ادامه سوره توبه

1) مطالبي در مورد جنگ تبوك:

الف- تاريخ اسلام نشان مي دهد كه مسلمانان در هيچ جنگي به اندازه جنگ تبوك در فشار و زحمت نبوده اند زيرا در گرماي تابستان بود, خشكسالي مردم را به ستوه آورده بود, فصل برداشت محصول بود, مركب مسلمانان به اندازه اي كم بود كه گاهي ده نفر مجبور بودند به نوبت از يك مركب استفاده كنند ,فاصله بين مدينه و تبوك بسيار طولاني بود, دشمن يعني امپراطوري روم دشمني نيرومند بود, بعضي بدون كفش بودند و مجبور بودند با پاي برهنه از ريگ هاي سوزان بيابان بگذرند ,از نظر غذا و آب در مضيقه بودند بطوريكه گاهي يك دانه خرما را چند نفر به نوبت در دهان گرفته مي مكيدند تا موقعي كه فقط هسته خرما باقي مي ماند و يك جرعه آب را چند نفر مي نوشيدند و بدين ترتيب وسوسه منافقين سخت تاثير داشت.

ب- غزوۀ تبوك بقدري سخت بود كه خداوند در آيه 117 سوره توبه از آن به عنوان " ساعة العُسرة " ياد مي كند, يعني زمان سختي و شدت.

ج- لشكر چهل هزار نفري دشمن با آمادگي و اسلحه كافي آمده بود و پيامبر نيز با نيروي سي هزار نفري خود , درس عبرتي به روم و همسايگان داد.

د- تنها غزوه اي بود كه امام علي (ع) در آن شركت نداشت زيرا احتمال داشت مشركان و منافقاني كه از شركت در اين ميدان سر باز زده بودند , از غيبت طولاني پيامبر (ص) استفاده كنند و به زنان و كودكان مدينه حمله كنند و آنها را به قتل برسانند. از اينرو حضرت علي(ع) از طرف پيامبر مأمور شدند كه در مدينه بمانند.

ه- اين لشكر كشي درسهاي خوبي به دشمنان اسلام داد. سپاه اسلام با عظمت و هيبت خاصي عازم تبوك شد , اما هنگاميكه به آنجا رسيد اثري از سپاهيان روم كه از ترس فرار كرده بودند نبود.

2) آيه 118 سوره توبه درباره قطع رابطه با سه تن از متخلفان تبوك است كه به خاطر سستي و تنبلي از شركت در جنگ خودداري كرده بودند. زمانيكه پيامبر از تبوك بازگشت , آن سه نفر براي عذرخواهي نزد پيامبر آمدند. حضرت با آنها سخني نگفت. مدينه با آنهمه وسعت بر آنها تنگ آمد و به كوهي پناه بردند و تصميم گرفتند تا هر كدام به تنهايي در آنجا به سر برند و طلب توبه نمايند. سرانجام پس از پنجاه روز تضرع به پيشگاه خداوند, توبه آنان پذيرفته شد.

3) آيه 107 سوره توبه داستان مسجد ضرار را بيان مي كند. گروهي از منافقان براي تحقق بخشيدن به اهداف شومشان در برابر مسجد قبا كه نخستين مسجدي بود كه در مدينه ساخته شد, اقدام به ساختن مسجدي كردند كه بعدها به مسجد ضرار معروف شد و هنگاميكه پيامبر از مدينه برگشت از او خواستند كه در اين مسجد نماز گذارد, كه پيك الهي پرده از روي اسرار خطرناك آنها برداشت.

زيرا آنها مي خواستند با اين عمل به مسلمانان ضرر و زيان برسانند وهدفشان تقويت كفر بود و قصد ايجاد تفرقه بين مسلمانان داشتند و مي خواستند آن مكان كانوني براي دشمنان خدا و رسول خدا باشد. پيامبر نيز دستور داد مسجد مزبور را آتش بزنند و بقاياي آن را ويران كنند و محل ريختن زباله هاي شهر سازند.

