به برتری #انسان_آگاه نسبت به #عابد اشاره می کند می فرماید که 👈👈هیچ عملی نزد خدا ارزشمند نیست مگر اینکه از آگاهی دینی ناشی شده باشد.
🔹امام موسی ابن جعفر(ع) کسانی را که #تعقل نمی کنند و از این و آن تبعیت می کنند مذمت می کند و به این آیه قرآن مجید استناد می کند که: «و هرگاه به آنان گفته می شود پیروی کنید از آنچه خدا نازل کرده می گویند بلکه پیروی می کنیم آنچه را که آباء و اجدادمان بر آن بودند. آیا اینگونه نبود که پدرانشان نیز تعقل نمی کردند و در نتیجه راه درست را نیافته بودند (انفال/22)» (تحف العقول، وصیت امام کاظم(ع) به هشام).
♦آن حضرت می فرماید که خدا به اهل فهم و #تعقل بشارت داده و فرموده است که: مژده بده به بنده های من، کسانی که سخن را می شنوند و از بهترین آنها پیروی می کنند. اینان کسانی هستند که خدا هدایتشان می کند و اینان همان خردمندان هستند (زمر/17 و 18). همچنین خدا نیز وقتی با بندگان سخن می گوید با دلیل روشن سخن می گوید و حتی خود را با دلیل معرفی می کند (همان).
⭕ پس مطابق سخنان امام کاظم(ع) و نیز آیات و روایات اسلامی دینداری با مطالعه و تعقل و تدبر رابطه ای تنگاتنگ دارد و با تبعیت کورکورانه هیچ سنخیتی ندارد.
👈انسان ها در همه زمان ها وظیفه دارند که درباره #دین، خود #تفکر و تامل کنند و از دیگران تقلید و تبعیت #کورکورانه نکنند. اما این امر هرچند در همه زمان ها سختی های خاص خود را دارد ولی در برخی زمان ها سختی اش بسیار بیشتر است. در برخی از زمان ها شناخت دین واقعی بسیار مشکل است و آن زمانی است که حاکمان از دین به عنوان ابزاری برای استحکام و تداوم قدرت خود استفاده کنند.
🎙استاد عبدالرحيم سليماني
كلمات كليدي : دين تفقه آگاهي تحقيق تعقل
|
|
|
|
|
|
رتبه: Advanced Member
گروه ها: Moderator, Administrators, member
تاریخ عضویت: 1390/03/24
ارسالها: 1,982
تشکرها: 4 بار
29 تشکر دریافتی در 29 ارسال
|
🟨هم #دعوت_علما بايد با #بصيرت باشد هم #پذيرش_مردم.
مردم نبايد #كوركورانه دين و رهبرانشان را انتخاب كنند
👌فرمود قُلْ هذِهِ سَبِيلي أَدْعُوا إِلَي اللَّهِ عَلَي بَصِيرَةٍ أَنَا وَمَنِ اتَّبَعَنِي...
فرمود ما سه گروهيم بالأخره گروه انبيا هستند و علما هستند و توده مردم.
ما روي بينايي شهودي مرم را دعوت مي‌كنيم
علما روي بيناييهاي علمي و تحقيقي كه همان علم حصولي و مانند آن است دعوت مي‌كنند
توده مردم هم بايد #بصيرانه رهبرانشان را انتخاب بكنند
اين چنين نيست كه ما .. عَلَي بَصِيرَةٍ. دعوت بكنيم مردم مجاز باشند #كوركورانه هر كسي را خواستند انتخاب بكند پس اين تثليث با بصارت همراه است .
💫در رأس هرم وجود مبارك پيغمبر قرار دارد (ص) و اهل بيت (عليهم السلام) كه . عَلَي بَصِيرَةٍ. دعوت مي‌كنند
در دامنه اين هرم هم اولياي الهي علما فقها حكما مردان حق مبلغان الهي اينها قرار دارند كه عَلَي بَصِيرَةٍ . دعوت مي‌كنند
دامنه اين هرم مردم‌‌اند كه : عَلَي بَصِيرَةٍ. تشخيص مي‌دهند و مي‌پذيرند.
👈اين كه فرمود أَدْعُوا إِلَي اللَّهِ عَلَي بَصِيرَةٍ أَنَا وَمَنِ اتَّبَعَنِي.
يعني ما كارهايمان دعوت بصيرانه است
شما كارهايتان #پذيرش_بصيرانه باشد
بالأخره ما يا #محققيم يا #مقلد .
👈مقلد ديگر نبايد در تقليد مقلد باشد اين بايد در تقليد #محقق باشد .
