رتبه: Advanced Member
گروه ها: Moderator, Administrators, member
تاریخ عضویت: 1390/03/24
ارسالها: 1,741
تشکرها: 4 بار
29 تشکر دریافتی در 29 ارسال
|
ابعاد اعجاز قرآن
1-اعجاز لفطي
اولین جلوۀ اعجاز قرآن بُعدِ لفظی آن است که در اثبات نبوت نبی مکرم اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله نقش بسزایی دارد.
اعجاز ساختاری یا لفظی یا ظاهری قرآن به چه معناست؟
مخاطبان اولیۀ قرآن به زبان عربی آشنایی داشتند؛ لذا قرآن باید به همین زبان نازل می‌شد. ازطرفی، هر پیامبری که مبعوث می‌شد، به زبان قوم خود سخن می‌گفت:
«وَ ما أَرْسَلْنا مِنْ رَسُولٍ إِلاَّ بِلِسانِ قَوْمِهِ»
و ما هیچ پیامبرى را جز به زبان قومش نفرستادیم.
دلایل زیادی وجود دارد که پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله باید از همین جزیرۀ‌العرب و از سرزمین بدَویّت و جاهلیت که هیچ ارتباطی با حوزه‌های تمدن بشری در گذشته نداشته‌اند، مبعوث شود؛ جماعتی كه اوضاع اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی نابسامانشان کاملاً آشکار و روشن است.
جامعۀ عصر نزول، در شعر و ادب زبان عربی بسیار متبحّر بودند؛ بنابراین اولین جلوه‌ای که از قرآن به‌چشم می‌آید، همین بُعد لفظی ادبی قرآن است.
در بعد لفظی قرآن این مباحث بررسی می شود:
سبک بیانی منحصر به فرد.
فصاحت و بلاغت
چیدمان منظم حروف و کلمات
ویژگی‌های آوا معنایی
جایگزین ناپذیری واژگان
قابلیت فهم همگانی
2- اعجاز محتوايي
اعجاز محتوایی یا معنوی یا باطنی قرآن به چه معناست؟
بُعد اعجاز لفظی قرآن برای کسانی است که با زبان عربی آشنایی داشته باشند و بخواهند از این دریچه به آیات قرآن نگاه كنند؛ اما اعجاز محتوایی، درونی، ماهیتی و معنایی قرآن كریم را عقلا و محققان می‌توانند دریابند.
۱- بیان اعتقادات و معارف ناب
اولین وجهِ اعجازِ معنوی قرآن، مستوای برتر ارائۀ معارف و حقایق الهی و اعتقادی است. چنانچه مجموع مکاتب بشری تا زمان نزول قرآن و از زمان نزول قرآن تاکنون را بررسی نموده و تمام حقایق توحیدی در یهودیت و مسیحیت را بنگریم، با یک بخش از آیات شریفۀ قرآن در رساندن حقایق خداشناسی برابری نمی‌کند.
معارف قرآن در هیچ‌یک از مکتوباتِ تربیت‌شدگان جُندی‌شاپور و فرهنگ هِلنی، رومی یا ایرانی، سابقه نداشته و در هیچ‌کدام از مکاتب فلسفیِ کنونی نیز وجود ندارد و نخواهد داشت.
۲- تشریع و قانون‌گذاری
دومین وجهِ اعجاز معنوی قرآن، اعجازِ تشریعی و قانون‌گذاری است که تا قبل از نزول قرآن بدین شیوه سابقه نداشته است.
قانون‌گذاری قرآن در قیاس با قوانین جامعۀ بشریِ قبل از آن، مانند آیین کنفوسیوس و قوانین حَمورابی و مکاتب بعد از آن بی‌نظیر است
۳- بیان فضایل و رذایل اخلاقی
سومین وجهِ اعجازِ محتوایی قرآن، اعجاز اخلاقی آن است. هیچ مکتب و دینی به اندازۀ قرآن به اخلاق بها نداده است.
ذکر فضایل و رذایل اخلاقی و راهکارهای اتّصاف به فضایل و زدودن رذایل و همچنین ارائۀ بهترین الگوهای اخلاقی، از وجوه امتیاز قرآن بر سایر تعالیم است.
