رتبه: Advanced Member
گروه ها: member, Administrators تاریخ عضویت: 1390/02/31 ارسالها: 935 ![Iran (Islamic Republic Of)]( "Iran (Islamic Republic Of)") 47 تشکر دریافتی در 28 ارسال
|
♦️#ضروري_دين چيست؟ ايا #انكارضروريات_دين، موجب #كفر و #قتل فرد ميشود؟
💫مقدمه:
#انکارضروری_دین از مسائل حوزة اجتماعی در فقه و مسئله‌ای است که همواره موضوع پرسش‌های گوناگونی بوده است و در عصر کنونی بیش از پیش مورد بحث و تأمل افراد و گروه‌های مختلف جامعه است. یک سر مسئله دین و یک سر مسئله جان انسان است و هریک اهمیت خاصی دارند. بحث اساسی در این مسئله #کفر منکر ضروری است؛ یعنی اگر شخصی به هر دلیلی دربارة یکی از احکام ضروری اسلام تردید و آن را انکار کرد و از پذیرش آن سر باز زد، آیا می‌توان وی را به دین اسلام کافر دانست و احکام کفر و #ارتداد را بر وی جاری کرد؟ اگر چنین است، چه ضوابط و قیودی بر این حکم وجود دارد؟
✅بحث انکار ضروری اسلام در جایی مطرح می‌شود که شخص اصل اسلام را پذیرفته و حکمی از دین را نمی‌پذیرد. توجه به این نکته لازم است که محل نزاع در بحث ضروری در جایی است که کسی بگوید من اسلام، قرآن، پیامبر(صلی الله علیه و آله) و امامت را قبول دارم؛ اما مثلاً #وجوب_حج را نمی‌پذیرم. در این فرض، این پرسش مطرح می‌شود که آیا این انکار موجب #کفر اوست؟
⭕️تعريف #ضروري_دين در #قران، #روايات و #فقه
♻️ضروریات دین در قرآن ذکر نشده و در آن، به طور مستقیم درباره منکِر ضروری دین سخنی به میان نیامده است
♻️در روايات می‌توان به روایتی از امام موسی بن جعفر (علیه‌السّلام) اشاره کرد که علمای ما، از جمله علامه مجلسی، بدان متذکر شده‌اند؛ این تنها روایتی است که به معنای ضروری اشاره کرده است
👈آن حضرت امور ادیان را به چهار دسته تقسیم فرمودند
↩️ که به دو دسته بازگشت دارد:
🔻 امر اوّل چیزهایی که هیچ اختلافی بین تمام امت اسلامی در آن نیست و آن #ضروریات_دین است که نیازی به فکر و نظر و استدلال ندارند .
🔻امر دوّم، غیر ضروریات دین را شرح می‌دهند که در اثبات آن به نظر و استدلال نیاز است و #شک و انکار در آن راه دارد
👈در منابع روایی غير از حديث فوق ؛ حدیثی که به اسم ضروریات دین اشاره کرده باشد، یافت نشد، و این به دلیل آن است که اصطلاح ضروری دین لفظ مستحدث و تازه ای است که بعد از «صاحب شرایع» در فقه وارد شده است.
البته در منابع روایی ما روایاتی وجود دارد که از مجموع آن، فقهای ما این اصطلاح را وضع کرده اند.
♻️آن گونه که از تعریف های #فقیهان بدست می آید، در ضروری بودن یک حکم، فقط علم به آن کافی نیست بلکه باید آن قدر #واضح و شناخته شده باشد که از هیچ مسلمانی پنهان نباشد و #جزء_دین بودن آن، نیازی به دلیل و برهان نداشته باشد.
بالاتر از این، حکم ضروری آنقدر معروف و #مشهور باشد که غیرمسلمانهایی که به جامعه اسلامی نزدیک اند، بدانند که آن حکم جزء دین اسلام است. مثلاً حتی غیرمسلمانها می دانند که نماز از واجبات دین اسلام است.
📌وضوح و روشنی ضروریات دین به حدّی است که انکار آن توسّط مسلمان، مستلزم تکذیب پیامبر اکرم و انکار رسالت اوست.