اين بايد بررسي كند اطمينان پيدا كند كه
اين رهبر عَلَي بَصِيرَةٍ. دعوت مي‌كند
اين عالم عَلَي بَصِيرَةٍ دعوت مي‌كند
پس اينكه فرمود . قُلْ هذِهِ سَبِيلي أَدْعُوا إِلَي اللَّهِ عَلَي بَصِيرَةٍ أَنَا وَمَنِ اتَّبَعَنِي..
♦اين معنايش اين است كه ما هر سه گروه عَلَي بَصِيرَةٍ كار مي‌كنيم هم محققان ما هم مقلدان ما هم رهبران ما هم رهروان ما
💠 #فقر_فهم
🔹 شما باید به #حیات_عقلی برسید.
تمام این بی راهه رفتن ها و كج راهه رفتن های تكفیری ها و امثال آنها، برای این است كه به حیات عقلی نرسیده اند؛
👈👈هر چه را كه خودشان باور كردند، #خیال_می_كنند_اسلام_همان_است و لا غیر!
تا چیزی مخالف با فهم اینهاست، فوراً دست به شمشیر می شوند.
🎙ايت اله جوادي آملي
🖍تفسير سوره يوسف و زمر
|
|
|
|
|
|
رتبه: Advanced Member
گروه ها: Moderator, Administrators, member
تاریخ عضویت: 1390/03/24
ارسالها: 1,982
تشکرها: 4 بار
29 تشکر دریافتی در 29 ارسال
|
❗️بزرگترین علت #انحطاط ما مسلمین این است که دست از تفقّه یعنى فهم عمیق اسلام برداشتیم
✅وظیفۀ #فقاهت در تمام مسائل #دینى
یک نکتۀ عجیبى هست و آن نکته این است: در اسلام، هم دستور علم یعنى آموزش است و هم دستور فقه است.
#فقه یعنى عمیق آموختن، آموزش عمیقانه.
کلمۀ «علم» با کلمۀ «فقه» این تفاوت را دارد که علم یعنى دانستن، یاد گرفتن؛ هر یاد گرفتنى علم است ولى هر یاد گرفتنى فقه نیست. فقه از نظر لغت عربى و از نظر اصطلاح قرآن یعنى آموزش عمیق، آموزشى که به درون حقیقت نفوذ پیدا کند. به عنوان مثال، خود علماى ما اصطلاحى دارند؛ یک وقت مى‌گویند «علم الحدیث»، یک وقت مى‌گویند «فقه الحدیث».
لهذا در احادیث وارد شده است:
«اِعْقِلُوا الْحَديثَ عَقْلَ دِرايةٍ لا عَقْلَ رِوايةٍ»
یعنى احادیث را بفهمید، تعقل کنید، تعقل از روى درایت و این که حقیقت و مقصود را دریابید، نه فقط تعقل کنید که الفاظش را حفظ کنید و براى دیگران نقل کنید. البته نه اینکه آن کار را نکنید، بلکه آن مهم نیست، عمده عقلِ درایت است.
جملۀ دیگرى هست: «حَديثٌ تَدْريهِ خَيرٌ مِنْ ألْفٍ تَرْويهِ» یعنى یک #حدیث را که #بفهمى و کشف کنى و معنى‌اش را درک کنى بهتر است از اینکه هزار حدیث دیگر را روایت و نقل کنى.
این را مى‌گویند «فقه».
🛑حالا ما در اسلام غیر از مسئلۀ علم و آموزش، دستور فقاهت در #تمام_شئون_دینى داریم. این فقاهتى که در دین و در احادیث وارد شده است، همین طورى که علما گفته‌اند اختصاص به فقهِ در احکام ندارد؛ در تمام مسائل دینى، ما موظفیم فقیه باشیم. ما باید در توحید فقیه باشیم، در نبوت فقیه باشیم، در امامت فقیه باشیم، در معاد فقیه باشیم، در سیستم اخلاقى اسلام فقیه باشیم، در سیستم اجتماعى اسلام فقیه باشیم، در سیستم اقتصادى اسلام فقیه باشیم،
👈در همه چیز مربوط به اسلام باید #فقیه باشیم.
🟢گرایش ما به #جمود
یکى از وظایف ما در درجۀ اول همین است که خودمان در دینمان فقیه باشیم،
اسلام را عمیقاً درک کنیم.
⭕⭕ ما باید اعتراف کنیم که یکى از علل #انحطاط ما مسلمین و شاید بزرگترین علت انحطاط ما مسلمین این است که دست از تفقّه یعنى فهم عمیق اسلام برداشتیم؛
👈همان چیزى که شیخ الطائفه در اول کتاب مبسوط از گروهى از شیعیان شکایت مى‌کند و مى‌گوید اینها دچار جمود شده‌اند؛
چون دچار #جمود شده‌اند از #تفقه مى‌ترسند،
از استنباط مى‌ترسند، از تفریع و رد فروع بر اصول مى‌ترسند، از تطبیق اصول و کلیات بر فروع جزئیه مى‌ترسند، اینها مردم جامدى هستند.