۴- بیان اخبار غیبی
چهارمین وجهِ اعجاز معنوی قرآن، اعجازِ خبر از غیب است. خبردادن از عوالمی غیر از عالم دنیا همچون شروع قیامت، چگونگی تحولات جهان آینده و وضعیت بهشت و دوزخ نمونۀ بارز این وجه از اعجاز است.
۵- بیان حقایق علمی
پنجمین وجه اعجاز محتوایی قرآن کریم، اعجاز علمی است که منظور از آن، بیان حقایق طبیعیِ عالَم، نظیر مسائلی دربارۀ زمین و آسمان، خورشید و ماه، شب و روز، باد و باران و... است که از زبان پیامبر امّی و درس‌ناخوانده مطرح می‌شود.
۶- جامعیت
ششمین وجهِ محتوایی اعجاز قرآن کریم، جامعیت آن است. موضوع قرآن و مسائل آن ناظر به تمام احتیاجات هدایتی انسان‌هاست. گروه‌های مختلف انسان‌ها اعم از هنرمندان، فیلسوفان، ادیبان، عالمان، سیاست‌مداران و... برای رسیدن به کمال انسانی و حقیقت ایمان، به قرآن مراجعه می‌کنند و پاسخ خود را از آن می‌گیرند.
۷- نداشتن تناقض
هفتمین وجه اعجاز محتوایی قرآن کریم، نبود نقص و نقض در مطالب آن است.
در بین مطالبی که طی ۲۳ سال و در موقعیت‌های مختلف اجتماعی بر پیامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله نازل شده است، هیچ‌‌گونه ناهماهنگی دیده نمی‌شود.
دكتر محمد علي انصاري، كتاب مشكاه تفسير قران كريم ج 2
كلمات كليدي: اعجاز لفظي محتوايي معجزه علمي فصاحت
|
|
|
|
|
|
رتبه: Advanced Member
گروه ها: Moderator, Administrators, member
تاریخ عضویت: 1390/03/24
ارسالها: 1,741
تشکرها: 4 بار
29 تشکر دریافتی در 29 ارسال
|
💢 قرآن و معجزهٔ پیامبر 💢
❇️ نظر مشهور و غالب این است که پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) همچون سایر انبیا برای اثبات حقانیت خود از معجزات متعددی استفاده کرده‌اند که قرآن یکی از آنهاست. اما آیا این نگاه با آنچه قرآن بیان می‌کند هماهنگی دارد؟
🔺معجزه اصطلاحی کلامی و به‌معنی کاری خارق‌العاده است که مدعیان ارتباط با خدا برای اثبات صداقت خود انجام می‌دهند. پس اگر پیامبر، امام یا یکی دیگر از اولیای الهی اقدامی غیر عادی را بدون ادعای نمایندگی از جانب خدا یا بدون قصد اثبات حقانیت انجام دهد، به کار او معجزه گفته نمی‌شود و آن را کرامت می‌نامند.
🔸قرآن بارها از معجزات شگفت‌انگیز انبیای الهی سخن گفته و آنها را «آیه» نامیده است. زیرا در نگاه توحیدی، شب و روز و باد و باران و دیگر پدیده‌های طبیعی نشانه‌هایی از حضور و دخالت خدا در همه چیز است و اینجا نیز بدون اینکه اختلالی در قوانین هستی رخ دهد، همان حقیقت آشکار می‌شود.
🔸با این حال وقتی نوبت به خود قرآن و پیام‌آورش می‌رسد، رویکردی متفاوت با آنچه دربارهٔ پیامبران گذشته نقل می‌‌کرد در پیش می‌گیرد و نه‌تنها به درخواست‌های معجزه پاسخ منفی می‌دهد (اسراء، ۹۳)، بلکه از پایان یافتن دورهٔ معجزات سخن می‌گوید. (اسراء، ۵۹)
🔸برخی تصور می‌کنند قرآن صرفاً به درخواست‌های نامعقول پاسخ منفی داده و اموری چون شق‌القمر، معراج و خبر پیروزی روم را معجزهٔ پیامبر دانسته‌اند؛ ولی واقعیت این است که حتی درخواست معجزه‌ای شبیه آنچه پیامبران قبل انجام می‌دادند نیز در این کتاب رد شده (آل‌عمران، ۱۸۳ و انبیاء، ۵) و هیچ‌یک از آن موضوعات با هدف اثبات حقانیت پیامبر مطرح نشده است.
