امانت الهي به انسان چيست؟

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَكُونُوا كَالَّذِينَ آذَوْا مُوسَى فَبَرَّأَهُ اللَّهُ مِمَّا قَالُوا وَكَانَ عِندَ اللَّهِ وَجِيهًا ﴿۶۹﴾

ترجمه فولادوند: اى كسانى كه ايمان آورده‏ ايد مانند كسانى مباشيد كه موسى را [با اتهام خود] آزار دادند و خدا او را از آنچه گفتند مبرا ساخت و نزد خدا آبرومند بود


يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَقُولُوا قَوْلًا سَدِيدًا ﴿۷۰﴾

ترجمه مکارم: اي كساني كه ايمان آورده‏ايد از خدا بپرهيزيد و سخن حق و درست بگوئيد.


يُصْلِحْ لَكُمْ أَعْمَالَكُمْ وَيَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ وَمَن يُطِعْ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَقَدْ فَازَ فَوْزًا عَظِيمًا ﴿۷۱﴾

فولادوند: تا اعمال شما را به صلاح آورد و گناهانتان را بر شما ببخشايد و هر كس خدا و پيامبرش را فرمان برد قطعا به رستگارى بزرگى نايل آمده است



إِنَّا عَرَضْنَا الْأَمَانَةَ عَلَى السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَالْجِبَالِ فَأَبَيْنَ أَن يَحْمِلْنَهَا وَأَشْفَقْنَ مِنْهَا وَحَمَلَهَا الْإِنسَانُ إِنَّهُ كَانَ ظَلُومًا جَهُولًا ﴿۷۲﴾


ترجمه خرمشاهی: ما امانت [خويش‏] را بر آسمانها و زمين و كوهها عرضه داشتيم، ولى از پذيرفتن آن سر باززدند، و از آن هراسيدند، و انسان آن را پذيرفت، كه او [در حق خويش‏] ستمكار نادانى بود


لِيُعَذِّبَ اللَّهُ الْمُنَافِقِينَ وَالْمُنَافِقَاتِ وَالْمُشْرِكِينَ وَالْمُشْرِكَاتِ وَيَتُوبَ اللَّهُ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ وَكَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَّحِيمًا ﴿۷۳﴾

فولادوند: [آرى چنين است] تا خدا مردان و زنان منافق و مردان و زنان مشرك را عذاب كند و توبه مردان و زنان با ايمان را بپذيرد و خدا همواره آمرزنده مهربان است

کلمات کلیدی:امانت کوهها انسان منافق قول سدید

ویرایش بوسیله کاربر 1395/10/07 08:19:00 ق.ظ  | دلیل ویرایش: key words

این پست را سرکار خانم مولایی(با نام کاربری yas) ارسال نموده اند:

آیه ی 69 سوره ی احزاب

يا ايها الذين آمنوا لا تكونوا كالذين آذوا موسى فبراه الله مما قالوا و كان عندالله وجيها (69)

هان اى كسانى كه ايمان آورده ايد! همانند كسانى نباشيد كه موسى را اذيت كردند، و خدا موسى را از آنچه آنان گفتند تبرئه كرد، و او نزد خدا آبرويى داشت (69).



در اين آيه مومنين را نهى مى فرمايد از اينكه مانند بعضى از بنى اسرائيل باشند، و با پيغمبرشان عملى انجام دهند كه آنان انجام دادند، يعنى پيغمبرشان را اذيت كنند.

و مراد از اين اذيت مطلق آزارهاى زبانى، و يا عملى نيست، گرچه مطلق آزار پيامبران حرام و مورد نهى است، ولى در خصوص آيه به قرينه جمله (فبراه الله - خدا تبرئه اش كرد) مراد آزار از ناحيه تهمت و افتراء است، چون اين اذيت است كه رفع آن محتاج به تبرئه خدايى است.

و شايد علت اينكه از بيان آزار بنى اسرائيل نسبت به موسى (عليه السلام) سكوت كرد، و نفرموده كه آزارشان چه بوده، مضمون آن حديث را تاييد كند، كه فرمود: بنى اسرائيل اين تهمت را به موسى زدند، كه وى آنچه مردان دارند ندارد، و خدا هم موسى را از اين تهمت تبرئه كرد،

و اما در خصوص رسول گرامى اسلام، و اينكه تهمتى كه به وى زدند چه بوده ؟ بهترين وجهى كه ذكر كرده اند اين است كه آيه شريفه اشاره است به تهمتهايى كه به آن جناب در خصوص داستان زيد و زينب زدند، و بعيد نيست كه چنين باشد، چون در روايات بسيارى كه در اين قصه وارد شده، مطالبى است كه با قداست ساحت رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) مناسبت ندارند.