ما هم خیلى به جمود گراییدیم. 😔😔
ولى دین اسلام دینى است که با #جمود سازگار نیست، با فهم عمیق سازگار است. اگر اسلام را عمیقاً فهم کنیم مى‌بینیم تمام مشکلاتى که امروز در فلان مسئله و فلان مسئله دچارش هستیم اسلام خودش حل کرده است.
✅ #تفقه_در_دین از زبان #پیامبر ص و #امامان
💫 پیغمبر اکرم وقتى که على بن ابى‌طالب مى‌خواهد آن سفر تبلیغى را به یمن برود، او را مى‌خواهد، سر رفتن یک دعا مى‌کند.
فرمود: «أللّهُمَّ فَقِّهْهُ فِى الدّين»
🤲خدایا او را #فقیه در دین بگردان؛ یعنى آن عمق دین را، هر چه هست، به روى على باز کن.
✅خود امیرالمؤمنین به پسرش امام حسن مجتبى علیه السلام در آن وصیت معروف مى‌فرماید:
💫«يا بُنَىَّ! تَفَقَّهْ فِى الدّين» پسرکم! اسلام را عمیقاً درک کن، اسلام را بیاموز نه آموزش سطحى بلکه آموزش عمقى.
❇جملۀ #امام_حسین علیه السلام دربارۀ #تفقه در #دین
حسین بن على ع هم جمله‌اى در همین زمینه دارد. شب عاشوراست.
اصحاب خودش را جمع کرده است. چه محیط پرهیجانى و چه لحظات حساسى! بعد از آن وقایعى است که عصر تاسوعا رخ داده است و مطلبْ قطعى است که فردا چه رخ مى‌دهد. امام اصحاب را در خیمه‌اى جمع مى‌کند. همه با هیجانى آمده‌اند آنجا جمع شده‌اند. مى‌خواهند خطابۀ #حسین بن على را گوش کنند، ببینند خطابه با چه جمله‌اى شروع مى‌شود.
با این جمله‌ها شروع شد:
❣ «اَللّهُمَّ اِنّى أحْمَدُك عَلى أنْ أكرَمْتَنا بِالنُّبُوَّةِ، وَ عَلَّمْتَنَا الْقُرْآنَ، وَ فَقَّهْتَنا فِى الدّينِ»
پروردگارا! من تو را سپاس مى‌گویم و شکر مى‌کنم؛ خدایا من تو را شکر مى‌کنم بر نعمتهاى عظمایى که به ما دادى که هیچ نعمتى جانشین آن نعمتها نمى‌شود. یکى این که نبوت را در خاندان ما قرار دادى. چه نعمتى از این بالاتر که من عضو خاندان مقدس نبوت هستم؟!
«وَ عَلَّمْتَنَا الْقُرْآنَ» خدایا این نعمت عظمى را تو به ما عنایت کردى که علم قرآن به ما آموختى. علم قرآن نزد ماست. قرآن را ما مى‌فهمیم.
«وَ فَقَّهْتَنا فِى الدّينِ» خدایا ما را در دین متفقّه کردى که ما دین تو را عمیقاً آموختیم، به عمق دستورات تو پى برده‌ایم، به روح اسلام پى برده‌ایم.
🛑این جمله‌ها چند تا معنا داشت. یک معنایش این است: ایها الناس! بدانید این نهضت من ناشى مى‌شود از آن طرز تفکرى که من در دین دارم. اى بسا اگر غیر من کسى اینجا مى‌بود جور دیگرى فکر مى‌کرد ولى من که
دین را به عمقش مى‌فهمم، مى‌فهمم که باید چنین کارى را بکنم.
معنى دیگرى هم داشت و آن این است که سپاسگزار خدا هستم:
«أللّهُمَّ اِنّى أحْمَدُک عَلَى السَّرّاءِ وَ الضَّرّاءِ»
🤲خدایا من تو را تنها در خوشیها سپاسگزار نیستم؛ یعنى پروردگارا! من روزى در دامن پیغمبر بودم، روزى در بغل پیغمبر بودم، روزى پیغمبر من را روى دوش خودش مى‌گرفت، محترم‌ترین و عزیزترین افراد بودم. خدایا من تو را بر چنین روزى سپاس مى‌گویم، بر آن روزى هم که در سختى گرفتار باشم باز سپاس مى‌گویم، مثل همان روز. من آن لحظاتى که در راه انجام وظیفه خودم، در راه خدمت به #دین خودم (آن دینى که فقیهانه او را درک کرده‌ام) در راه حقیقتْ روى آن ریگهاى گرم و زمین داغ افتاده باشم، لبهایم تشنه باشد، زبانم خشک باشد، بدن اصحاب و یاران و فرزندانم قلم قلم شده باشد، سخت‌ترین ایام زندگى‌ام را هم طى کنم، باز خدایا زبانم به شکر تو و رضاى تو باز است،
خواهم گفت: «الهى! رِضاً بِقَضائِک، تَسلیماً لِأمْرِک، لا مَعبودَ سِواک یا غِیاثَ الْمُستَغیثینَ».
