تفسير و تدبر سوره فجر:منظور از قسم هاي ابتداي سوره فجر و شفع و وتر چيست؟ درس سوره فجر چيست؟

سورة الفجر

فراز اول ایات(۱_۱۴)
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیم به نام خداوند بخشنده ی مهربان
وَالْفَجْرِ ﴿١﴾ سوگند به سپیده دم
وَلَیَالٍ عَشْرٍ ﴿٢﴾سوگند به شبهای دهگانه(دهه اول ذی الحجه، دهه اخر ماه رمضان ، دهه اول محرم)
وَالشَّفْعِ وَالْوَتْرِ ﴿٣﴾سوگند به زوج وفرد(مخلوقات وخدا، نماز شفع ووتر در نماز شب، حضرت علی ع وحضر ت فاطمه س وپیامبرص و....)
وَاللَّیْلِ إِذَا یَسْرِ﴿٤﴾سوگند به شب زمانی که سپری می شود

هَلْ فِی ذَلِکَ قَسَمٌ لِذِی حِجْرٍ ﴿٥﴾
ایا در این هست (جای) قسمی دیگر برای صاحبان خرد (باوجود این قسمها جای شکی برای خردمندان در پذیرفتن مطلب بیان شده نمی ماند )

أَلَمْ تَرَ کَیْفَ فَعَلَ رَبُّکَ بِعَادٍ﴿٦﴾ایا ندیدی چگونه انجام داد پروردگارت با قوم عاد
إِرَمَ ذَاتِ الْعِمَادِ ﴿٧﴾قوم عادی که صاحب ساختمانهای محکم بودند (ارم نام دیگر قوم عاد)

الَّتِی لَمْ یُخْلَقْ مِثْلُهَا فِی الْبِلادِ ﴿٨﴾که افریده نشده مانند ان در (بین) ان شهرها
وَثَمُودَ الَّذِینَ جَابُوا الصَّخْرَ بِالْوَادِ ﴿٩﴾وقوم ثمود که می بریدند سنگهای بزرگ را در وادی(شهری بین مدینه وشام)
وَفِرْعَوْنَ ذِی الأوْتَادِ ﴿١٠﴾وفرعون صاحب میخها(برای عذاب از میخکوب کردن استفاده می کردند ،دارای قدرت، دارای اهرام ثلاثه مصر)

الَّذِینَ طَغَوْا فِی الْبِلادِ ﴿١١﴾ کسانی که طغیان می کردند در آن شهرها(سرزمینهای تحت قلمروشان)
فَأَکْثَرُوا فِیهَا الْفَسَادَ ﴿١٢﴾پس کسترش می دادند در ان فساد را
فَصَبَّ عَلَیْهِمْ رَبُّکَ سَوْطَ عَذَابٍ ﴿١٣﴾پس فروریخت بر ایشان پروردگارت تازیانه عذاب را

إِنَّ رَبَّکَ لَبِالْمِرْصَادِ ﴿١٤﴾همانا پروردگار تو هر آینه در کمبنگاه هست

:درب فراز اول: در کمین بودن خدا بر انسانهای طغیان گر و مستحق بودن انها برای عذاب امری قابل پذیرش برای خردمندان است

:فراز دوم ایات(۱۵_۲۰)

فَأَمَّا الإنْسَانُ إِذَا مَا ابْتَلاهُ رَبُّهُ فَأَکْرَمَهُ وَنَعَّمَهُ فَیَقُولُ رَبِّی أَکْرَمَنِ ﴿١٥﴾
پس اما انسان زمانیکه مورد آزمایش قرار دهد اورا پروردگارش پس اکرام کند اورا و نعنت دهد اورا پس می گوید پروردگارم مرا گرامی داشته

وَأَمَّا إِذَا مَا ابْتَلاهُ فَقَدَرَ عَلَیْهِ رِزْقَهُ فَیَقُولُ رَبِّی أَهَانَنِ ﴿١٦﴾
واما زمانیکه مورد آزمایش قرار دهد اورا پس تنگ گیرد بر او روزیش را پس می گوید پروردگارم خوار داشته مرا

کَلا بَل لا تُکْرِمُونَ الْیَتِیمَ ﴿١٧﴾چنین نیست بلکه گرامی نمی دارید یتیم را
وَلا تَحَاضُّونَ عَلَى طَعَامِ الْمِسْکِینِ ﴿١٨﴾وترغیب نمی کنید بر اطعام کردن فقیر

وَتَأْکُلُونَ التُّرَاثَ أَکْلا لَمًّا ﴿١٩﴾ومیخورید مال ارث مانده را یک نوع خوردنی یکجا
وَتُحِبُّونَ الْمَالَ حُبًّا جَمًّا ﴿٢٠﴾ودوست می دارید مال را یک نوع دوست داشتنی بسیار زباد

