كمك به افراد سائل و محروم در قران-

در زندگی روزمره با افراد سائل زیادی روبرو میشویم که در خواست کمک دارند. افراد زیادی هم با این استدلال

که نمی دانیم انها واقعا مستحق هستند یا خیر ،از کمک به انها خودداری می کنند.اما ایا فقط به افراد مستحق باید انفاق کرد؟

چند وقت قبل که ایه 19 سوره ذاریات را میخواندم ،پاسخ این سئوال نیز در ذهنم روشن شد.

در این سوره در وصف متقین اینگونه امده است:

إِنَّ الْمُتَّقِینَ فِی جَنّاتٍ وَ عُیُونٍ (١٥)آخِذِینَ ما آتاهُمْ رَبُّهُمْ إِنَّهُمْ کانُوا قَبْلَ ذالِکَ مُحْسِنِینَ (١٦)


کانُوا قَلِیلاً مِنَ الَّیْلِ ما یَهْجَعُونَ (١٧)وَ بِالْأَسْحارِ هُمْ یَسْتَغْفِرُونَ (١٨)


وَ فِی أَمْوالِهِمْ حَقٌّ لِلسّائِلِ وَ الْمَحْرُومِ (١٩)و در اموال آنها حقّى براى سائل و محروم بود. (١٩)

محروم ،همان معنی مستحق را میدهد.اینکه خداوند سائلین را از محرومین جدا کرده و بیان میکند متقین بخشی از انفاق خود را به افراد سائل اختصاص میدهند؛

پاسخ سئوال را برایم مشخص کرد که نباید تمام کمکهای خود را منحصر و منوط به شناخت مستحق کنیم

بلکه سائلین را نیز باید مدنظر داشت.

البته اینکه چه مقدار و به چه نوع سائلینی باید کمک کرد،بحثی عقلی و تابع عرف جامعه میباشد.

حال به تفسیر اقای مکارم هم نگاه کنیم:

"وقتى مى گوید: در اموال آنها چنین حقى است، یعنى علاوه بر واجبات، آنها بر خود لازم مى دانند که در راه خدا از اموال خویش به سائلان و محرومان انفاق کنند، ولى، مى توان گفت: فرق نیکوکاران با دیگران، آن است که آنها این حقوق را ادا مى کنند، در حالى که دیگران مقید به آن نیستند.


«فاضل مقداد» در «کنز العرفان» تصریح مى کند: منظور از «حَقٌّ مَعْلُوم»، حقى است که خود آنها در اموالشان قرار مى دهند، و خویشتن را موظف به آن مى دانند.(7)

در روایاتى که از منابع اهل بیت(علیهم السلام) رسیده نیز تأکید شده که منظور از «حق معلوم» چیزى غیر از زکات واجب است.

در این که، میان «سائل» و «محروم» چه تفاوتى است؟ جمعى گفته اند:

«سائل» کسى است که از مردم تقاضاى کمک مى کند،

ولى «محروم» شخص آبرومندى است که براى معیشت خود نهایت تلاش و کوشش را به خرج مى دهد، اما دستش به جائى نمى رسد و کسب و کار و زندگیش به هم پیچیده است، و با این حال خویشتن دارى کرده، از کسى تقاضاى کمک نمى کند.

این تعبیر، اشاره به این نکته است که، هرگز منتظر ننشینید نیازمندان نزد شما آیند و تقاضاى کمک کنند،

بر شما است که جستجو کنید و افراد آبرومند محروم را که به گفته قرآن: یَحْسَبُهُمُ الْجاهِلُ أَغْنِیاءَ مِنَ التَّعَفُّفِ : «افراد بى خبر آنها را از شدت خویشتن دارى غنى مى پندارند»(10)

پیدا کنید، و به آنها کمک نموده، گره مشکلاتشان را بگشائید و آبرویشان را حفظ نمائید، و این، دستور مهمى است که براى حفظ حیثیت مسلمانان محروم، بسیار مهم است

نظیر این معنى در سوره «معارج» آیات 24 و 25 آمده است مى فرماید:

«وَ الَّذِینَ فِی أَمْوالِهِمْ حَقٌّ مَعْلُومٌ * لِلسّائِلِ وَ الْمَحْرُومِ»."