و صلّى اللّه على محمّد و آله الطاهرین و لاحول و لاقوة الا باللّه العلىّ العظیم.
🤲خدایا عاقبت امر همۀ ما را ختم به خیر بفرما، ما را #فقیه در #دین بگردان، توفیق خلوص نیت به همه کرامت کن.
🖊📚استاد شهيد مرتضي مطهري، كتاب حق عقل در اجتهاد
|
|
|
|
|
|
رتبه: Advanced Member
گروه ها: Moderator, Administrators, member
تاریخ عضویت: 1390/03/24
ارسالها: 1,982
تشکرها: 4 بار
29 تشکر دریافتی در 29 ارسال
|
حرف معصومين را هم بايد #آگاهانه تبعيت كرد نه كوركورانه و اجباري.
نمونه اي از تمجيد #تفقه در #دين در ميدان جنگ توسط #حضرت_علي ع
✅براي حركت به سمت #جنگ_صفين اکثریت مطلق کوفه با امیر المؤمنین همراه شدند. کمتر کسی در کوفه است که به چشم بیاید و همراه نشده باشد. (إِلَّا أَنَّ أَصْحَابَ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مَسْعُودٍ أَتَوْه)
👈شاگردان عبد الله بن مسعود که خودشان را فقهای برجسته می دانند، دو گروه محضر امیر المؤمنین آمدند. یک گروه گفتند که برای ما هنوز حق معلوم نیست. بالاخره خون مسلمان حساس است. ما با شما می آییم، نزدیک شما یک لشکری تشکیل می دهیم. لشکر قرای فقهای شاگردان ابن مسعود. ابن مسعود آدمی است که شاگرد زیاد دارد.
شما یک سپاه هستید، یک سپاه هم معاویه است، یک لشکر کوچک ما هستیم.
👈👈ما می آییم رفتار را بررسی می کنیم، احتجاجات را می بینیم، با هر دو سپاه صحبت می کنیم تا #حق را بشناسیم.
اینجا اگر کسی جای امیر المؤمنین بود شاید به او بر می خورد.
♦حضرت فرمود: (مَرْحَباً وَ أَهْلا) احسنت. بارک الله.
(هَذَا هُوَ الْفِقْهُ فِی الدِّین)
احسنت. من نمی خواهم شما بیخودی #شمشیر بکشید. باید #بفهمید. #حجت برای شما تمام شود.
اگر حالا حق را فهمیدید انکار کردید، قیامت هست ولی من نمی خواهم شما الکی شمشیر به دست بگیرید.
👈👈(هَذَا هُوَ الْفِقْهُ فِی الدِّین)
#فقه_در_دین همین است، #فهم_دین همین است.
🔻 (وَ الْعِلْمُ بِالسُّنَّه) علم به #سنت پیغمبر همین است و هر کس نپذیرد ظالم است. بیایید بررسی کنید.
بگذارید #بینه داشته باشید. حجت تمام شود.
👈👈من اصلاً نمی خواهم شما از من دفاع کنید.
#حق را بشناسید. اینها گفتند می آییم. همراه شدند با یک لشکر جدا.
⭕یک گروه دیگر آمدند گفتند برای ما به این راحتی حق روشن نمی شود. ما نمی توانیم بیاییم این جا مسلمان بکشیم.
🔻یک مأموریت دیگر برای ما بفرست. ما را به #جنگ با #کفار بفرست. ربیع بن خثیم و دیگران چهارصد تا فقیه، عالم، قاری، آدم های سرشناس و صاحب نفود آمدند گفتند (إِنَّا شَکَکْنَا فِی هَذَا الْقِتَالِ عَلَى مَعْرِفَتِنَا بِفَضْلِکَ)
ما می دانیم تو اصلاً قابل قیاس با معاویه نیستی
(لَا غَنَاءَ بِنَا وَ لَا بِکَ وَ لَا الْمُسْلِمِینَ عَمَّنْ یُقَاتِلُ الْعَدُو) شاید در این همه جمعیت که داری به ما نیاز هم نداشته باشی ما می خواهیم به وظیفه خود عمل کنیم.