درب فراز دوم: مال وثروت حقیقت ارزشمندی وفقر حقیقت خواری نیست بلکه وسیله آزمایش است ویتیم نوازی .علاوه بر خود ترغیب فقیر نوازی در جامعه وعدم حب شدید و وابستگی به مال دنیا زمینه ساز عدم طغیان وخواری هست

فراز سوم ایات۲۱_۲۶

کَلا إِذَا دُکَّتِ الأرْضُ دَکًّا دَکًّا ﴿٢١﴾ چنین نیست زمانیکه کوبیده شود زمین یک نوع کوبیده شدنی شدید
وَجَاءَ رَبُّکَ وَالْمَلَکُ صَفًّا صَفًّا ﴿٢٢﴾وآمد (امر) پروردگارت وفرشتگان به حالت صف در صف

وَجِیءَ یَوْمَئِذٍ بِجَهَنَّمَ یَوْمَئِذٍ یَتَذَکَّرُ الإنْسَانُ وَأَنَّى لَهُ الذِّکْرَى ﴿٢٣﴾
وآورده می شود جهنم، در چنین روزی متذکر می شود انسان وچگونه(مفید) باشد برایش این متذکر شدن

یَقُولُ یَا لَیْتَنِی قَدَّمْتُ لِحَیَاتِی ﴿٢٤﴾ می گوید ای کاش من پیش می فرستادم برای زندگیم
فَیَوْمَئِذٍ لا یُعَذِّبُ عَذَابَهُ أَحَدٌ﴿٢٥﴾ پس در چنین روزی عذاب نمی کند عذاب کردن اورا(خدا) را هیچ کس ( هیچ کس به مانند خدا توانایی چنین عذاب کردنی را ندار)
وَلا یُوثِقُ وَثَاقَهُ أَحَدٌ ﴿٢٦﴾ودربندنمی کند دربند کردن اورا هیچ کس

:درب فراز سوم: دنیا دوستان وطغیان گران در دنیا تحلیل درستی از ثروت وفقر ندارند ولی در قیامت با مشاهده واقعیتها متذکر این پندار غلطشان می شوند ولی دیگر سودی ندارد وگرفتار شدیدی ترین وبی نظیرترین عذاب الهی می شوند

فراز چهارم ایات ۲۷_۳۰

یَا أَیَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ ﴿٢٧﴾ای نفس آرامش یافته

ارْجِعِی إِلَى رَبِّکِ رَاضِیَةً مَرْضِیَّةً ﴿٢٨﴾ بازگرد به سوب پروردگارت درحالیکه راضی هستی (از خدا) ومورد رضایت(خدا) هستی
فَادْخُلِی فِی عِبَادِی ﴿٢٩﴾پس داخل شو در (بین) بندگان خاص من
وَادْخُلِی جَنَّتِی ﴿٣٠﴾وداخل شو بهشت(خاص) برین مرا

درب فرازچهارم:انسانهای خردمندبادرک درست از نعمتهای خدا در دنیا وآخرت به اطمینان رسیده اندواعمالشان مورد رضایت خداست لذا همراه بندگان شریف خدا وارد بهشت برین (خاص)می گردند


:درس سوره:
هشدار ؛خداوند در کمین طغیان گران است وعلی رغم قدرتهایشان در دنیا واخرت گرفتار عذاب الهی هستند وانسانهای خردمند با پذیرش ربوبیت خدا در دنیا واخرت تحت نعمتهای الهی هستند