ویرایش بوسیله کاربر 1396/01/16 07:21:55 ق.ظ  | دلیل ویرایش: edit

💮🌸 ادب انفاق و مواجهه با #سائل


💮🔶 قَـوْلٌ مَّعْرُوفٌ وَمَغْفِرَةٌ خَيْرٌ مِّن صَدَقَةٍ يَتْبَعُهَا أَذًى وَاللَّهُ غَنِيٌّ حَلِيمٌ (بقره:263)
گفتاري به نيكويي شناخته شده [مطابق عُرف نيكوي زمانه] و گذشت [از گفتار يا رفتار نسنجيده ديگران] بهتر از صدقه‌اي است كه در پي آن آزاري [=مِنَّتي يا برملا كردني] باشد 601 و خداوند بي‌نياز بردبار است. 602
__
🔸601- تقاضاي مستمندان ممكن است موجب آزردگي كسي كه از او درخواست شده گردد و پاسخي سرد و نوميد كننده بدهد.
👈 اولين توصية اين آيه به كساني است كه ندارند، يا نمي‌خواهند بدهند. در اين صورت بهتر است با حفظ حرمت متقاضي سخني پسنديده بگويند. در آية 28 سورة اسراء (17:28)
نيز در چنين مواردي توصيه به وعده اميدوار كننده دادن، در صورت فراهم شدن امكانات، كرده است. توصية دوم «مَغْفِرَهٌ» [گذشت] است.

💢 ممكن است سوء رفتار درخواست كننده عاملي براي امتناع از كمك به او گردد، اما اگر انفاق به قصد قربت باشد، اهميتي ندارد كه چه رفتاري با ما داشته است. اين كار براي رضايت خداست و چه بهتر كه به نيروي تقوا آن را خالص گردانيم.
نكتة ديگر، انتظار تشكر و تقدير از كسي است كه انفاقي به او كرده‌ايم، اين نيز خلاف اخلاص در عمل و نوعي شرك در خودبيني است. بدتر آن كه اگر گيرنده قدر ناشناسي كرد و كمك ما را ناديده گرفت يا حرفي زد و كاري كرد كه نمي‌پسنديم، با تفرعن و زخم زبان تحقيرش كنيم.

🌹رسول اكرم صلى الله عليه و آله فرمود:
💢اگر سائلى نزد شما آمد، به يكى از اين دو روش عمل كنيد؛ «بذل يسير او رد جميل» «.تفسير قرطبى ونمونه، ذيل آيه.»

يا چيزى كه در توان داريد به او عطا كنيد، يا به طرز شايسته‌اى او را ردّ نماييد. همچنين فرمود:
🌸👈اگر با مال نمى‌توانيد به مردم رسيدگى كنيد، با اخلاق برسيد. «تفسيركاشف، ج 1، ص 272.»

1⃣- آبرو و شخصيّت فقير، با ارزش‌تر از حفظ شكم فقير است. «قَوْلٌ مَعْرُوفٌ ... خَيْرٌ مِنْ صَدَقَةٍ»
2⃣- فقير را با محبّت و دلسوزى به كار مفيدى كه زندگى او را تأمين كند، راهنمايى كنيد. «قَوْلٌ مَعْرُوفٌ»
3⃣- انفاق بايد همراه با اخلاق باشد. «قَوْلٌ مَعْرُوفٌ ... خَيْرٌ مِنْ صَدَقَةٍ»
4⃣- گفتگوى خوش با فقير، موجب تسكين او و عامل رشد انسان است، در حالى كه صدقه با منّت، هيچكدام را بهمراه ندارد. «قَوْلٌ مَعْرُوفٌ ... خَيْرٌ مِنْ صَدَقَةٍ»
5⃣- اگر فقيرى بخاطر فشار وتنگدستى، ناروايى گفت او را ببخشيد. «مَغْفِرَةٌ»

💫📚تفسیر نور و بازرگان

💫
┄═❁🍃❈🌸❈🍃❁═┄