بنابراین #ضروریات_دین را می توان این گونه تعریف کرد: «ضروریات دین به احکام و عقایدی گویند که جزء دین بودنشان اثبات شده و از جمله واضحات و بدیهیات باشد، به گونه ای که عادتا بر هیچ مسلمانی پوشیده نباشد و حتی بعضی از غیرمسلمانان هم جزء دین بودن آن را بدانند».
🖋🖋نقل از سایت دانشنامه اسلامي
کلمات کلیدی: کفر انکار ضروری دین منکر ضروریات تکذیب |
سیدکاظم فرهنگ |
|
|
|
|
|
رتبه: Advanced Member
گروه ها: Moderator, Administrators, member
تاریخ عضویت: 1390/03/24
ارسالها: 1,765
تشکرها: 4 بار
29 تشکر دریافتی در 29 ارسال
|
✳روایات دربارة تحقق «کفر»
در این بحث سه گروه از روایات وجود دارد
↩️ گروه اول، روایاتی است که دلالت دارد بر اینکه اعتقاد به هر موضوعی از موضوعات عالم که خلاف واقع باشد موجب برای #کفر و یا #شرک خواهد شد چنانکه صحیحه برید عجلی دلالت بر آن دارد.
↩️طائفه دوّم ، روایاتی است که دلالت دارد بر اینکه #جهد و #إنکار هر یک از #احکام_الهی اعم از واجبات و محرمات موجب برای کفر است.
↩️طائفه سوّم، روایتی است که دلالت دارد بر اینکه #مرتکب_گناهان_کبیره اگر معتقد به #حلیّت آن باشد #کافر است بلا فرق بین اینکه عالم به حرمت باشد یا عالم نباشد و بلا فرق بین اینکه ضروری دین باشد یا نباشد
🔻مطالعة روایات نشان داد در هیچ روایتی، اثری از کلمة «ضروری» و انکار ضروری نیست؛ در نتیجه تنها توجیه آمدن کلمة «ضروری» در عبارت بزرگانی همچون ابن‌سعید حلی و محقق حلی این است که این دسته از فقها روایات را کنار هم گذاشته (روایاتی مانند «جَحَدَ الفَرَائِضَ» یا «ارتَکَبَ کَبِيرَةً») و از آنها چنین عنوانی را اصطیاد کرده اند. در این صورت #اجماع و شهرت به دلیل مدرکی بودن بی‌تأثیر خواهد بود.
✳✳چكيده
مطالعه در مسئله، نتایج زیر را به دنبال داشت:
💠در مسئلة #انکار_حکم_ضروری دین، مشهور معتقدند منکر ضروری #کافر است و بنا بر نظر مشهور باید آثار کفر را برای منکر ضروری اجرا کرد.
عده ای نیز انکار ضروری را در صورت ملازم بودن آن با تکذیب النبی(صلی الله علیه و آله) موجب کفر می‌دانند.
💠مراد از #ضروری آن حکمی است که واضح است و منکِر نیز به آن علم دارد و به آن اعتقاد پیدا کند؛ یعنی قبلاً علم داشته این حلال است و اکنون به حرمت اعتقاد پیدا می‌کند یا اینکه علم داشته واجب است و اکنون به عدم وجوب اعتقاد پیدا می‌کند یا اینکه علم داشته حرام و کبیره است؛ ولی الآن به #عدم_حرمت اعتقاد پیدا می‌کند. در نتیجه منکِر یک حکم ضروری که به ضروری بودن آن حکم علم دارد، خودش خارج‌کننده از اسلام است.
📌بنابراین می‌توان سه ملاک از این معیارهای یادشده در مورد ضروری ارائه داد:
↩️ نزد همة مسلمانان واضح و آشکار است؛
↩️نیازی به اقامة دلیل ندارد؛
↩️ اجتهاد در آن معنا ندارد.
💠فرض بحث در انکار ضروری جایی است که 👈👈انکار با علم به اینکه حکم مورد انکار، ضروریِ دین است، صورت گیرد؛ وگرنه انکار ضروری از روی #شبهه یا یک منشأ دیگری، از محل بحث خارج است.