4) مطالب ديگر سوره مباركه توبه:
الف- درمورد زكات: خداوند در آيات 103 تا 105 سوره توبه به پيامبرمي فرمايد كه از اموال مردم زكات بگيرد زيرا زكات عامل پاكي و طهارت است و براي آنها دعا كند و بدانند كه خداوند صدقات را مي گيرد.

در همين رابطه:
• در روايات آمده كه همۀ اعمال آدمي را فرشتگان تحويل مي گيرند الا صدقه كه مستقيما به دست خدا مي رسد.

• در احاديث آمده كه وقتي پيشوايان معصوم به نيازمند صدقه مي دادند آن را از او مي گرفتند , مي بوسيدند و مي بوئيدند و سپس به او باز مي گردانيدند, چرا كه با دست خدا روبرو بودند.

• پيامبر(ص) مي فرمايد صدقه پيش از آنكه در دست نيازمند قرار گيرد به دست خدا مي رسد.

• امام سجاد(ع) مي فرمايد صدقه در دست بنده نمي افتد مگر اينكه در دست خدا قرار مي گيرد.

ب- تجارتي سودمند: خداوند در آيه 111 سوره توبه مي فرمايد خدا خريدار جان و مال مؤمنان است و در مقابل , بهشت را از آن ايشان مي نمايد. در اين تجارت پنج ركن اصلي هر تجارتي وجود دارد: اول خريدار كه خداست, دوم فروشنده كه مؤمنين هستند, سوم متاع كه جان و دل مؤمن است, چهارم قيمت معامله كه بهشت است و پنجم سند معامله كه تورات, انجيل و قرآن هستند.

ج- در آيه 113 سوره توبه آمده است هيچكس حق ندارد براي مشركي طلب مغفرت كند, هرچند كه از نزديكان وي باشد.

د- در آخر سوره توبه , آيه 128 خداوند چهار صفت از صفات پيامبر(ص) را بيان مي كند:دو صفت اول اينكه پيامبر از به هلاكت افتادن مردم سخت ناراحت است و به هدايت مردم به شدت علاقمند, و دو صفت دوم اينكه نسبت به مؤمنان با رأفت و مهربان است.

سوره يونس

5) سوره مباركه يونس بيان مي كند كه سنت الهي , جاري شده كه بين رسولان و امت هاي تكذيب كننده ايشان, حكم قطعي انجام شود و آنگاه امت پيامبر بيم مي دهد كه نظير آنچه بر پيشينيان گذشته, بر آنان نيز خواهد گذشت.

خداوند در اين سوره به كسانيكه وحي را منكر شده اند مي فرمايد:" قرآن يك كتاب آسماني است" و تكذيب كنندگان آيات الهي را تهديد مي نمايد. همچنين علامه طباطبايي درباره سوره يونس مي فرمايد:" سزاوار است آن را سوره تهديد و داوري و فيصله قطعي بين پيغمبر و امت بناميم".

شاهد اين سخن, آيه آخر سوره يونس مي باشد كه خداوند مي فرمايد:" بر آزار مشركين صبرنما تا آنگاه كه خدا حكم كند و خدا بهترين حكم كنندگان است".( واصبر حتي يحكم الله و هو خير الحاكمين)

6) مشركين و قرآن مجيد:
الف- خداوند در آيه دوم سوره يونس مي فرمايد آيا مردم تعجب كرده اند كه خدا به يك مرد عادي حقايقي نازل كرده است. و تعجب آنان مورد مذمّـت قرار گرفته است.

ب- از آنجا كه آيات قرآن با عقايد بت پرستان سازگار نبود با آن مخالفت مي كردند. در آيه 15 سوره توبه آمده است:" و چون خوانده شود بر مشركان مكه آيه هاي قرآن ما ,در حاليكه روشن است اين آيات , آنان كه ديدار ما را اميد ندارند گويند قرآني غير از اين بياور و يا آن را تبديل كن". يعني بجاي آيه عذاب آيه رحمت بنه و مطالبي را كه نمي پسنديم حذف كن.

