تدبر در سوره نبا:عصاره فرازها و درس سوره نبا(عم يتسائلون)چيست؟ نبا عظيم چيست؟

سوره نبا به ترتیب مصحف کنونی سوره۷۸_ وبه ترتیب نزول سوره ۲۶_ دارای ۴۰آیه هست وبا توجه به محتوا جز سوره های مکی می باشد سال دوم بعثت ودر مرحله سوم نزول قران نازل شده است ؛ با زیاد شدن مکذبان انان از سوی خداوند تحدید به عذاب می شوند وغالب مطالب سوره در این دوره حول محور معاد است .این سوره دارای فراز می باشد

فراز اول ایات۱_۵

بسم الله الرحمن الرحيم به نام خداوند بخشنده ی مهربان
عَمَّ يَتَسَاءلُونَ (1)ازچه چیز از یکدیگر سوال می کنند ؟
عَنِ النَّبَإِ الْعَظِيمِ (2) از آن خبر بسیار بزرگ (قیامت)
الَّذِي هُمْ فِيهِ مُخْتَلِفُونَ (3) که ایشان در آن اختلاف کنندگانند
كَلَّا سَيَعْلَمُونَ (4)چنین نیست به زودی می دانند
ثُمَّ كَلَّا سَيَعْلَمُونَ (5)سپس چنین نیست به زودی می دانند

درب فراز اول:
اماده کردن مخاطبین برای شنیدن توضیح قیامت ومعاد

فراز دوم ایات ۶_۱۶

أَلَمْ نَجْعَلِ الْأَرْضَ مِهَاداً (6)آیا قرار ندادیم زمین را گهواره ای
وَالْجِبَالَ أَوْتَاداً (7)کوهها را میخهایی
وَخَلَقْنَاكُمْ أَزْوَاجاً (8) آفریدیم شما را به حالت زوجهایی(نر وماده)
وَجَعَلْنَا نَوْمَكُمْ سُبَاتاً (9) وقرار دادیم خوابتان را مایه آرامش
وَجَعَلْنَا اللَّيْلَ لِبَاساً (10) وقرهر دادیم شب را پوششی
وَجَعَلْنَا النَّهَارَ مَعَاشاً (11)قرار دادیم روز را( زمان)تلاش کردن

وَبَنَيْنَا فَوْقَكُمْ سَبْعاً شِدَاداً (12)وبنا کردیم بالای (سر) شما هفت (آسمان) محکم واستواررا
وَجَعَلْنَا سِرَاجاً وَهَّاجاً (13)وقرار دادیم (در آسمان) چراغهای بسیار فروزان را
وَأَنزَلْنَا مِنَ الْمُعْصِرَاتِ مَاء ثَجَّاجاً (14) وفروفرستادیم از آن ابرها فشرده باران زا آبی بشدت ریزان
لِنُخْرِجَ بِهِ حَبّاً وَنَبَاتاً (15) تا خارج کنیم به وسیله ی آن دانه ها وگیاهان را
وَجَنَّاتٍ أَلْفَافاً (16) وباغهایی انبوه را

درب فراز دوم:
راهنمایی مخاطبان با سیر آفاقی(زمین وکوه ، آسمانها، شب وروز و باران وطبیعت ) وسیر انفسی(توجه در خلقت انسان ) برای پی بردن به قدرت خدا برای افرینش مجدد( معاد)

فراز سوم‌ ایات ۱۷_۲۰

إِنَّ يَوْمَ الْفَصْلِ كَانَ مِيقَاتاً (17) همانا روز جدایی هست وقت معین
يَوْمَ يُنفَخُ فِي الصُّورِ فَتَأْتُونَ أَفْوَاجاً (18)روزیکه دمیده شود در صور پس بیایید گروه گروه
وَفُتِحَتِ السَّمَاء فَكَانَتْ أَبْوَاباً (19) و گشوده گردد آسمان پس گردد درهایی
وَسُيِّرَتِ الْجِبَالُ فَكَانَتْ سَرَاباً (20)و حرکت داد می شوند کوهها پس می گردند آب نمایی

