يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ إِذَا قُمْتُمْ إِلَى الصَّلاةِ فاغْسِلُواْ وُجُوهَکُمْ وَ أَيْدِيَکُمْ إِلَى الْمَرَافِقِ وَ امْسَحُواْ بِرُؤُوسِکُمْ وَ أَرْجُلَکُمْ إِلَى الْکَعْبَينِ
معناي آيه عبارت است از: اي کساني که ايمان آورده‏ايد هنگامي که براي نماز به پاخاستيد صورت و دست‌ها را تا آرنج بشوييد و سر و پاها را تا برآمدگي پا مسح کنيد.

جهت شستن دست
قسمت إِلَى الْمَرَافِقِ در آيه به اين مساله مربوط مي‌شود.
اهل سنت لفظ إلي را که در آيه به کار رفته است، به معناي انتهاي غايت گرفته و گمان کرده‌اند که بايد دست را از پايين به سمت آرنج شست. براي اين مساله دو پاسخ وجود دارد:

پاسخ اول
يکي از معاني إِلي معناي مصاحبت است. در اين صورت معناي آيه عبارت مي‌شود از: صورت و دست‌ها را به همراه آرنج بشوييد. به اين معنا کوفيون و جماعتي از بصريون قائل هستند. صاحب هدايه نيز اين معنا را براي إِلي در اين آيه گرفته است.

پاسخ دوم
اشتباهي که عامه در تفسير اين آيه مرتکب شده‌اند، اين است که إِلي را به معناي انتهاي غايت (مسافت) گرفته‌اند، اما گمان کرده‌اند، انتهاي غايت همواره انتهاي جهت را مي‌رساند. در صورتي که چنين نيست و گاهي تنها انتهاي محدوده را مشخص مي‌کند. به عنوان مثال اگر کسي به شما بگويد اُنْقُشِ الْجِدارَ إلي هذَا الْخَطِّ (ديوار را [از پايين] تا اين خط رنگ کن)، به اين معنا نيست که قلم‌مو را بايد از بيخ ديوار بگيري و به سمت بالا بکشي! بلکه مراد اين است که محدوده رنگ کردن تو تا اين خط مي‌باشد. ضمن اين که اصولا رنگ زدن از بالا به پايين انجام مي‌شود. بنابراين آيه از جهت ساکت است و روايت جهت را مشخص مي‌کند.

مسح سر
قسمت وَامْسَحُواْ بِرُؤُوسِکُمْ در آيه به اين مساله مربوط مي‌شود.
مطابق با فرمايش امام صادقعليه‌السلام به امام النحات سيبويه و عدم نقل اعتراض وي به حضرت که ظهور در پذيرش او دارد، باء در آيه به معناي بعضيت است و بدين ترتيب مشخص مي‌شود که مسح بخشي از سر کافي است.

برخي از نحات باء را براي استعانت گرفته‌اند، به اين ترتيب که آيه را داراي حذف و قلب و اصل آن را اِمْسَحوا رُؤوسَکُمْ بِالْماءِ دانسته‌اند! که تکلف آن واضح و از يک نحوي بعيد مي‌باشد! ابن هشام نيز اين قول را در کتاب مغني اللبيب با قيل نقل کرده و از آن گذشته است.

اما خود ابن هشام باء را براي الصاق دانسته و هدف او چيزي نيست جز توجيه وجوب مسح تمام سر! اما او از اين مطلب غافل و يا متغافل بوده که مسح به خودي خود متمضن معناي الصاق است، تضميني که براي هر که کمترين آشنايي با زبان عربي داشته باشد، ظاهر است! بنابراين محل تاکيد نيز نمي‌باشد و باء در کلام خداوند حشو خواهد بود! در واقع، اختلاف ناشي از اين است که مسح سر بر مسح تمام آن دلالت دارد يا بعض آن که باء حکم را مشخص مي‌نمايد.

شستن پا
قسمت وَ أَرْجُلَکُمْ در آيه به اين مساله مربوط مي‌شود.
از آن‌جايي که أَرْجُل در آيه منصوب است، اهل سنت آن را عطف به وُجُوه دانسته و لذا پا را مي‌شويند. اما غافل از اين مطلب هستند که عطف أَرْجُل به وُجُوه منجر به وجود اجنبي يعني وَ امْسَحُواْ بِرُؤُوسِکُمْ در اصل کلام که مطابق با اين قول فاغْسِلُواْ وُجُوهَکُمْ وَ أَيْدِيَکُمْ إِلَى الْمَرَافِقِ وَ أَرْجُلَکُمْ بوده است، مي‌شود و هيچ عربي که کمترين درجه‌اي از فصاحت داشته باشد، چنين سخن نمي‌کند، چه رسد به خداوند متعال!

بلکه حق اين است که أَرْجُل عطف به رُؤُوس و منصوب به نزع خافض است و يا عطف به محل بِرُؤُوس مي‌باشد که نصب است و هيچ‌يک از اين دو تقدير کلام را از فصاحت نمي‌اندازد.

اما تقدير دوم ارجح است و حکمتي دارد و آن اين است که اگر باء بر سر أَرْجُل نيز مي‌آمد، به معناي مسح بخشي از طول پا (از نوک انگشت) تا کعبين است، در حالي که چنين چيزي صحيح نيست و تمام طول پا از نوک انگشت تا کعبين بايد مسح شود و بدين ترتيب حکمت عدم تکرار باء در أَرْجُل مشخص مي‌شود.