🔻حق برای ما روشن نیست. (فَوَلِّنَا بَعْضَ الثُّغُور) ما را مرز بفرست چون جامعه اسلامی مرزهایش با کفار همیشه درگیری داشت.
شما ببینید چه قدر امیرالمؤمنین مظلوم است
ما می رویم آن جا می جنگیم، میخواهیم به اسلام خدمت کنیم، تو را هم بهتر می دانیم ولی در این جنگ ما شک داریم.
🔻(فَوَجَّهَهُ عَلِیٌّ عَلَى ثَغْرِ الرَّی) بخش هایی از شمال ری هنوز فتح نشده بود. با کفار درگیر بودند. حضرت آن جا فرستادشان گفت بروید آن جا جهاد کنید.
👈اگر کسی بی جهت در #جنگ شرکت نکند حضرت #توبیخ می کند.
👈👈 اما وقتی که دید #شبهه دارد و بحث می کند حضرت نمی گوید فردا همراه من #باید باشید. اصلاً این طوری نیست.
🖥حجت الاسلام كاشاني، برنامه سمت خدا شبكه سوم سيما، ۲۷ آبان ماه ۱۳۹۹
|
|
|
|
|
|
رتبه: Advanced Member
گروه ها: Moderator, Administrators, member
تاریخ عضویت: 1390/03/24
ارسالها: 1,982
تشکرها: 4 بار
29 تشکر دریافتی در 29 ارسال
|
#ضربه به #دین، با بی اعتنائی به «تفقه در دین»
✅دین اسلام در رابطه خودش، به ما دو دستور داده؛
اول: فرمود؛ دیندار باشید، سوره شوری آیه ۱۳ چنین است؛شَرَعَ لَكُم مِّنَ ٱلدِّينِ... أَنۡ أَقِيمُواْ ٱلدِّينَ؛
از دين، آنچه را كه به نوح در باره آن سفارش كرد، براى شما تشريع كرد و آنچه را به تو وحى كرديم و آنچه را كه در باره آن به ابراهيم و موسى و عيسى سفارش نموديم كه: #دين را برپا داريد.
دوم؛ دستور فرمود؛ در دین، #تفقه داشته باشید. این مهم در سوره توبه آیه ۱۲۲ چنین آمده ؛فَلَوْلَا نَفَرَ مِنْ کُلِّ فِرْقَهٍ مِنْهُمْ طَائِفَهٌ لِیَتَفَقَّهُوا فِی الدِّینِ
چرا از هر فرقه اى از آنان دسته اى کوچ نمى کنند تا در دین آگاهى عمیق پیدا کنند!
✅چیستیِ #تفقه در دین؛
تفقه از ماده « #فقه» است. معنای فقه، مطلق فهم نیست، بلکه فهم عمیق و بصیرت کامل به حقیقت یک چیز را فقه می گویند. این معنای از تفقه در دین می تواند خود را در دوسطح نشان دهد.
1⃣معنای اول تفقه در دین
تفقه در دین؛ گاهی بمعنای دین باوری و دین رفتاریِ درست و بجا در تمام شـؤون اسـلامـى؛ اعـم از آنـچـه مـربـوط بـه اصـول اعـتـقـادی و جـهان بینى باشد یا اخلاقیات یا اجـتـمـاعیات و یا عبادات و یا مقررات مدنى و یا آداب خاص در زنـدگـى فردى و یا اجتماعى است.
در این صورت تفقه در دین وظیفه هر شخص دین داری خواهدبود.
2⃣معنای دوم تفقه در دین
تفقه در دین؛ گاهی بمعنای تحصیل علوم مربوط به دین است که خروجی آن «تفقه مجتهدانه در دین» است.
👈 این اصطلاح در صدر اسلام بدین شکل امروزی آن مطرح نبوده و در قرون بعدی وارد گفتمان دینی شده است.در اینصورت دستور تفقه در دین، شامل همگان نمیشود و این وظیفه عده ای است که آمادگی ورود به #حوزه های تحصیل علوم دینی را دارند.
ما به جهتی که خواهیم گفت نمیتوانیم به این معنا وفادار باشیم.
🛑تفقه در دین #وظیفه_همگانی است و نه فقط #مجتهدان
هر تفسیری از آیه سوره توبه که خروجی آن این باشد که آیه منحصر به طلاب علوم دینی و مجتهدان شود، مورد نقد این قلم است.
چون، اولا؛ چنین نگاه انحصاری در تفقه دینی در صدر اسلام مطرح نبوده و طبعا چیزی بنام حوزه های علوم دینی نبوده، بلکه آنچه بوده مسجد بوده و در آن، بیان احکام و معارف دینی بشکل ساده و همه فهم، اما دقیق و عمیق به مسلمین ارائه می شده. و آیه سوره توبه همگان را به آن فرا خوانده است.