ترجمه و تدبر آیات خانم انصاری

كلمات كليدي:والفجر شفع وتر نفس مطمئنه

بررسی معانی برخی لغات و عبارات سوره فجر


💠اﻭﺗﺎﺩ: ﻭﺗﺪ: ﻣﻴﺦ. ﺟﻤﻊ ﺁﻥ ﺍﻭﺗﺎﺩ ﺍﺳﺖ،

ﺁﻥ ﺩﺭ ﺳﻮﺭﻩ ﺹ/ 12 ﻧﻴﺰ ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺳﺖ، ﮔﻮﻳﻨﺪ ﻋﻠّﺖ ﺍﻳﻦ ﺗﺴﻤﻴﻪ ﺁﻥ ﺑﻮﺩ ﻛﻪ ﻓﺮﻋﻮﻥ ﭼﻮﻥ ﻣﻰ ﺧﻮﺍﺳﺖ ﻛﺴﻰ ﺭﺍ ﺷﻜﻨﺠﻪ ﻛﻨﺪ ﺍﻭ ﺭﺍ ﺑﻪ ﭼﻬﺎﺭ ﻣﻴﺦ ﻣﻰ ﻛﺸﻴﺪ ﻭﻟﻰ ﻇﺎﻫﺮﺍ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺍﺯ ﺍﻭﺗﺎﺩ ﻟﺸﻜﺮﻳﺎﻥ، ﺳﺎﺯ ﻭ ﺑﺮﮒ ﻭﺳﺎﺋﻞ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻭ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺁﻥ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻤﭽﻮﻥ ﻣﻴﺨﻬﺎﻳﻰ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺍﻭ ﺭﺍ ﻣﺤﻜﻢ ﻛﺮﺩﻩ ﺑﻮﺩﻧﺪ (ﻗﺎﻣﻮﺱ ﻗﺮﺁﻥ).


💠ﻟﻔﻆ «ﻛﻠﺎ» ﺑﺎﺯ ﺭﺩﻉ ﺍﺳﺖ ﺍﺯ ﻓَﻴَﻘُﻮﻝُ ﺭَﺑﱢﻲ ﺃَﻛْﺮَﻣَﻦِ ﻳﻜﻰ ﺍﺯ ﺷﺮﺍﺋﻂ ﺁﻣﺪﻥ ﻗﻴﺎﻣﺖ ﻛﻮﺑﻴﺪﻥ ﻭ ﺭﻳﺰ ﺭﻳﺰ ﺷﺪﻥ ﺯﻣﻴﻦ ﺍﺳﺖ، ﺗﻜﺮﺍﺭ «ﺩﻛﺎ» ﺩﻟﺎﻟﺖ ﺑﺮ ﻛﻤﺎﻝ ﻛﻮﺑﻴﺪﻩ ﺷﺪﻥ ﺩﺍﺭﺩ «ﻛﺸﺎﻑ ﮔﻮﻳﺪ: «ﺩﻛﺎ ﺑﻌﺪ ﺩﻙ»
ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺍﺯ ﺁﻣﺪﻥ ﺧﺪﺍ، ﺁﻣﺪﻥ ﻓﺮﻣﺎﻥ ﺧﺪﺍﺳﺖ «1»


📚نقل از تفسیر احسن الحدیث

فصب عليهم ربک سوط عذاب
کلمه صب در مورد آب ، به معناي ريختن آن است ، و اما در مورد شلاق عذاب ، کنايه است از عذاب پشت سرهم و شديد ، و نکره آوردن کلمه عذاب به منظور بزرگ جلوه دادن آن است
در آيه مورد بحث داستان عذاب کردن طاغيان و فساد انگيزان امتهاي گذشته را تعليل ميکند و ميفهماند که اگر آنان را عذاب کرد به خاطر اين است که او رب است ، و سنت او بر همين معنا جاري است ، و کلمه رب را به کاف خطاب اضافه نموده فرمود : پروردگار تو ايشان را عذاب کرد پس عذابش منحصر در امتهاي گذشته نيست ، بلکه در امت تو نيز جريان دارد ."

نقل از تفسیر المیزان

ویرایش بوسیله کاربر 1397/04/17 06:54:21 ب.ظ  | دلیل ویرایش: edit

تفسیر و تدبر در سوره #فجر

🌿🎋🍃🌿🎋🍃🌿🎋🍃🌿🎋

نکات سوره فجر به نقل از #تفسیر_نور


◀️نشانه خرد و عقل، عبرت گرفتن از تاریخ است. «لِذِی حِجْرٍ أَ لَمْ تَرَ کَیْفَ فَعَلَ رَبُّکَ»

◀️ قدرت بدون معنویّت، عاملی است برای بر هم زدن امنیّت. جٰابُوا الصَّخْرَ... ذِی الْأَوْتٰادِ.... طَغَوْا فِی الْبِلاٰدِ

◀️ تمدن و پیشرفت، اگر همراه با تقوا و صلاح نباشد عامل سقوط و هلاکت است. «فَصَبَّ عَلَیْهِمْ رَبُّکَ سَوْطَ عَذٰابٍ»

◀️مهلت‌ها شما را مغرور نکند که خدا در کمین است. «إِنَّ رَبَّکَ لَبِالْمِرْصٰادِ»

◀️آزمایش‌های الهی گوناگون است، گاهی با رفاه و ثروت انسان را آزمایش می‌کند و گاهی با تنگدستی و مشکلات. ولی انسان عجول که از آزمایش الهی و اهداف آن غافل است، دست به قضاوت‌ها و تحلیل‌ها و تفسیرهای غلط زده و از خداوند گلایه می‌کند.

