رتبه: Advanced Member
گروه ها: Moderator, Administrators, member
تاریخ عضویت: 1390/03/24
ارسالها: 1,950
تشکرها: 4 بار
29 تشکر دریافتی در 29 ارسال
|
#نقد و #نصيحت_حاكمان: #واجب_شرعي يا ممنوع؟
🔹"از متون دینی بر می آید که مهم ترین #وظیفه_مردم #نصیحت و خیرخواهی و امر به معروف و نهی از منکر نسبت به همه مردم و به ویژه #حاکمان است.
👈جایگاه نصیحت و خیرخواهی در دین چنان مهم است که پیامبر(ص) می فرماید:
🔹 «رأس الدین النصیحة لله و لدینه و لرسوله و لکتابه و #لائمة_المسلمین و للمسلمین عامة؛ اساس دین، خیرخواهی برای خدا، دین خدا، پیامبر خدا، کتاب خدا، پیشوایان مسلمانان و عموم مسلمانان است» (کنزالعمال، ح8775).
🔹خداوند تعالی امت پیامبر(ص) را برترین امت می شمارد اما این برتری را صرفا از این جهت می داند که آنان امر به معروف و نهی از منکر می کنند (توبه/71).
از این #آیات و #روایات، که مشابه آنها در متون اسلامی بسیار زیاد است، به روشنی بر می آید که #نظارت بر رفتار حاکمان و ارشاد و خیرخواهی برای آنان #حق_مسلم همه مردم و نیز تکلیف قطعی آنان است.
🌴امام #علی(ع) نیز آن هنگام که در راس #حکومت قرار می گیرد صریحا اعلام می کند که ممکن است در امر حکومت خطا کند و به همین جهت از مردم می خواهد که او را #نقد کنند و به او مشورت دهند و اعلام می کند که من دیکتاتور و #جبار نیستم که انتقاد را بر نتابم (نهج البلاغه، خ216).
🔹پس مطابق متون دینی اسلامی حتی پیامبر(ص) و علی(ع) خود را ابرانسان نمی دانند و خدای تعالی نیز آنان را انسان هایی می داند که در اداره جامعه باید با مردم مشورت کنند. و اگر این وضعیت پیامبر(ص) و علی(ع) است تکلیف انسان های عادی روشن می شود.
🔹در واقع کسانی که انسان های عادی را از حیطه نظارت و نقد و ارشاد مردم خارج می کنند و آنان را در هاله ای از تقدس قرار می دهند و برای آنان چنان ربط و پیوندی با ماوراء قائل می شوند که فراتر از نقد و ارشاد و نظارت مردم می روند، با احکام قطعی دین خدا در افتاده اند و هم #حق مسلم مردم را غصب کرده و هم جلوی انجام #تکلیف آنان را می گیرند.
👈عجیب آن است که از درون نهادی که قرار بوده است مردم اعضای آن را برای نظارت بر حاکم برگزینند، این صدا به گوش می رسد که وظیفه این نهاد (#مجلس_خبرگان) نظارت بر حاکم نیست بلکه حفاظت آن است.
شگفتا! نظارت و نقد، وظیفه و حق عموم مردم است و نهاد نظارتی در واقع بازوی اجرایی مردم است.
🔻این سخنان بر اساس چه #مبنای_شرعی به زبان آورده می شود؟! سخنانی که در تاریخ این انقلاب نیز نو و بدعتی آشکار است. حتی عالمان سنتی که احیانا خود در این نظام و تدوین قوانین آن نقش داشته اند درست عکس این مطلب را بیان می کرده اند و آن را روشن و آشکار می دیده اند." (كه در ادامه به چند نمونه از انها اشاره ميشود)
🔰از منظر امام خمینی، امر به معروف و نهی از منکر و قاعده‌ی نصیحت شامل #حکومت اسلامی می‌شود و‌لذا به عنوان نمونه می‌فرماید:
«شما و ما #موظفیم که در تمام اموری که مربوط به دستگاه‌های اجرایی است، امر به معروف کنیم.» (صحیفه‌ی امام، ج ۱۳، ص ۴۷۰ )
«نصیحت از #واجبات است، ترکش شاید از #کبایر باشد، از #شاه گرفته تا این #آقایان، تا آخر مملکت» (همان، ج ۱، ص ۱۲۱)
«حتی اگر خدای نخواسته #رهبر انقلاب یا رئیس دولت مرتکب چیزی شد که موجب حد شرعی است، باید در مورد او اجرا شود.»صحیفه‌ی امام، ج ۹، ص ۲۱۳
🔰شهيد دكتر #بهشتي نيز كه نقش مهمي در تدوين قانون اساسي داشت، اينگونه اظهار داشته است:
🔻« #انتقاد بر #امام، تذكر به امام، نصيحت به ائمه‌ی مسلمين، اصلاً #واجب است.