و ثانیا؛ وقتی معنا و مفاد آیه شریفه دارای شمول و فراگیری است، ما نمیتوانیم مانع از شمول آیه سوره توبه نسبت به همه مسلمانان شویم.
در نتیجه همه مسلمین موظف اند؛ در حد و امکانات و مساعدت شرائط، به تمام احکام و معارف دینی آشنائی کامل داشته باشند.
🔻بله باید این اعتراف تلخ را داشته باشیم که چون به این دعوت بلکه دستور فرا گیرِ قرآن در جهت فهم عمیق دین، بی اعتنا شدیم و تفقه در دین را مختص مجتهدان حوزوی کردیم، وضع دینداری جامعه ما چنین شده که از گفتنش فراری هستیم!
🛑درموارد متعدد می بینیم تفقه در دین را ائمه (ع) وظیفه همگانی معرفی نموده اند. امام موسی کاظم( ع) فرمود:
"در دین خدا، دنبال #فهم_عمیق باشید، زیرا فهم عمیق در دین، کلید بصیرت و کمال عبادت و سبب تحصیل مقام‌های والا و مراتب شکوهمند در امور دین و دنیاست. و برتری فقیه بر عابد، مانند آفتاب است بر ستارگان و کسی که در دینش فهم عمیق نجوید، خداوند هیچ عملی را از او نپسندد."
«تَفَقَّهُوا فی دینِ‌الله فَاِنَّ الْفِقْهَ مِفْتاحُ الْبَصیرَهِ، ...» (تحف العقول/ ۴۱۰)
با کمترین توجهی به این حدیث درمی یابیم؛ قطعا تمام مقصود از تففه، فقه اصطلاحی نیست. چون عده ای اندک اصطلاحات این علم را آگاه می شوند.
🔻در حدیث دیگری از حضرت صادق (ع) روز جمعه را به عنوان روزی که امکان ازدیاد فهم دینی مقدور است، مطرح نموده است؛"بدا به حال کسی که در روز #جمعه به فهم عمیق دین توجهی ندارد و مسائل دینی را مورد پرسش قرار نمی دهد."(اصول کافی)
🔻علت اختصاص روز جمعه برای دربافت فهم عمیق دینی یا به جهت فراغتی است که افراد دارند و می توانند به مطالعه و بحث و بررسی در مسائل #دینی بپردازند و یا به جهت شنیدن خطبه های نمازجمعه است که معارف عمیق دینی در آن به مسلمین القاء می شود. البته نه اکثر خطبه های جمعه کنونی جهان اسلام که وضع اسفناکی دارد!
🎙استاد هادي سروش
|
|
|
|
|
|
رتبه: Advanced Member
گروه ها: Moderator, Administrators, member
تاریخ عضویت: 1390/03/24
ارسالها: 1,982
تشکرها: 4 بار
29 تشکر دریافتی در 29 ارسال
|
هیچ عبادتی بالاتر از #تفقّه در دین نیست
👈حضرت امیر(ع) به فرزندش امام مجتبی(ع) مینویسد: «وَتَفَقَّهْ فِی الدِّینِ» یعنی در دین #تفقّه کن
فهم عمیق و بصیرت کامل و دین به معنای شریعت و قانون الهی است که این شریعت و قانون، شامل اصول و فروع دین میشود.
معنای فهم دین این است که واجب است بر همه ی مردم نسبت به آنچه در دین است عالِم بشوند
تفقّه یعنی انسان دنبال فهم دین برود و این ظاهراً امری است واجب و لازم.
👈 در زمینه تفقّه در دین، باید موضوعات مختلفی را بحث کنیم مهمترین علمی که در دین باید تفقّه بشود و انسان آن را بداند سه علم است.
«آیَةٌ مُحْکَمَۀَ، سَنَّۀٌ قائِمَۀ، فَریضَۀٌ عادِلَۀ.»
آیت محکمه مقصود اصول اعتقادات است؛ توحید، نبوت، عدل، امامت، معاد و هر چه مسئله و بحث پیرامون مسائل عقیدتی مطرح است که به آنها اصول دین میگویند.
↩️سنۀ قائمه یک سلسله مسائل و دستورات اخلاقی است که برای تزکیه و تطهیر روح از صفات رذیله و زشت، برای ما صادر شده است که به آنها علم اخلاق میگویند.
فریضۀ عادله یک دوره احکام فقهی شرعی که مایحتاج یک مسلمان است مسائل شرعی که انسان به آنها احتیاج دارد که به آنها فروع دین میگویند.
💫امام صادق(ع) میفرماید: مقصود از علمی که رسول خدا فرمود بر هر مسلمانی طلب آن واجب است «هُوَ عِلْمُ التَّقْوَی وَالْیَقِینِ» (بحار ج ٢ ص ٣٢)علم تقوی و علم یقین است.