درب فراز سوم:
بیان اتفاقات قرین وقوع خبر عظیم ؛قیامت با دمیدن در صور تحقق می یابد اعم از صور اول(فتحت سما، سیرت الجبال) صور دوم ( یوم الفصل جدایی مومنان وکافران)

فراز چهارم ایات ۲۱_۳۰

إِنَّ جَهَنَّمَ كَانَتْ مِرْصَاداً (21)همانا جهنم هست کمینگاهی
لِلْطَّاغِينَ مَآباً (22)برای سرکشان محل بازگشتی
لَابِثِينَ فِيهَا أَحْقَاباً (23)درنگ کنندگانند در آن سالیان متمادی
لَّا يَذُوقُونَ فِيهَا بَرْداً وَلَا شَرَاباً (24) نمی چشند در آن (آب)خنک ونه نوشیدنی (مطلوبی)
إِلَّا حَمِيماً وَغَسَّاقاً (25) مگر آب جوشان و چرک وخونی را

جَزَاء وِفَاقاً (26)کیفریست موافق(اعمالشان)
إِنَّهُمْ كَانُوا لَا يَرْجُونَ حِسَاباً (27)همانا ایشان امید نمی داشتند (روز) حساب را
وَكَذَّبُوا بِآيَاتِنَا كِذَّاباً (28)تکذیب می کردند آیات ما را یک نوع تکذیب کردنی
وَكُلَّ شَيْءٍ أَحْصَيْنَاهُ كِتَاباً (29)وهر چیزی را به شماره دراوردیمش (وثبت کردیم) یک نوع نوشته شده
فَذُوقُوا فَلَن نَّزِيدَكُمْ إِلَّا عَذَاباً (30) پس بچشید (عذاب را) پس هرگز نمی افزاییم برای شما مگر عذابی را

درب فراز چهارم:
هشدار؛ جهنم مکانی تلخ ودرداور با زمانی بس طولانی وعذابی مضاعف شونده است ،که علی رغم باور مکذبانش تحقق می یابدوبازخوردمساوی با اعمال ثبت شده ایشان در دنیا است

فراز پنجم ایات ۳۱_۳۶

إِنَّ لِلْمُتَّقِينَ مَفَازاً(31) همانا برای تقوا پیشگان کامیابی ونجات است
حَدَائِقَ وَأَعْنَاباً (32) باغهایی محصور وانگورهایی
وَكَوَاعِبَ أَتْرَاباً (33)ودخترانی هم سن وسالانند
وَكَأْساً دِهَاقاً (34)وجانهایی لبریز
لَّا يَسْمَعُونَ فِيهَا لَغْواً وَلَا كِذَّاباً (35)نمی شنوند در آن سخنان بیهوده ونه دروغی را
جَزَاء مِّن رَّبِّكَ عَطَاء حِسَاباً (36)یک نوع پاداشیست از پروردگارت، بخششی حساب شده

درب فراز پنجم:
در مقابلِ جهنم بهشت مکانیست پر از نعمت ( مادی ومعنوی)به صورت پاداشی که با رحمت خدا مضاعف شونده است( در ازاء اعمال نیک بلکه فراتر از آن) مخصوص متقین

فراز ششم ایات۳۷_ ۴۰

رَبِّ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَمَا بَيْنَهُمَا الرحْمَنِ لَا يَمْلِكُونَ مِنْهُ خِطَاباً (37)
پروردگار آسماناها وزمین وآنچه بین آن دو است ، خدای رحمن ، در حالیکه اختیار ندارند از او سخن گفتنی را
يَوْمَ يَقُومُ الرُّوحُ وَالْمَلَائِكَةُ صَفّاً لَّا يَتَكَلَّمُونَ إِلَّا مَنْ أَذِنَ لَهُ الرحْمَنُ وَقَالَ صَوَاباً (38)
در روزیکه به پا می ایستند روح وفرشتگان صف زده که سخن نمی گویند مگر کسی که اجازه داده برایش خدای رحمن و گوید سخن پسندیده

