💞انسان هم مثل خدا، باید رحمتش بر غضبش غالب شود.

💠🔆 يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِصاصُ فِي الْقَتْلى‌ الْحُرُّ بِالْحُرِّ وَ الْعَبْدُ بِالْعَبْدِ وَ الْأُنْثى‌ بِالْأُنْثى‌ فَمَنْ عُفِيَ لَهُ مِنْ أَخِيهِ شَيْ‌ءٌ فَاتِّباعٌ بِالْمَعْرُوفِ وَ أَداءٌ إِلَيْهِ بِإِحْسانٍ ذلِكَ تَخْفِيفٌ مِنْ رَبِّكُمْ وَ رَحْمَةٌ فَمَنِ اعْتَدى‌ بَعْدَ ذلِكَ فَلَهُ عَذابٌ أَلِيمٌ"‌178/بقره"

🌱 اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! (قانون) قصاص در مورد كشتگان، بر شما (چنين) مقرّر گرديده است: آزاد در برابر آزاد و برده در برابر برده و زن در برابر زن، پس اگر كسى از ناحيه برادر (دينى) خود (يعنى صاحب خون و ولىّ مقتول) مورد عفو قرار گيرد. (يا قصاص او به خون‌بهاتبديل شود) بايد شيوه‌اى پسنديده پيش گيرد و به نيكى (ديه را به ولى مقتول) بپردازد، اين حكم تخفيف و رحمتى است از ناحيه پروردگارتان، پس براى كسى كه بعد از اين (از حكم خدا) تجاوز كند، عذاب درناكى دارد.

🔹🔸خداوند سبحان دارای اسمای حسنای فراوان است و آن اسما درجات متفاوت دارند. در اسمای فعلی خداوند، رحمت بیکران او صبغه امامت و رهبری نسبت به سایر اسما را بر عهده دارد: «و أنت الّذی تسعی رحمتُه اَمام غضبه» معنای سبقت رحمت خدا بر غضب او این است که هندسه ساختار جهان بر نقشه رحمت خداست. البته معنای امامت مهر نسبت به قهر و نیز سبقت رحمت بر غضب این نیست که مهر عاطفی و رحمت احساسی رهبری شئون جامعه را برعهده گیرد، بلکه مرادْ امامت مِهر عقلی و رهبری رحمت لُبّی (نه احساسی) است، به طوری که هر جا عقل برهانی یا نقل معتبر به قهر فتوا داد در همانجا مهر عقلی زمام قهر را به دست می‌گیرد و قصاص را مثلاً اجرا می‌کند. تفصیل این مطلب در تفسیر آیه آینده روشن خواهد شد.

🔹🔸به هر تقدیر، انسان که خلیفه خدا در زمین است مناسب است معماری مستخلف عنه را الگوی خود قرار دهد، از این‏رو ضمن قرار دادن حق عفو و حق توافق بر دیه به منظور ترجیح عفو بر انتقام، واژه ﴿عُفِی﴾ به صورت مجهول و کلمه ﴿شَی‏ء﴾ به صورت نکره ذکر شد تا محتوای آن این باشد که اگر اندکی از حق قصاص عفو شد، مانند آنکه اولیای دم متعدد بودند و یکی از آنان از حق قصاص صرف‌نظر کرد و عفو محض یا توافق بر دیه را برگزید، فوراً قصاص متوقف می‌شود تا نظر او کاملاً تأمین گردد؛ همچنین در صورت توافق بر دیه اگر یکی از اولیای دم از حق دیه خود صرف‌نظر کرد، به همان نسبت ذمه جانی تبرئه خواهد شد.

🔹🔸 قدر مشترک همه احتمالهای مطروح دراین‏باره همان است که بیان شد؛ یعنی رهبری شئون اجتماعی و امامت مسائل جمعی بر عهده رحمت است: ﴿رُحَماءُ بَینَهُم) و این نیز به عنوان حق مطرح شد؛ نه تکلیف، زیرا در مورد قتل عمد هیچ‌گونه الزامی بر عفو محض یا توافق بر دیه نیست.

🔹🔸خدای سبحان در قصاص، دست ولی دم را برای عفو یا تخفیف بازگذاشته است، بنابراین اگرچه صدر آیه بیان حکم الزامی قصاص است لیکن با اِعمال عفو و احسان مذکور، بهره‌مندی از تخفیف و رحمت الهی نیز ممکن است: ﴿ذلِکَ تَخفیفٌ مِن رَبِّکُم ورَحمَة﴾.

🔹🔸بعد از این عفو و تخفیف، نمی‌توان به جانی تعدی کرد و چنانچه کسی پس از عفو قصد انتقام کرده و به جانی تعدّی کند، عذاب الیم در انتظار اوست: ﴿فَمَنِ اعتَدی بَعدَ ذلِکَ فَلَهُ عَذابٌ اَلیم﴾، زیرا پس از عفو یا توافق بر دیه، حق ولی دم ساقط شده است، همان‌گونه که اگر جانی پس از عفو مجنی‏علیه یا ولی او تعدی کرده و به قتل مجدّد دست بزند مورد این تهدید قرار گرفته و عذاب الیم را به خود اختصاص داده و در این‌حال مشمول آیه ﴿ومَن‏عادَ فَیَنتَقِمُ اللّهُ مِنهُ) خواهد بود، بنابراین، تجاوز از احکام قصاص و دیه و ملتزم نشدن به قوانین و مقررات الهی در این بخش، افراط در کیفیت اجرای قصاص به مُثْله کردنِ بدن قاتل در صورت اعدام، تعرض به قاتل و کشتن او پس از عفو و گذشت از حق قصاص و قبول خونبهای مقتول، همچنین تعدّی قاتل بعد از عفو یا دیه به اقدام به قتل عمدی دیگر، هر یک می‌تواند مقصود از ﴿اعتَدی﴾ در آیه مورد بحث باشد.


📚تفسیر تسنیم

┄═❁🍃❈🌸❈🍃❁═┄