🔸اما آیا بدون معجزه، راهی برای اثبات نبوت و ایمان به غیب باقی می‌ماند؟ پاسخ قرآن، نفی مبنای این پرسش و اعلام پیش‌نیاز بودن باور به غیب، برای پذیرش دعوت انبیا (انعام، ۹۲) و مشروط بودن هدایت، به اخلاق و معنویت است. (بقره، ۲ و ۳) زیرا بدون این پیش‌فرض، حتی شنیدن نام خدا چندش‌آور (زمر، ۴۵) و مشاهدهٔ هر معجزه‌ای بی‌خاصیت می‌شود. (روم، ۵۸)
🔸راز پایان دوران معجزات در همین نکته نهفته است. قرآن سرگذشت کسانی که عجیب‌ترین معجزات، تأثیری در دینداری آنها نداشت را نقل می‌کند تا به ما بفهماند تنها عامل نجات و هدایت، حق‌طلبی است و کسی که اهل معنویت و ترجیح آن بر شهوات نباشد، هیچ معجزه‌ای برایش سودمند نیست. لذا در پاسخ به کسانی که از بی‌معجزه بودن پیامبر عیبجویی می‌کردند می‌گوید: هر کس اهل تسلیم در برابر حقیقت باشد با دیدن همین بصیرت‌ها هدایت می‌شود (اعراف، ۲۰۳) و چون معجزات قبلی تکذیب شد، دیگر منتظر تکرار آنها نباشید. (اسراء، ۵۹)
🔸گویا قرآن، تاریخ بشر را به دو بخش تقسیم می‌کند. دورانی که انسان همچون طفلی بهانه‌جو نیازمند ارسال مکرر پیامبران (مؤمنون، ۴۴) و نشان دادن معجزات گوناگون بود؛ و دورانی که با نزول کتابی آغاز می‌شود که به‌جای تکیه بر عجایب، بر منطق و اخلاق و گفتگو تأکید می‌کند و از همه می‌خواهد سخنان مختلف را بشنوند و بهترین‌ها را برگزینند (زمر، ۱۶) و بدون هیچ واهمه‌ای می‌گوید: اگر کتاب هدایت‌بخش‌تری پیدا کردید از همان پیروی کنید. (قصص، ۴۹)
🔻با این نگاه، معنای تحدی قرآن را نیز بهتر درک می‌کنیم و با فاصله گرفتن از روش مرسومی که همچنان در پی امور عجیب است، بر اعجاز علمی و عددی و بلاغی و ... (که برای هیچ فرد بی‌طرفی قانع‌کننده نیست) اصرار نمی‌ورزیم. زیرا می‌دانیم اساساً این کتاب آمده است تا استدلال را به‌جای معجزه بنشاند و در منطق مستحکم و دلنشینی که ارائه می‌دهد، هماورد طلب می‌کند.
✅ این سخن نه به‌معنای نفی شگفتی‌های بی‌پایان قرآن است و نه با مقام معنوی و کرامات خارق‌العادهٔ پیامبر و امامان (علیهم‌السلام) منافاتی دارد؛ بلکه دعوت به رویکرد متفاوتی است که بساط خرافات، فرقه‌سازی و کاسبی با دین را جمع می‌کند و با محور قرار دادن انسانیت، حتی برای کسانی که به آن ایمان نمی‌آورند، چاره‌ای جز پذیرش اخلاق و عقلانیت باقی نمی‌گذارد.
حجت الاسلام سيد حميد حسيني
|
|
|
|
|
|
جهش به انجمن
شما مجاز به ارسال مطلب در این انجمن نمی باشید.
شما مجاز به ارسال پاسخ در این انجمن نمی باشید.
شما مجاز به حذف مطلب ارسالی خود در این انجمن نمی باشید.
شما مجاز به ویرایش مطلب ارسالی خود در این انجمن نمی باشید.
شما مجاز به ایجاد نظر سنجی در این انجمن نمی باشید.
شما مجاز به رای دادن در این انجمن نمی باشید.