ذَلِكَ الْيَوْمُ الْحَقُّ فَمَن شَاء اتَّخَذَ إِلَى رَبِّهِ مَآباً (39)
آنروز که حق است پس هر کس بخواهد می گیرد به سوی پروروگارش محل بازگشتی را

إِنَّا أَنذَرْنَاكُمْ عَذَاباً قَرِيباً يَوْمَ يَنظُرُ الْمَرْءُ مَا قَدَّمَتْ يَدَاهُ وَيَقُولُ الْكَافِرُ يَا لَيْتَنِي كُنتُ تُرَاباً (40
همانا ما بیم داددیم به شما عذابی نزدیک را در روزی که می بیند هر شخصی آنچه پیش فرستاده دو دستش و می گوید هرکافر ای کاش من بودم خاکی

درب فراز ششم :
هشدار؛قیام روح وفرشتگان وانسانها در روزی حق برای اجرا شدن حق همراه اطاعت محض است که هیچ کس را یارای سخن گفتن ندارد جز تقدیس خوبان

درس سوره:

هشداری بر حتمی و نزدیک بودن وقوع قیامت جهت تحقق پاداش یا کیفر اعمالِ آگاهانه وآزادانه ی؛ (پسندیده متقین یا ناپسند مکذبانش )با اجرای حق از طریق کارگزاران جلیل القدر وآماده به طاعت محضِ خدای رحمن در آن روز که از طریق انذار وبشارت به انسانها رسیده است تا باشد که برساند انسانها را به رحمت گسترده خداوند صاحب روز جزا

نکات سوره
۱_نبا مفردات راغب :خبری مهم پر فایده که انسان به ان علم یا ظن غالب دارد .

۲_ نظر در مورد مشرکان هم در انکار مطلق معاد قطعی نیست چون به نوعی با رفتار وکارهایشان بر معاد ولی با کیفیت متفاوت باور داشند وفقط برای آزاد بودن در عمل آن را انکار می کردند (لیفجر امامه)

۳ _بیان نزدیک بودن قیامت برای دیدن نتیجه عمل می تواند از آن جهت باشد که طول زمان دنیا در مقابل زمان اخرت بسیار کوتاه است ویا اینکه عمل انسان همواره در دنیا واخرت قرین با او است لذابازخوردش نزدیک وقابل احساس است

۴_ پاداش الهی چندین برابر اعمال نیک انسان است و این پاداشها برای محسوس وقابل لمس شدن برای انسان است که به صورت نمادین بیان شده(کواعب وشراب طهور...) وگرنه پاداشها تجسم اعمال است

۵_ کیفرها برابر اعمال ناپسند هست نه بیشتر وباز بیان نوع آنها با اب جوشان و... نمادین هست وکیفرها هم تجسم اعمال ناپسند است (قانون انرژی از بین نمی رود بلکه از نوعی به نوع دیگر تبدیل می شود)

۶_ اندیشیدن در افاق (اسمان وهفت طبقه بودن و... )وانفس ( زوج بودن انسانها و خواب وبیداری ...) اثبات قدرت خدا وحکمت وعدالت خداست تا باور شود از حکیم وتوانمند هیچگاه کار بیهوده وعبث سر نمی زند وافرینش انسان وجهانیان هدف مند است ووجود معاد وزندگی مجدد دلیل بر این حکمت وعدالت گستری در روزی حق برای اجرای حق است