تذكر به امام دادن، تذكر دلسوزانه به امام دادن، انتقاد كردن از يك تصميم امام، كه اصلاً تربيت اسلامى است. در آن خطبه #حقوق_راعى و #رعيت، حقوق رعيت بر راعى كه در نهج البلاغه هست،
👈از على(ع) نقل مىكند كه آن حضرت از #مردم مىخواهد كه از او #انتقاد كنند و به او تذکر دهند؛
اما همان‌وقت كه انسان تذكر مىدهد، مىداند كه تذكر مىدهد؛ ولى تصميمگيرى با كيست؟ انسان تذكرش را مىدهد، حرفش را مىزند، استدلال هم مىكند؛ ولى تصميمگيرى با كيست؟ با رهبر است… انتقاد و تذكر و نصيحت «و النَّصيحةُ لِاَئِمَةِ الْمُسْلِمین» لازم است. اين #وظيفه است.».
(سخنرانی‌ها و مصاحبه‌های آیت‌الله شهید دکتر سید محمد حسینی بهشتی، تدوین: محمدرضا سرابندی، ج۲، ص۶۴۷.)
وی پس از تصویب قانون اساسی، در یک سخنرانی، کارنامه خود را در تدوین آن بیان کرده، می‌‌گوید:
🔻«ما این قدر مبارزه کردیم تا از شرّ #دیکتاتوری خلاص شویم؛
نمی‌خواهیم یک دیکتاتوری جدید داشته باشیم.
در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تصمیم‌گیری و اعمال نظر در اداره امور مملکت میان پنج نهاد اصلی تقسیم شده است (این جمله را یک بار دیگر تکرار می‌کنم…)؛ 👈هر نهاد حدود و اختیارات و وظائفش را قانون اساسی معین کرده است
و شما امت قهرمان یک وظیفه دارید و آن اینکه با وجدان بیدار و آگاهتان #مراقبت_کنید هر یک از این نهادها در دایره وظایف و اختیاراتشان عمل کنند: ۱. مقام رهبری با وظایف فرماندهی کل قوا، تعیین فقهای شورای نگهبان و … ؛ ۲. رئیس جمهوری؛ ۳. نخست وزیر و وزرا به عنوان هیئت دولت؛ ۴. مجلس شورای ملی؛ ۵. شورای عالی قضایی.
👈هر کس حدود و اختیاراتش معلوم است مسئولیت‌هایش هم معلوم است. …
البته اظهار نظر علمی و #انتقادی راهش برای همه باز است؛ این دخالت در تصمیم‌گیری و اجرا نیست که ممنوع باشد».(همان، ج۱، ص۲۹۰.)
🔻در مجلس تدوين قانون اساسي درباره‌ی مسئولیت رهبری، در برابر اين سؤال كه «با توجه به اين كه قدرت اجرايی را در اختيار كسی قرار می‌دهيد كه معصوم نيست، رهبر در برابر چه مقامی مسئول است؟ و مرجع رسيدگي به تخلفات احتمالی وی كيست؟»، اظهار داشت:
«رهبر از اين جهت كه #دربرابر_ملت #مسؤول است مثل نمايندگان مجلس است كه تحت نظارت ملت‌اند. مردم ناظرند كه آيا آنان به وظايف محدود نمايندگی به درستی عمل می‌كنند يا نه.».
