ایه 36
شأن نزول:
اين آيه در مورد داستان ازدواج زينب بنت جحش (دختر عمّه پيامبر گرامى اسلام) با زيد بن حارثه برده آزاد شده پيامبر صلّى اللّه عليه و آله نازل شده است .
برگزيده تفسير نمونه، ج3، ص: 613
قبل از زمان بعثت و بعد از آن كه خديجه با پيامبر صلّى اللّه عليه و آله ازدواج كرد خديجه بردهاى به نام «زيد» خريدارى نمود كه بعدا آن را به پيامبر صلّى اللّه عليه و آله بخشيد و حضرت او را آزاد فرمود، و چون طائفهاش او را از خود راندند پيامبر صلّى اللّه عليه و آله نام «فرزند خود» بر او نهاد.
هنگامى كه پيامبر صلّى اللّه عليه و آله تصميم گرفت براى «زيد» همسرى برگزيند از «زينب بنت جحش» كه دختر «اميه» دختر «عبد المطلب» (دختر عمّهاش) بود
براى او خواستگارى نمود «زينب» نخست چنين تصور مىكرد كه پيامبر صلّى اللّه عليه و آله مىخواهد او را براى خود انتخاب كند، خوشحال شد و رضايت داد، ولى بعدا كه فهميد خواستگارى از او براى «زيد» است، سخت ناراحت شد و سر باز زد، برادرش «عبد اللّه» نيز با اين امر به سختى مخالفت نمود.
در اينجا بود كه آيه نازل شد و به امثال زينب و عبد اللّه هشدار داد كه آنها نمىتوانند هنگامى كه خدا و پيامبرش كارى را لازم مىدانند مخالفت كنند، آنها كه اين مسأله را شنيدند در برابر فرمان خدا تسليم شدند.
اما اين ازدواج ديرى نپاييد و بر اثر ناسازگاريهاى اخلاقى ميان طرفين، منجر به طلاق شد.
سپس پيامبر صلّى اللّه عليه و آله براى جبران اين شكست زينب در ازدواج، او را به فرمان خدا به همسرى خود برگزيد.
تفسير:
مىدانيم روح اسلام «تسليم» است، آن هم «تسليم بىقيد و شرط در برابر فرمان خدا» اين معنى در آيات مختلفى از قرآن با عبارات گوناگون منعكس شده است،
از جمله در اين آيه مىفرمايد: «هيچ مرد و زن با ايمانى حق ندارد هنگامى كه خدا و پيامبرش مطلبى را لازم بدانند اختيارى از خود در برابر فرمان خدا داشته باشند» (وَ ما كانَ لِمُؤْمِنٍ وَ لا مُؤْمِنَةٍ إِذا قَضَى اللَّهُ وَ رَسُولُهُ أَمْراً أَنْ يَكُونَ لَهُمُ الْخِيَرَةُ مِنْ أَمْرِهِمْ). آنها بايد اراده خود را تابع اراده حق كنند، همان گونه كه سر تا پاى وجودشان وابسته به اوست.
برگزيده تفسير نمونه، ج3، ص: 614
اين درست به آن مىماند كه يك طبيب ماهر به بيمار بگويد در صورتى به درمان تو مىپردازم كه در برابر دستوراتم تسليم محض شوى، و از خود ارادهاى نداشته باشى، اين نهايت دلسوزى طبيب را نسبت به بيمار نشان مىدهد و خدا از چنين طبيبى برتر و بالاترست.
لذا در پايان آيه به همين نكته اشاره كرده، مىفرمايد: «كسى كه نافرمانى خدا و پيامبرش را كند گرفتار گمراهى آشكارى شده است» (وَ مَنْ يَعْصِ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ فَقَدْ ضَلَّ ضَلالًا مُبِيناً).
راه سعادت گم مىكند و به بيراهه و بدبختى كشيده مىشود.
ویرایش بوسیله کاربر 1391/02/09 10:05:08 ق.ظ
| دلیل ویرایش: مشخص نشده است