۷_ قدرت مخالفتی در قیامت نیست بازگشتی اجباری در عین انتخابی آگاهانه( بر اثر هدایت الهی در دنیا) که پشیمانی نشان از آزادی دارد (کنت ترابا) لذا این قیام همگانی برای تحقق نتیحه عملکردش در آن روز است که بیان آن می تواند انگیزه و هشداری برای بیداری نوع انسان باشد
امید که این سوره ها وایات بتواند ما را در اعتقاد به اصول پایه ای ؛ توحید وعدل ومعاد ونبوت وامامت به یقین برساند

كلمات كليدي:فهم سوره‌نبا يوم‌الفصل بهشت جهنم طاغين

بسم الله الرحمن الرحیم
به نام خداوند بخشنده مهربان
سوره مبادکه نبا، مکی ونازل شده در مرحله سوم نزول.


💠فراز اول، آیات (۱ الی ۵)

🍃درس فراز اول :
اشاره به وقوع خبری بزرگ،
شاید در حال ویا در آینده
( اعلام ولایت امام علی ( ع) و یا رخداد عظیم قیامت) که مایه اختلاف است، ولی به زودی از آن آگاه خواهند شد.

💠فراز دوم، آیات (۶ الی ۱۷)
🍃درس فراز دوم:
اشاره به قدرت خداوند عالم درخلقت با اشاره به آیات آفاقی آفرینش که نعمتهای ارزشمندی است برای انسان وبه عبارتی سوگند به آنها که،
روز قیامت وعده گاهی قطعی است.


💠فراز سوم، آیات( ۱۸ الی ۳۰)

🍃درس فراز سوم:
بیان وقایع عظیم و تکان دهنده روز قیامت، و اینکه در آن روز جایگاه انسانهای سرکش و طاغی دوزخ است، همانها که معاد را باور نداشتند،
ولی ما همه اعمال آنها را به دقت برشمرده ایم.


💠فراز چهارم، آیات (۳۱ الی ۳۷)

🍃درس فراز چهارم:
بیان جایگاه‌ پر نعمت پرهیز گاران در قیامت که پاداشی است از سوی پروردگار آسمانها وزمین، که صاحب اختیار بی چون و چراست.


💠فراز پنجم آیات(۳۸الی۴۰)

🍃درس فراز آخر:
روز قیامت فرشتگان ، به امر پروردگار، ایستاده صف در صف، خواهند بود،
آنروز حق است، پس هرکس مختار است تا مسیری را در این بازگشت به سوی خداوند برگزیند،
در آنروز کافران‌ درنهایت حسرت و ذلت خواهند بود، ولی این حسرت راه به جایی نمی برد و هرکس در گروه اعمالی است که پیش فرستاده است.

📚درس سوره نبا:
وقوع قیامت‌‌ ( یا آن خبر بزرگ) حتمی است،و خداوند قادر و توانا آن روز را محقق‌خواهد کرد،اعمال انسانها به دقت شمارش شده است و کافران در دوزخ و مومنین پرهیزگار در بهشت پرنعمت خواهند بود،
در آنروز( و البته در هردو جهان)خداوند صاحب اختیار تام است ، پس شایسته است که هرکس در این بازگشت حتمی به سوی پروردگار، اعمالی شایسته برای خویش تدارک‌کند، و حسرت سودی ندارد.
ومن ا... التوفیق
💢🍃💢🍃💢

و البته شاید اشاره ای باشد به این حقیقت که نحوه بازگشت به سوی پروردگار و مسیر آن و مقصد نهایی آن، که دوزخ یا بهشت است، در گرو اعمال این جهانی انسانهااست، خیر یا شر....