ج- پيامبر در جواب مشركين مي فرمود من فقط از چيزي كه به من وحي شده است پيروي مي كنم و حق هيچگونه تصرفي ندارم , بدانيد اين كلمات از سوي خداست زيرا تاكنون در طي سالهايي كه بين شما بودم اين خبر ها را براي شما ذكر نمي كردم.

د- مشركان قرآن را آيه و معجزه نمي دانستند و همانطور كه در آيه 20 سوره يونس آمده, براي سبك كردن قرآن مي گفتند: "چرا از طرف پروردگارش معجزه اي بر محمد نازل نشد".

ه- خداوند در آيه 37 سوره يونس مي فرمايد: "قرآن را نشايد كه ساخته و پرداخته غير خدا باشد و ليكن تصديق كننده و بيان كننده كتب آسماني پيش از خود است".

7) مطالبي راجع به قرآن:

الف- قرآن معجزه آسماني است و بارها مردم را به مبارزه دعوت كرده است.در آيه 38 سوره يونس كه به آيه تحدّي معروف است آمده كه: " اگر اين قرآن كلام خدا نيست سوره اي مانند آن بياوريد و در اين كار هر كس را كه مي توانيد به ياري بگيريد".

ب- در آيه 57 سوره يونس اوصاف قرآن به اين شرح آمده است; اول اينكه قرآن پند و موعظه ايست از جانب پروردگار, دوم اينكه شفاي دردهاي است , سوم اينكه كتاب هدايت است و چهارم اينكه رحمتي براي مؤمنان است. يعني در ابتدا با موعظه , مردم را از خواب غفلت بيدار مي كند و از كارهاي ناروا بازمي دارد و در مرحله دوم باطن مردم را از صفات ناپسند پاك مي كند و در مرحله سوم مردم را به سوي خوبيها هدايت مي كند و در مرحله چهارم بشارت دهنده رحمت ,خيرات و بركات براي كساني است كه به آن گرويده اند.

ج- خداوند در آيه 58 سوره يونس مي فرمايد اي پيامبر به بندگانم بگو تنها به فضل خدا و رحمت وي
(كتاب آسماني) شادمان باشيد , كه البته آن از مالهايي كه جمع مي كنيد براي شما بهتر است.
د- حضرت علي(ع) در خطبه 176 نهج البلاغه مي فرمايد از قرآن براي بيماريهاي خود شفا بطلبيد و به آن براي حل مشكلاتتان استعانت بجوييد , چون قرآن شفاي بزرگترين دردهاست كه آن درد كفر و نفاق و گمراهي است.

8) وعده هاي خداوند در آيه هاي سوره يونس: درآيه 4 اين سوره , جمعي به عذاب دردناك و مايع جوشان جهنم وعده داده شده اند و در آيه 27 ساكنين هميشگي جهنم با چهره هايي كه از تاريكي, مانند شب ظلماني پوشيده شده است ترسيم شده اند و در آيه 53 تأكيد مي كند كه وعده مجازات راست است و در آيات 9 و 10 جمعي ديگر به باغهاي پرنعمت بهشت و محيط اُنس آنجا و سلام ساكنان بهشت وعده داده شده اند.

9) خداوند در آيات 75 تا 93 داستان حضرت موسي (ع) و دعوت وي به سوي خدا, معجزۀ اژدهاي او , غرق نمودن فرعونيان و نگه داشتن بدن فرعون را براي پيامبر نقل مي كند, زيرا پيامبر نيز در دعوت خود با تكذيب قريشيان مواجه شد و مانند حضرت موسي مهاجرت نمود و قوم پيامبر نيز برخوردهايي شبيه قوم موسي با وي داشتند.