(و كان عند الله وجيها) - يعنى او نزد خدا صاحب جاه و آبرو، و مقام و منزلت بود، و اين جمله علاوه بر اينكه به طور اجمال مشتمل بر تبرئه موسى است، تبرئه را نيز تعليل مى كند، و بيان مى نمايد كه چرا خدا او را تبرئه كرده، و اين آيه و آيه بعدش نوعى اتصال به آيه قبل دارد، كه از ايذاى پيغمبر نهى مى كرد.

تفسیر المیزان

🌻معنای امانت چیست ؟
و ارائه ی چندین نظر به همراه نقد ان نظرات پیرامون امانت الهی در ایه ی 72 از سوره ی احزاب.👇👇

إِنَّا عَرَضْنَا الْأَمَانَةَ عَلَى السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَالْجِبَالِ فَأَبَيْنَ أَن يَحْمِلْنَهَا وَأَشْفَقْنَ مِنْهَا وَحَمَلَهَا الْإِنسَانُ ۖ إِنَّهُ كَانَ ظَلُومًا جَهُولًا

ما امانت (تعهد، تکلیف، و ولایت الهى) را بر آسمانهاو زمین و کوهها عرضه داشتیم، آنها از حمل آن سر برتافتند، و از آن هراسیدند (و اظهار ناتوانى کردند). امّا انسان آن را بر دوش کشید. او بسیار ستمکار و نادان بود، (چون بر خود ستم کرد و قدر این مقام والا را ندانست).
(احزاب/72)

✅«امانت چیزی است که نزد شخص دیگری به ودیعه می‌سپارند تا او آن را برایشان حفظ کند و بعداً به آنها بازگرداند و این امانت مذکور در آیه چیزی است که خداوند به انسان به ودیعه سپرده تا آن را به درستی حفظ کند، سپس همان‌طور که تحویل گرفته بود، به خدا بازگرداند»
(طباطبائی، 1417ق.، ج 16: 348).

💎بیشترین مصادیق بیان شده از سوی مفسّران برای امانت الهی عبارت است از:👇👇

1)اختیار و تکالیف شرعی همچون نماز، روزه و دیگر اوامر و نواهی الهی که بیش از همه مورد اقبال مفسّران قرار گرفته است.
نقد👇👇
این موارد به عنوان مصداق امانت، صحیح به نظر نمی‌رسد؛ زیرا جنّیان نیز مختار و مکلّف‌ هستند، در حالی که تنها حامل امانت، انسان است. با استناد به آیات قرآن، دیگر موجودات نیز در حدّ خود تکالیفی چون ذکر، نماز و تسبیح دارند.
🌹🌹🌹
2) امانت‌هایی که مردم از یکدیگر می‌گیرند و نیز وفای به عهدها در برخی تفاسیر، از مصادیق امانت معرّفی شده است.
نقد👇👇
این دو مورد جزو اوامر الهی محسوب می‌شوند و همان ادّله برای نقض آن حاکم است.
🌹🌹🌹
3)برخی عقل را مصداق امانت الهی می‌دانند،
نقد👇👇
امّا با در نظر گرفتن اینکه فرشتگان دارای عقل‌اَند و امانتدار الهی نگشتند، همچنین عقل مُقسِّم انسان‌ها به مؤمن، کافر و منافق نیست؛ زیرا کافر و منافق نیز به ظاهر عقل دارد. بنابراین، مصداق امانت، عقل هم نمی‌تواند باشد.
🌹🌹🌹
4)گروهی توحید و معرفت خداوند را به عنوان مصادیق امانت گرفته‌اند،
نقد👇👇
امّا از آنجا که این دو مخصوص انسان نیست و در دیگر موجودات به‌ویژه در فرشتگان و جنّیان، در حدّ خودشان نیز وجود دارد که این مصداق‌یابی صحیح به نظر نمی‌رسد.
🌹🌹🌹
5)دین حقّ و عمل به آن را برخی مصداق امانت می‌دانند،
نقد👇👇
در حالی‌ که آیه تصریح دارد که همة انسان‌ها آن امانت را پذیرفتند، امّا به گونه‌ای که مشاهده می‌گردد، بسیاری از مردم بی‌دین هستند.
🌹🌹🌹
6)آنچه که علاّمه مصداق امانت الهی بیان نموده، کمال دین است؛ یعنی ولایت کلّیّة الهی که از سوی خداوند به خلیفه‌اش در زمین به ودیعه سپرده شد و دیگر موجودات استعداد پذیرفتن آن را نداشتند. در این باب، هیچ موجودی شریک انسان نیست، امّا انسان‌ها به واسطة آن از هم متمایز می‌گردند و بالاترین حدّ آن به انسان‌های کامل و خلفای الهی روی زمین، یعنی انبیاء و ائمّه(ع) سپرده شده است.
🌹🌹🌹
7)عرفا نیز مصادیقی بیان کرده‌اند؛ از جمله: عشق، عقل، معرفت، عهد الست، روح، قرآن، اختیار، اسرار حق و فیض الهی.
نقد👇👇
دلایل ردّ برخی از این موارد، مثل عقل، اختیار و تکلیف بیان شد و برخی نیز مانند عشق، روح و فیض الهی، به عنوان مصداق امانت، قابل اثبات نمی‌باشد؛ زیرا مقسّم انسان‌ها به سه گروه مذکور نیست.