سوره زیبا با حقایق تکان دهنده و تعابیر بلند، که برای همه ما جای تامل دارد،
ولی افسوس که این کتاب ارزشمند دربین مسلمانها مهجور مانده است،
باید شاکر نعمت‌بزرگ الهی باشیم، که به همت بزرگوارانی چون آقای فرهنگ و سایر اساتید، در این مسیر قرارگرفته ایم.
ان شاا... همین کتاب الهی، و رسولی که این آیات بر قلب مبارکش نازل شده است، و وجود مقدس مولا امیر المومنین( ع )، که کاتب بزرگوار این کتاب آسمانی است،
شفیع همه ما و مسلمین باشند، وامیدوارم که ما لیاقت این شفاعت شایسته را داشته باشیم.
🌺🌺🌺 اللهم صل علی محمد وآل محمد و عجل فرجهم🌺🌺🌺


خانم زهرا موبدی

◀️ شروع سخن با طرح سؤال،در تأثیر کلام مؤثّر است. «عَمَّ یَتَساءَلُونَ»

◀️ اگر سوال طبیعی بود باید جواب داد:یسئلونک...قل ولی اگر شیطنت بود.
برخورد لازم است. «کَلاّ سَیَعْلَمُونَ»

◀️ در برابر طعنه و کنایه به مقدّسات و باورهای قطعی،با قاطعیّت باید سخن گفت. «کَلاّ»

◀️ در برابر تردید،باید حرف حق را تکرار کرد. کَلاّ سَیَعْلَمُونَ ... کَلاّ سَیَعْلَمُونَ

◀️ انسان در دادگاه عقل و وجدان خدا پرست است و می توان از وجدان او درباره قدرت الهی سوال کرد. «أَ لَمْ نَجْعَلِ»

◀️ پس از طرد افکار باطل،بر عقاید حقتان استدلال کنید. کَلاّ سَیَعْلَمُونَ ... أَ لَمْ نَجْعَلِ

◀️ اگر روحیه لجاجت نباشد،انسان از همین زمین و زمان و خواب و خوراک می تواند درس بگیرد. اَلْأَرْضَ ... اَللَّیْلَ ... اَلنَّهارَ ...

◀️ قدرت و حکمت الهی در آفرینش ما و هستی،دلیل آن است که ما را با مرگ رها نخواهد کرد. خَلَقْناکُمْ أَزْواجاً ... نَوْمَکُمْ سُباتاً ... اَلنَّهارَ مَعاشاً

◀️ خداوند اداره هستی را بر اساس یک نظام مشخص(نظام سببیّت و علّت و معلول)قرار داده است.(نور و حرارت خورشید همراه با ابر و باران،عامل تولید دانه و گیاه می شود.) سِراجاً وَهّاجاً ... ماءً ثَجّاجاً لِنُخْرِجَ بِهِ حَبًّا وَ نَباتاً

◀️ قرآن،شعر نیست،امّا از آهنگ و موسیقی خاصّی برخوردار است. «وَهّاجاً ، ثَجّاجاً ، نَباتاً»

◀️ خداوندی که زمین مرده را با نزول باران به صورت بوستانی پر درخت در می آورد،از زنده کردن مردگان عاجز نیست. لِنُخْرِجَ بِهِ ... جَنّاتٍ أَلْفافاً

◀️ در قیامت،نظام آسمان و زمین دگرگون می شود. فُتِحَتِ السَّماءُ ... سُیِّرَتِ الْجِبالُ

◀️ به پیوندها و روابط دنیوی دلخوش نباشید که روزی همه چیز گسسته می شود. «یَوْمَ الْفَصْلِ»

◀️ دوزخ،از هم اکنون در کمین خلافکاران است. «إِنَّ جَهَنَّمَ کانَتْ مِرْصاداً»

◀️ گرفتار شدن و به دام افتادن مجرمان،امری قطعی است. «مِرْصاداً لِلطّاغِینَ»

◀️ کیفرهای الهی عادلانه است. «جَزاءً وِفاقاً»

◀️ [حتی احتمال حساب و کتاب در قیامت،برای کنترل انسان کافی است.
«لا یَرْجُونَ حِساباً»