💠هیچ روایت و دلیلی نداریم که اگر #منکرضروری سر از تکذیب پیامبر(صلی الله علیه و آله) درآورد و موجب تکذیب نبی(صلی الله علیه و آله) شود، مستلزم کفر است؛ بله، خود #تکذیب_النبی(صلی الله علیه و آله) بی‌گمان موجب #کفر است.
💠تدین به اسلام واجب است و اگر کسی یکی از احکام را با این دو خصوصیت (واضح بودن حکم آن نزد مسلمانان و علم به آن) #انکار کند، از اسلام خارج می‌شود.
💫🖋بررسی فقهی کفر منکر ضروری، ايت اله محمدجواد فاضل لنکرانی
🔹🔹نکته‌ای که باید بر آن تاکید کرد، آن است که ضروری‌بودن یک حکم و اعتقاد، #همیشگی نیست و گاه منحصر به #زمان و #مکان خاصی می‌شود. از این رو نمی‌توان کسی را که آن حکم و اعتقاد را در غیر آن زمان انکار می‌کند، کافر شمرد و این، به سبب تحول در افکار و اشخاص در زمان‌های مختلف است؛ گاه اعتقادی به سبب یک واقعه تاریخی یا اجتماعی در جامعه گسترش می‌یابد، به گونه‌ای که همه آن را می‌دانند و به صورت ضروری مذهب یا دین در می‌آید؛ اما در زمان دیگر این گونه نیست. (از سايت ويكي فقه)
|
|
|
|
|
|
رتبه: Advanced Member
گروه ها: Moderator, Administrators, member
تاریخ عضویت: 1390/03/24
ارسالها: 1,765
تشکرها: 4 بار
29 تشکر دریافتی در 29 ارسال
|
❓آيا #انكارضروري موجب #كفر ميشود يا نمي‌شود؟
آيا به طور #مطلق انكار ضروري موجب كفر ميشود و يا قيد دارد. اگر كسي انكار كند كفر مي‌آورد يا بگوييم كه اصلاً نه انكار ضروري و نه انكار يقيني هيچ كدام كفر نمي‌آورد، فقط انكار توحيد و انكار رسالت پيغمبر اكرم (ص) منشأ كفر ميشود.
👈بنابراين، بحث اين است كه #كافر به چه كسي گفته ميشود.اگر كسي بگويد
🔻 نماز دروغ است،
🔻روزه دروغ است،
🔻حج دروغ است،
👈 ولي به #پيامبر هم اعتقاد داشته باشد و به #وحدانيت خداوند هم قائل بشود آيا كافر هست يا نيست؟
مراد از بحث #منكرضروري اين است كه آيا خود انكار ضروري مستقلاً موجب كفر است يا اينكه اگر اين انكار منشأ بشود كه توحيد و رسالت پيغمبر صلي الله عليه وآله مورد انكار قرار بگيرد، شخص كافر ميشود كه غير از انكار توحيد و رسالت چيز ديگري منشأ كفر نيست.
👈بحث ديگر اين است كه آيا اگر كسي بعضي از احكام پيغمبر را با اينكه مي‌داند احكام پيغمبر است، قبول ندارد، مي‌گويد اينجا پيغمبر #اشتباه كرده، العياذ بالله، اصل سفارت پيغمبر را كه از ناحيه پروردگار آمده، اين را منكر نيست، ولي مي‌گويد تمام مطالب اينطوري نيست كه هر چه بفرمايد، مطابق با وحي و بي اشكال است، اين معنا آيا كفر مي‌آورد يا نه؟
📌 اين انكار فرمايش پيغمبر، گاهي راجع به موضوعات خارجي است، اگر كسي بگويد پيغمبر در اين موضوع مثلاً اشتباه كرده است، اين كفر نمي‌آورد، خيلي از بزرگان مثل مرحوم صدوق #سهو_النبي قائل شده است،
اخيراً مرحوم آقاي شيخ محمد تقي شوشتري رساله‌اي راجع به همين مسأله نوشته است، اين حرف باطل باشد يا صحيح باشد، كفر نمي‌آورد، كفر يك احكام خاصه‌اي دارد كه #قتلش جايز يا واجب باشد، از مسلمان ارث نبرد و #نجس بشود، احكام مخصوصي براي مسلمان #كافر شده هست،
👈انكار نسبت به موضوعات، مسلماً كفر نمي‌آورد.