🌹🌹🌹
8 )ملاّصدرا روح را نیز یکی از مصادیق امانت الهی می‌داند.
کسانی که روح را مصداق امانت می‌شمارند، معمولاً با استناد به آیة
... وَنَفَخْتُ فِیهِ مِنْ رُوحِی...(ص/ 72 و الحجر/ 29) است،
گرچه آیة ...إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَیْهِ راجِعُونَ (البقره/ 156)
نیز به درک این مفهوم کمک می‌نماید.
چنان‌چه کسی امانتدار خوبی باشد، این بخش از وجود خود را که از سوی خداوند آمده، آلوده نمی‌کند و با اطاعت از اوامر و نواهی الهی، از این امانت الهی به‌خوبی صیانت می‌کند تا هنگام بازگشت و تحویل آن به صاحب اصلی در امان باشد و نام او در زمرة مؤمنان قرار گیرد (چنان‌که در آیة 73 سورة احزاب به این گروه از انسان‌ها اشاره شده است).

در غیر این صورت، مصداق «ظلوم» و «جهول» گردیده است؛ «جهول» از این نظر که این گوهر الهی را نشناخت و «ظلوم» از آن روی که آن را ضایع کرد و با تعلّقات دنیایی درآمیخت.
انسان آنچه از آرامش، اعتماد، علم و... نیاز دارد، در وجود خود از این منبع الهی به صورت ودیعه می‌یابد، امّا اگر از آن غافل باشد، مصداق جهول گشته، این نیازها را از امور دنیوی طلب می‌کند و چون نمی‌یابد، عذاب می‌کشد. چنین کسی در همة عوالم، از جمله عالم دنیا، دائم در عذاب است:
یَسْتَعْجِلُونَکَ بِالْعَذابِ وَ إِنَّ جَهَنَّمَ لَمُحیطَةٌ بِالْکافِرینَ (العنکبوت/ 54)، **چراکه منبع آرامش ودیعه‌نهاده در خود را نشناخته است (مصداق جهول) یا استفاده نکرده است و از این رو، به خود ظلم می‌کند (مصداق ظلوم).
در آیة 73 احزاب نیز به این عذاب تأکید می‌نماید: لِیُعَذِّبَ اللَّهُ الْمُنافِقینَ وَ الْمُنافِقاتِ وَ الْمُشْرِکینَ وَ الْمُشْرِکاتِ ... (الأحزاب/ 73)؛
زیرا در واقع، کسی که خدا را به عنوان منبع رفع نیازهایش نبیند و به دنبال سایر منابع غیرالهی باشد، برای خدا شریک قائل شده است و مشرک یا منافق است.

👌نقد؛👇👇
البته اشکالی که در پذیرش روح به عنوان مصداق امانت الهی وجود دارد، این است که روح مقسِّم انسانها به سه گروه مطرح در آیة 73 نیست و هر سه دسته دارای روح انسانی هستند.