مرحوم مجلسی در ضمن تفسیر امام صادق(ع) میفرماید: علم تقوی همان علم به اوامر و دستورات و نواهی و محرمّات و تکلیفهایی که انسان اگر آنها را انجام بدهد از عذاب خداوند نجات پیدا میکند و علم یقین به آن علمی میگویند که مربوط به معارف و شناختهای مربوط به اصول دین و معتقدات قلبی است.
💫علی ع فرمودند:
علم ٢ قسم است:
١ـ علمی که مردم مجاز نیستند به ترک یاد گرفتن آن و باید تمام مسلمانان از مرد و زن آن را بیاموزند و آن علمی است که رنگ اسلام و مسلمانی به انسان میبخشد و آدمی با نداشتن آن علم مسلمان نخواهد بود و آن هم بسیار روشن است که علم #عقاید و علم به #احکام و علم #اخلاق است.
⬅️٢ـ علمی است که آموختن آن بر همه کس واجب نیست و آن علم، علم به خواص و اسرار مخلوقات و پی بردن به عظمت خداوند و قدرت حق است.
(خصال شیخ صدوق باب ٢ تاییها حدیث ٣٠)
همچنین علی علیه السّلام فرمود: هیچگاه خودت را سرگرم علمی نکن که ندانستن آن علم برای تو ضرری ندارد. نه ضرر دنیوی نه ضرر آخرتی و هیچگاه از فراگرفتن علمی که اگر آن علم را ندانی جهل تو اضافه میشود. غفلت نکن.
مثلاً راجع به علم اخلاق: حضرت امیر(ع) فرمود: همانطوری که زراعت احتیاج به باران دارد عقلاء هم نیاز به اصلاح و تربیت خود دارند و انسان در پرتو اخلاق اصلاح و تربیت میشود.
حضرت امیر فرمود: بر فرض اینکه اگر امیدی به بهشت و ترسی از جهنم هم نداشتیم و بر فرض اینکه پاداش و کیفری هم در کار نباشد باز بر ما لازم است که مکارم اخلاق را به دست بیاوریم چرا چون #مکارم_اخلاق از عوامل رسیدن به سعادت و رستگاری است. (مستدرک الوسائل ج ٢ ص ٢٨٣)
مطلب بعدی: آنقدر مسئله تفقّه در دین مهم است که در روایت آمده است هنگامی که رسول اکرم(ص) علی(ع) را برای مأموریتی به یمن اعزام کرد دربارهی علی(ع) اینگونه دعا کرد.
«اللُّهمَ فَقِّههُ فِی الدِّینِ» خدایا علی را در دین فقیه کن.
💫علی(ع): اِذا اَرادَ الله بِعَبْدٍ خیراً فَقَّهَهُ فِی الدِّینِ. هرگاه خدای متعال بخواهد به بنده ای خیر برساند او را در دین فقیه میکند. (غررالحکم)
💫رسول خدا(ص) فرمود: هیچ عبادتی بالاتر از #تفقّه در دین نیست.
(کتاب ترغیب ج ١ ص ٩٣)
👌یک نکته مهم: قرآن میفرماید: «وَ مَنْ یُؤْتَ الْحِکْمَۀَ فَقَدْ اُوتِیَ خَیراً کَثیراً» (بقره ٢٦٩) قرآن میفرماید: ما به هر کس حکمت دادیم به آن خیر کثیر داده ایم و یا در آیه دیگر قرآن میفرماید: «وَ لَقَدْ اتَینَا لُقْمانَ الْحِکْمَۀِ» ما به حضرت لقمان #حکمت دادیم. (سوره لقمان آیه ١٣)
از امام صادق(ع) پرسیدند: مراد و مقصود از #حکمت در این ٢ آیه چیست؟ امام فرمود: «اِنَّ الْحِکْمَۀَ اَلْمَعْرِفَۀُ وَالتَّفَقُّهُ فِیالدِّینِ» فرمود: مقصود از حکمت معرفت و تفقّه در دین است. (بحار ج ١ ص ٢١٥)
🔻در پایان این بحث یک حدیث در فضیلت #تفقّه در دین میخوانیم.
امام کاظم ع فرمود: در دین تفقّه کنید زیرا تفقّه کلید بصیرت است و عبادت تام است و تفقّه باعث میشود انسان به منازل بالا برسد و رتبههای جلیل، چه در دین و چه در دنیا و اگر کسی تفقّه در دین نکند خداوند از هیچیک از عمل او راضی نیست
👈و در حدیث دیگر آمده است:
هر کس تفقّه در دین نکند خداوند هیچ عملی از اعمال او را پاک نمیکند. (بحار ج ١٠ ص ٢٤٧، ج ٧٨ ص ٣٤٦)
🛑 "و نکته بسیار مهم این است که:
تفقّه باید به خاطر دین باشد و تعلّم به خاطر اینکه #عمل کنیم به آنچه را یاد گرفتیم.