ولي اگر در مسائلي ديني تكذيب پيغمبر باشد، مطالبي كه پيغمبر به عنوان دين نه به عنوان موضوعات خارجي، مي‌فرمايد، اما اگر به عنوان #نفس_دين باشد، اين #كفر مي‌آورد،
⭕️بررسی #انکارضروری:
👈حالا ببينيم نفس انكارضروري، و ضروري منهاي مسأله #تكذيب چطور است؟ كسي پيغمبر را تكذيب نمي‌كند، مي‌گويد نماز واجب نيست، حجاب در اسلام نيست، اين ضروري است نه يقيني.
⏪⏪ضروري عبارت از اين است كه واضح است، احتياج به فكر ندارد كه بگويد در اسلام حج هست، نماز هست، روزه هست، اين را اگر كسي انكار كند بنفسه كفر مي‌آورد يا نه؟ نظر فقها مختلف است.
✳مرحوم آقاي خوئي مدعي است كه #منكرين_ضروريات مسلم في الدنيا و كافر في الآخرة هستند، و روايت كه فرموده كه نه تنها از ايمان بلكه از اسلام هم خارج ميشود، در اين نشئه نيست بلكه در نشئات بعد خارج ميشود.
✳مرحوم صاحب جواهر مي‌خواهد مطلب را مسلم بگيرد كه نظر فقهاء اين است كه #نفس_انكارضروري براي افراد معمولي و كساني كه بزرگ شده محيط اسلام هستند، خودش من حيث هو كفر مي‌آورد و لو قطع داشته باشيم كه اين معتقد به اسلام است و پيغمبر را هم تكذيب نمي‌كند. او ادعاي #اجماع كرده است اما اجماع را نمي‌توانيم مسلم فرض كنيم.
👈پس، بايد جمع بين صحيحه سماعه و روايت‌هاي ديگر را ببينيم چيست؟
سماعه معيار اسلام را #شهادتين مي‌داند و در روايات ديگر، زائد بر شهادتين، انكار ضروري، يا به طور كلي يا نسبت به بعضي از موارد مثل حج وجود دارد
✳نظر مختار: جمع انها باين صورت اظهر است كه معيار در مقام ثبوت، همان #شهادتين باشد، در روايات هم اينطور بود، منتها انكارضروري، اماره بر تكذيب باشد.
⭕⭕ نفس انكار ضروري بي قيد و بما هو اصلاً كفر نمي‌آورد، انكار ضروري اماره است، با دليل قطعي كه در مقابل اماره هست، از اماره رفع يد ميشود.
👈من به كلمات بزرگان مراجعه هم كردم، ديدم مرحوم آقا ضياء عراقي در حاشيه‌اي كه بر عروه زده، نظرش همين است كه
👈 انكار ضروري، اماره بر كفر است و خودش بما هو كفر نيست، اگر قطع داشته باشيم كه اين به رسالت پيغمبر و توحيد اعتقاد دارد، و لو اينجا اشتباهي برايش شده و اين را انكار مي‌كند، اين محكوم به #كفر نيست و مسلمان است.
🎙خلاصه جلسات درس خارج فقه ايت الله شبيري زنجاني
|
|
|
|
|
|
جهش به انجمن
شما مجاز به ارسال مطلب در این انجمن می باشید.
شما مجاز به ارسال پاسخ در این انجمن می باشید.
شما مجاز به حذف مطلب ارسالی خود در این انجمن نمی باشید.
شما مجاز به ویرایش مطلب ارسالی خود در این انجمن می باشید.
شما مجاز به ایجاد نظر سنجی در این انجمن نمی باشید.
شما مجاز به رای دادن در این انجمن می باشید.