(صورت مشروح مذاکرات مجلس بررسی نهایی قانون اساسی، ج۲ ص ۱۰۹۰)
پرسش: آیا ولی فقیه فوق چون و چراست؟ آیا مردم می توانند از رهبر انتقاد کنند؟
پاسخ:
1⃣-در نظام اسلام و #حکومت_دینی، همگان مسئولند و هر مسئولی باید در برابر #قانون #جوابگو باشد.
2⃣-اصل #امر_به_معروف_ونهی_از_منکر شامل همگان و حتی #فقیه_جامع الشرایط رهبری نیز می شود.
3⃣-علاوه بر نظارت عمومی، مجلس خبرگان، کمیسیونی تشکیل داده است به نام « #کمیسیون_تحقیق» که بر عملکرد رهبری نظارت دارد و نتیجه کارش را در جلسه علنی مجلس خبرگان گزارش می دهد. خبرگان که ارگان برگزیده مردم برای تعیین رهبر و #نظارت بر شئون رهبری او می باشند، مطالب لازم را از رهبر #توضیح می خواهند؛ اگر والی جامعه اسلامی، جواب قانع کننده ای ارائه داد، در منصب رهبری باقی می ماند و اگر جواب قانع کننده ای نداشت، #انعزال او را اعلام می کنند و فقیه جامع الشرایط دیگری را به جمهور معرفی می نمایند.
4⃣-وظیفه نظارت عمومی و امر به معروف و نهی از منکر که بر مردم واجب می باشد، نه تنها حق آنان، که #وظیفه آنان است؛ ولی مراتبی دارد و باید از سهل ترین روش شروع شود و در آغاز کار نیازمند خشونت نیست و با طی مراتب امر به معروف و نهی از منکر، مشکل حل می شود. از همه آنچه گفته شد معلوم می شود که #رهبر مسلمین، در برابر #قانون با دیگران یکسان است؛ چه اینکه این مطلب در قانون اساسی(اصل 107) نیز آمده است
📚(آیت الله جوادی آملی، ولایت فقیه، ص496-497).
«باید در نظر داشت که زمامدار و رهبر جامعه اسلامی به هرحال، #معصوم نیست؛ بنابراین محتمل است که در یک مقطع تاریخی، کسی که عهده دار زمامداری و رهبری امت اسلام است دچار #لغزش شود و مرتکب سوء استفاده یا خیانت گردد یا هیچ یک از این امور نیز پیش نیاید و فقط شخصی شایسته تر از رهبر پدیدار شود؛ چرا که امکان دارد که رهبر در وضع خاص خود، از لحاظ فقاهت، مدیریت و تدبیر، تقوا و عدالت بماند و پیشرفتی نکند یا حتی دستخوش انحطاط و پسروی گردد؛ و از سوی دیگر کسی دیگر در این سه بعد، مدارج رشد و کمال را بپیماید و از حد رهبر هم فراتر رود. به هر تقدیر، در هر یک از این موارد چه باید کرد؟
یکی از وظایف «مجلس خبرگان رهبری» این است که بر #اعمال مقام رهبری #نظارت دقیق داشته باشد. هرگاه رهبر کاری کرد که -به زعم فقهای مجلس خبرگان- صحیح و مطابق موازین شرعی و معیارهای عقلی نبود آنان #دادگاهی تشکیل می دهند و از وی می خواهند که در آن دادگاه عمل خود را توجیه کند و صحت آن را مدلل سازد.
👈اگر #رهبر در دفاع از خود، موفق نشود و اعضای مجلس خبرگان دریابند که وی برای ادامه کار، شایستگی ندارد #معزولش می کنند و دیگری را که اصلح افراد است برای تصدی مقام رهبری، به جایش منصوب می دارند؛ 👈زیرا در اسلام غیر از معصومین(ع) هیچکس فوق قانون نیست بلکه همه باید تابع قانون باشند
همچنین اگر فقهای مجلس خبرگان کسی را من حیث المجموع شایسته تر از شخص رهبر دانستند او را به جای رهبر می نشانند.