10) تشبيه زيباي بي اعتباري اين دنيا به چهار فصل سال در آيه 24 سوره يونس نشانه ايست براي گروهي كه اهل انديشيدن هستند.

11) از مطالب ديگر سوره يونس آيات توحيدي 5 و 6 اين سوره درباره قدرت خداوند در خلقت ماه و خورشيد و روز و شب است و در آيه 12 وضعيت انسان ضعيف در هنگام گرفتاري و سپس رفتار وي وقتي كه از گرفتاري نجات مي يابد بيان شده است.

در آيه 62 روحيه اولياء خدا بيان مي شود كه نه خوفي دارند و نه اندوهناك مي شوند. در آيه 65 خداوند پيامبر را دلداري مي دهد كه از گفتار كافران اندوهگين نشود زيرا غلبه و عزت با خداوند است و در آيه 98 به قوم يونس اشاره مي شود كه تنها قومي هستند كه از عذاب نجات يافتند.

كلمات كليدي:توبه يونس تبوك مسجد ضرار قرآن

ویرایش بوسیله کاربر 1394/04/06 03:31:12 ب.ظ  | دلیل ویرایش: key words

✅ پیوند دین و دنیا

💮🔶وَ أَنِ اسْتَغْفِرُوا رَبَّکُمْ ثُمَّ تُوبُوا إِلَیْهِ یُمَتِّعْکُمْ مَتاعاً حَسَناً إِلى أَجَل مُسَمّىً وَ یُؤْتِ کُلَّ ذی فَضْل فَضْلَهُ وَ إِنْ تَوَلَّوْا فَإِنِّی أَخافُ عَلَیْکُمْ عَذابَ یَوْم کَبیر(3هود)

🔹و از پروردگارتان طلب مغفرت كنيد و بسوى او بازگرديد تا شما را به بهره‌اى نيكو تا مدّتى معيّن (كه عمر داريد) كامياب كند و به هر صاحب فضيلتى فزونى بخشد و اگر (از بندگى‌خدا) روى بگردانيد، همانا من‌از عذاب روزى بزرگ بر شما بيمناكم.

💢هنوز کم نیستند کسانى که، گمان مى کنند دین دارى فقط براى آباد ساختن سراى آخرت، و راحتى پس از مرگ است، و اعمال نیک توشه اى است براى سراى دیگر، و به نقش مذهب پاک و اصیل در زندگى این جهان به کلّى بى اعتنا هستند، و یا اهمیت کمى براى آن قائلند.
در حالى که، مذهب پیش از آن که سراى آخرت را آباد کند، آبادکننده سراى دنیا است، و اصولاً تا مذهب در این زندگى اثر نگذارد تأثیرى براى آن زندگى نخواهد داشت!

♦️🔸قرآن با صراحت این موضوع را در آیات بسیارى عنوان کرده است، و حتى گاه دست روى جزئیات مسائل گذاشته، چنان که در سوره نوح از زبان این پیامبر بزرگ(علیه السلام) خطاب به قومش مى خوانیم: فَقُلْتُ اسْتَغْفِرُوا رَبَّکُمْ إِنَّهُ کانَ غَفّاراً * یُرْسِلِ السَّماءَ عَلَیْکُمْ مِدْراراً * وَ یُمْدِدْکُمْ بِأَمْوال وَ بَنینَ وَ یَجْعَلْ لَکُمْ جَنّات وَ یَجْعَلْ لَکُمْ أَنْهاراً: من به آنها گفتم: از گناهان خود استغفار کنید، و با آب توبه آنها را بشوئید که خدا آمرزنده است، تا برکات آسمان را پى در پى بر شما فرو فرستد، و با اموال و فرزندان، شما را یارى بخشد و باغ هاى سرسبز و نهرهاى آب جارى در اختیارتان قرار دهد .(ـ نوح، آیات ۱٠ ـ ۱۲)

📚تفسیر نمونه