◀️ بی اعتقادی به قیامت،رمز طغیان است. لِلطّاغِینَ ... لا یَرْجُونَ حِساباً

◀️ انکار قیامت،زمینه انکار همه چیز است. «لا یَرْجُونَ حِساباً وَ کَذَّبُوا بِآیاتِنا کِذّاباً»

◀️ ریز و درشت کارها حساب و کتاب دارد و خداوند احاطه علمی به همه چیز دارد و این احاطه،ثابت و باقی است.( «کِتاباً» رمز ثبوت و بقا است) «کُلَّ شَیْءٍ أَحْصَیْناهُ کِتاباً»

◀️ بیم و امید باید در کنار هم باشد.در این سوره پاداش متقین در برابر کیفر طاغین قرار گرفته است. إِنَّ جَهَنَّمَ کانَتْ مِرْصاداً لِلطّاغِینَ ... إِنَّ لِلْمُتَّقِینَ مَفازاً

◀️ کامیابی و رستگاری در سایه نعمت های مادی و معنوی است. «إِنَّ لِلْمُتَّقِینَ مَفازاً» (کلمه «حَدائِقَ» رمز نعمت های مادی و کلمه «لا یَسْمَعُونَ» رمزنعمت های معنوی است.)

◀️ جلساتی که در آن لغو و دروغ نباشد،جلسات بهشتی است. «لا یَسْمَعُونَ فِیها لَغْواً وَ لا کِذّاباً»

◀️ نه تنها کیفرها عادلانه است. «جَزاءً وِفاقاً» بلکه پاداشها نیز حساب و کتاب دارد. «عَطاءً حِساباً»

◀️ در جامعه بهشتی،افراد یکدیگر را تکذیب نمی کنند و اعتماد و اطمینان میان آنها حاکم است. «وَ لا کِذّاباً»

◀️ پاداش الهی به متقین حساب دارد.هر که تقوای بیشتری دارد پاداش بیشتری خواهد داشت. «عَطاءً حِساباً»

◀️ نه فقط انسان و جنّ،بلکه فرشتگان نیز در صحنه قیامت حاضر می شوند.

«یَوْمَ یَقُومُ الرُّوحُ وَ الْمَلائِکَهُ»

◀️ رعایت نظم و انضباط و آمادگی برای انجام دستورات،از ویژگی های فرشتگان الهی است. «یَقُومُ الرُّوحُ وَ الْمَلائِکَهُ صَفًّا»

◀️ در قیامت شفاعت منوط به اذن خداوند است. «لا یَتَکَلَّمُونَ إِلاّ مَنْ أَذِنَ لَهُ الرَّحْمنُ وَ قالَ صَواباً»

◀️ انسان در انتخاب راه آزاد است. «فَمَنْ شاءَ»

◀️ قیامت،روزی است که هم وقوع آن حق است و هم بر اساس حق عمل می شود. «الْیَوْمُ الْحَقُّ»

◀️ چون قیامت حق است،پس راهی را انتخاب کنیم که به سوی او باشد. «فَمَنْ شاءَ اتَّخَذَ إِلی رَبِّهِ مَآباً»

◀️ دلیل غفلت آن است که مردم،قیامت را دور می پندارند. «عَذاباً قَرِیباً»

◀️ پشیمانی،دلیل بر اختیار انسان است. «یا لَیْتَنِی کُنْتُ تُراباً»

◀️ سرنوشت اخروی هر کس به دست خود اوست. «یَنْظُرُ الْمَرْءُ ما قَدَّمَتْ یَداهُ»

◀️ خاک یک دانه می گیرد،یک خوشه می دهد،ولی کفّار صدها دلیل و برهان می شنوند ولی یکی را نمی پذیرند.پس خاک بر کافر برتری دارد. «کُنْتُ تُراباً»
تفسیر نور

ویرایش بوسیله کاربر 1397/12/15 07:33:27 ق.ظ  | دلیل ویرایش: مشخص نشده است