مجلس خبرگان باید همواره #ناظر_بر_اعمال شخص رهبر باشد و پیوسته مترصد و مراقب باشد تا اگر کسی شایسته تر از رهبر پدیدار شد، بی درنگ جانشین او شود.
👈چنین نیست که رهبر جامعه اسلامی قدرت مطلق و بی چون و چرا داشته باشد و کسی نتواند وی را مورد پرسش و بازخواست قرار دهد»
📚(آیت الله مصباح یزدی،حقوق و سیاست در قرآن، (1) ص262-263)
كلمات كليدي: سئوال نصيحت نقد رهبر حاكم
|
|
|
|
|
|
رتبه: Advanced Member
گروه ها: member, Administrators تاریخ عضویت: 1390/02/31 ارسالها: 1,036 ![Iran (Islamic Republic Of)]( "Iran (Islamic Republic Of)") 47 تشکر دریافتی در 28 ارسال
|
🔷 امام #على (ع) در برابر خداوند متواضع بود و در حالى كه امام معصوم بود از مردم مى خواست كه او را نقد و ارزيابى كنند.
او مى خواست امت اسلامى را عادت دهد كه مسولان خود را مورد نقد و بررسى قرار دهند.
زمانى كه مردم در اين باره با امام(ع) سخن مى گفتند وى با صراحت مى فرمود:
از اينكه سخن حق را بگوييد يا عدالت را بر من عرضه كنيد اِبا نداشته باشيد و گمان نكنيد كه اين كار شما بر من ناگوار است؛ 👉
چون كسى كه شنيدن سخن حق و كلام عادلانه بر او دشوار باشد، عمل به حق و #عدالت بر او دشوارتر خواهد بود.
🔺🔺
سيره اهل بيت(ع)، ص١٩٧
علامه سید محمد حسین فضل الله
|
سیدکاظم فرهنگ |
|
|
|
|
|
رتبه: Advanced Member
گروه ها: Moderator, Administrators, member
تاریخ عضویت: 1390/03/24
ارسالها: 1,950
تشکرها: 4 بار
29 تشکر دریافتی در 29 ارسال
|
شهید مطهری:
«.. معتقد بوده و هستم که هر مقامِ غیرمعصومی که در وضع غیرقابل انتقاد قرار گیرد،
هم برای خودش خطر است و هم برای اسلام..!!
ضمن اینکه مانند عوام هم فکر نمی کنم که هرکس در طبقۀ "مراجع" قرار گرفت مورد عنایت خاص امام زمان"عج" است!!
و مصون از خطا و گناه و فسق است!!..»
( شهید مرتضی مطهری مجموعه آثار / ج 19 صفحه 62 )
|
|
|
|
|
|
رتبه: Advanced Member
گروه ها: Moderator, Administrators, member
تاریخ عضویت: 1390/03/24
ارسالها: 1,950
تشکرها: 4 بار
29 تشکر دریافتی در 29 ارسال
|
مردم همیشه حق دارند انتقاد کنند
مردم در جمهوری اسلامی همیشه حق دارند بر اعمال قوه مجریه و دستگاه های حاکم نظارت کنند. مردم همیشه حق دارند انتقاد کنند، بحث کنند، خواسته های خودشان را بخواهند و در شرایط بسیار حساس، مردم باز هم در رفراندوم ها شرکت خواهند کرد و سرنوشت خودشان را به دست خودشان تعین خواهند نمود بنابراین، حق نظارت مردم و حضور و حاکمیت مردم در قانون اساسی کاملا رعایت شده است.
شهيد محمدجواد باهنر
(فروغ اندیشه، جلد1 ، ص 100 )
|
|
|
|
|
|
جهش به انجمن
شما مجاز به ارسال مطلب در این انجمن نمی باشید.
شما مجاز به ارسال پاسخ در این انجمن نمی باشید.
شما مجاز به حذف مطلب ارسالی خود در این انجمن نمی باشید.
شما مجاز به ویرایش مطلب ارسالی خود در این انجمن نمی باشید.
شما مجاز به ایجاد نظر سنجی در این انجمن نمی باشید.
شما مجاز به رای دادن در این انجمن نمی باشید.