نظر علامه طباطبایی در مورد امانت الهی در ایه ی 72 از سوره ی احزاب.👇👇
✅ مراد از امانت، کمالی است که از نظر پایبندی به اعتقادات، عمل صالح و طی کردن راه کمال حاصل شود تا انسان از قعر مادّه به اوج اخلاص برسد تا جایی که خداوند او را برای خود خالص کند، متولّی او شود و تدبیر امرش را به عهده گیرد؛
یعنی آن احتمالی که می‌تواند مراد از امانت باشد، ولایت الهیّه است؛ زیرا در این کمال هیچ موجودی نه آسمان، نه زمین و نه غیر آن دو، شریک انسان نیست.
از سوی دیگر، چنین کسی تنها خداوند متولّی امور اوست و جز ولایت الهی هیچ موجودی از آسمان و زمین در امور او دخالت ندارد، چون خدا او را برای خود خالص کرده است.
استناد علامه:👇👇
✅معنا و تفسیر عرضة امانت با تأکید بر دیدگاه علاّمه
در باب این پرسش که مراد از
عَرَضْنَا الْأَمَانَةَ عَلیَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ،
با وجود اینکه این چیزها ازجمادات هستند و به کار بردن واژه ی تکلیف برای آنها صحیح نیست،
دو پاسخ مطرح می‌شود که عبارتند از: 1ـ مراد از عَلیَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ وَ الْجِبَالِ، اهل آسمان‌ها، زمین و کوه‌ها هستند.
2ـ هدف از معنای آن ،تعظیم شأن امانت است و اینکه مقام این امانت را پاس بداریم (ر.ک؛ طوسی، بی‌تا، ج 8: 367).

👌علاّمه چند دلیل می‌آورد مبنی بر اینکه این امانت، ولایت الهی است و مراد از عرضة آن بر چیزهای مذکور در آیه، مقایسة این ولایت با وضع آنهاست؛ یعنی یکا‌یک موجودات را با آن سنجیدند و قیاس کردند و هیچ یک جز انسان، استعداد پذیرفتن و تاب حمل آن را نداشتند.
(ر.ک؛ طباطبائی، 1417ق.، ج 16: 349)،
امّا انسان قبول کرد و عهده‌دار شد: وَ حَمَلَهَا الْإِنْسانُ
و این معنای خلیفه است و حفظ خلیفة‌اللّه حتمی و لازم است (ر.ک؛ طیب، 1378، ج 10: 537)؛
خلیفه‌ای که خدا برای معرّفی انسان به فرشتگان فرمود: إِنِّی جَاعِلٌ فِی الْأَرْضِ خَلِیفَةً (البقره/ 30).

🌻🌻🌻

نظر اقای مکارم در مورد امانت الهی در ایه ی 72 از سوره ی احزاب:👇👇

✅ باید نظرى به انسان بیفکنیم، ببینیم او چه دارد که آسمانها و زمینها و کوه ها فاقد آنند؟!
👈انسان، موجودى است با استعداد فوق العاده، که مى تواند، با کسب معرفت، تهذیب نفس و کمالات، به اوج افتخار برسد، و از فرشتگان آسمان هم بگذرد.
این استعداد، توأم است با آزادى اراده، و اختیار، یعنى این راه را که از صفر شروع کرده و به سوى بى نهایت مى رود، با پاى خود و با اختیار خویش طى مى کند.

✅اگر چه آسمان و زمین و کوه ها داراى نوعى معرفتِ الهى هستند، ذکر و تسبیح خدا را نیز مى گویند، در برابر عظمت او خاضع و ساجدند، ولى همه اینها به صورت ذاتى، تکوینى و اجبارى است، و به همین دلیل، تکاملى در آن وجود ندارد.
تنها موجودى که قوس صعودى و نزولیش بى انتها است، و به طور نامحدود قادر به پرواز به سوى قلّه تکامل است، و تمام این کارها را با اراده و اختیار انجام مى دهد، انسان است،
و این است همان 👇👇
امانت الهى، که همه موجودات از حمل آن سر باز زدند، و انسان به میدان آمد، و آن را بر دوش کشید!

به همین دلیل در آیه بعد، مى بینیم انسان ها را به سه گروه تقسیم مى کند: مؤمنان، کفار، و منافقان.
بنابراین، در یک جمله کوتاه و مختصر، باید گفت:
امانت الهى 👇👇👇
✅ همان قابلیت تکامل به صورت نامحدود، آمیخته با اراده و اختیار، و رسیدن به مقام انسان کامل و بنده خاص خدا و پذیرش ولایت الهیه است.

✅ شاهد مثال 👇👇
ترجمه ی ایه ی 73 از سوره ی احزاب: هدف این بود که خداوند مردان و زنان منافق و مردان و زنان مشرک را (از مؤمنان جدا سازد و آنان را) عذاب کند، و خدا توبه مردان و زنان با ایمان را بپذیرد. و خداوند همواره آمرزنده و مهربان است.
(احزاب/73)