◀️ آزمایش، وسیله تربیت و رشد انسان است. «الْإِنْسٰانُ إِذٰا مَا ابْتَلاٰهُ رَبُّهُ»

◀️ دریافت‌های انسان بر اساس لطف اوست نه استحقاق ما. پس گرفتار غرور و عجب نشده و از آزمایش غفلت نکنید. «فَأَکْرَمَهُ وَ نَعَّمَهُ»

◀️مهمتر از جسم یتیم روح اوست که باید گرامی داشته شود. «تُکْرِمُونَ» کمبودهای روحی را با احترام و محبت جبران کنید. (اولین انتظار یتیمان احترام به شخصیّت آنان است) «تُکْرِمُونَ الْیَتِیمَ»

◀️ در مورد کارهای خداوند، قضاوت نابجا نکنید. دلیل تنگی رزق را بی اعتنائی خداوند نپندازید، بلکه نتیجه عملکرد خودتان بدانید. «کَلاّٰ بَلْ لاٰ تُکْرِمُونَ الْیَتِیمَ»

◀️احسان به دیگران، در رزق و روزی انسان نقش مهمی دارد. «لاٰ تُکْرِمُونَ - فَقَدَرَ عَلَیْهِ رِزْقَهُ»

◀️بینوایان نباید گرسنه بمانند. با انفاق خود، با تشویق دیگران باید به آنان رسیدگی کرد. «تَحَاضُّونَ عَلیٰ طَعٰامِ الْمِسْکِینِ»

◀️ علاقه به مال فطری است، آنچه مذموم است، علاقه شدید است «حُبًّا جَمًّا»

◀️ممکن است برای کیفرهای خداوند در دنیا مشابهی باشد، امّا در آخرت عذاب الهی مشابه ندارد. «فَیَوْمَئِذٍ لاٰ یُعَذِّبُ عَذٰابَهُ أَحَدٌ»


🌿🎋🍃🌿🎋🍃🌿🎋🍃🌿🎋

ویرایش بوسیله کاربر 1397/05/17 03:51:34 ب.ظ  | دلیل ویرایش: مشخص نشده است

فجر:17
كَلَّا بَل لَّا تُكْرِمُونَ الْيَتِيمَ
هرگز [چنين نيست]، بلكه [اختلاف طبقات و فقر و فلاكت ناشي از اين است كه] شما يتيم را گرامي نمي‌داريد،17

__
17 - جسم يتيم نياز به تغذيه مادي، و روح و روانش نياز به احترام و اكرام و آغوش مهر و محبّت دارد. تكرار 23 بار واژة يتيم [مفرد و جمع و معرفه و نكره] در قرآن نشانة اهميت اين موضوع در آن مقطعِ تاريخي است. احسان به يتيمان، اطعام و انفاق به آنها مكرّر در قرآن توصيه شده است [انسان 8 (76:8) ، بلد 15 (90:15) ، بقره 83 (2:83) و 177 (2:177) و 215 (2:215) ، نساء 8 (4:8) و 36 (4:36) ، انفال 41 (8:41) ، حشر 7 (59:7) ]، البته اين جنبة مادّي موضوع است، اما از نظر مهرورزي، كرامت قائل شدن، پناه دادن و جنبه‌هاي عاطفي نيز قرآن سفارش‌هاي ديگري هم كرده است [فجر 17 (89:17) ، ضحي 9 (93:9) ، ماعون 2 (107:2) ، ضحي 6 (93:6) ].


    
┄═❁🍃❈🌸❈🍃❁═┄

فجر:30
وَادْخُلِي جَنَّتِي
و به بهشت من درآي.27

__
27 - تكرار دو بار ضمير متكلّم وحده: بندگان من، و بهشت من، نهايت عنايت و لطف ربوبي را به بندگاني كه به قرب او نزديك شده و آرامش و راحت ابدي يافته‌اند نشان مي‌دهد. تاريخ بشري از اين «نفوس مطمئنه» كه در شب‌هاي ظلماني حاكميت ظالمان و در مصيبت و محنت و زير و رو شدن‌هاي روزگار خم به ابرو نياورده و در آغوش امنيت ايماني و اطمينان ياد خدا آرميدند، مصاديق ممتازي، از جمله امام حسين و ياران شهيدش، را نصب‌العين آيندگان كرده است، همانها كه مولوي در رجوع‌شان به ربّ و پاك ماندن و به نور حق و رضايت رسيدن‌شان آورده است:
ارجـعي بشنـو نـور آفتــاب
سوي اصل خويش بازآمد شتاب
نه ز گلخنها براو ننگي بماند
نـه ز گلشنهـا بـر او رنگي بمـاند
نورِديده، نور ديده بازگشت
ماند در سوداي او صحرا و دشت

📚تفسیر آقاے بازرگان

ـ