عَنِ النَّبِی اَوْحَی الله عَزَّ وَ جَلَّ اِلی بَعْضِ انبیائه قُلْ للّذین یَتَفَقَّهُونَ لِغَیْرِ الدِّینِ وَ یَتَعَلَّمُونَ لِغَیرِالعَمَلِ وَ یَطلُبُونَ الدُّنیا لِغَیرِ الاخِرَۀِ ...
خداوند وحی کرد به یکی از پیامبرانش و به او فرمود: بگو به کسانی که برای غیر دین تفقّه میکنند و علوم را یاد میگیرند نه برای عملکردن و دنیا را برای آخرت نمیخواهند اینها لباس میش پوشیدند ولی دل آنها دل گرگ است زبان آنها از عسل شیرینتر است ولی اعمال آنها از زقّوم تلختر است اینها با من مکر و حیله میکنند و مرا مسخره میکنند. (بحار ج ١ ص ٢٢٤)"
🖍دفتر نشر فرهنگ و معارف اسلامی مسجد هدایت
عباس ابوالحسنی
|
|
|
|
|
|
رتبه: Advanced Member
گروه ها: Moderator, Administrators, member
تاریخ عضویت: 1390/03/24
ارسالها: 1,982
تشکرها: 4 بار
29 تشکر دریافتی در 29 ارسال
|
لزوم فهم نظام فكري دين براي عمل اگاهانه
↩️دو حدیث در اصول کافی هست که امام صادق(ع) فرمودند:
#تفقه در دین پیدا کنید که هر کسی تفقه در دین پیدا نکند در حکم اعراب بادیه نشین است که هیچ ارتباطی با دین و #معارف_الهی نداشته اند
و خداوند به کسی که تفقه در دین ندارد، توجهی نکرده و اعمال او را پاکیزه نمی دارد.
⬅️نکته مهم در این احادیث تأکید بر #تفقه در دین است.
متأسفانه بعد از رحلت رسول خدا(ص) انحرافی که در جامعه اسلامی توسط حاکمان و #عالمان_وابسته به آنها شکل گرفت این بود که تفقه در دین جای خودش را به #دینداری_ظاهری و صرف انجام یکسری تکالیف دینی و شرعی داد و مسلمانان تصور کردند همین که رفتار دینی براساس توصیه های قرآن و نبی داشته باشند، کفایت می کند. در حالی که خواسته اصلی پیامبر(ص) تنها این نبود بلکه او به دنبال تحقق تفقه در دین بود.
❓حال #تفقه در دین به چه معناست؟
تفقه در دین یعنی دین را عمیق شناختن و توجه جدی و عالمان و آگاهانه به دین داشتن.
⬅️تفقه در دین یعنی #دین را از روی #تحقیق با دیدگانی باز انتخاب کنیم،
تفقه در دین احاطه بر #نظام_فکری_دینی است که با سعی و کوشش فراوان برای طالبان حقیقی آن مکشوف خواهد شد.
✅در روایت دیگری حضرت می فرماید: هر کسی که مورد توجه و عنایت خداوند قرار بگیرد، #تفقه در دین نصیبش می شود.
🖊حجت الاسلام وحیدی، سايت شفقنا
❇️ انس بن مالک می‌گوید: مردى نزد پیامبر خدا آمد و عرض کرد: اى رسول خدا کدام عمل برتر است؟
حضرت فرمود: #علم و معرفت به خدا.
عرض کرد: ای رسول خدا، من از عمل مى‌پرسم و تو از علم مى‌گویى؟
آن حضرت فرمود:
🔻إنَّ قَلیلَ العَمَلِ یَنفَعُ مَعَ العِلمِ و إنَّ کَثیرَ العَمَلِ لایَنفَعُ مَعَ الجَهلِ.
🔺#عمل_اندک همراه با #دانش سودمند است و اعمال فراوان با نادانى فایده‌ای ندارد.
|
|
|
|
|
|
جهش به انجمن
شما مجاز به ارسال مطلب در این انجمن می باشید.
شما مجاز به ارسال پاسخ در این انجمن می باشید.
شما مجاز به حذف مطلب ارسالی خود در این انجمن نمی باشید.
شما مجاز به ویرایش مطلب ارسالی خود در این انجمن می باشید.
شما مجاز به ایجاد نظر سنجی در این انجمن نمی باشید.
شما مجاز به رای دادن در این انجمن می باشید.
