ریا" مشتق از کلمه "رؤیت" است[1]
و به معنای « تظاهر کردن به نیکی، دورویی و نفاق [2]
و انجام کار برای نشان دادن به دیگری آمده است.»[3]
و در اصطلاح، عبارت است از آنکه انسان بخواهد با ارائه کارهای نیک خود، مقام و منزلتی در دل مردم پیدا کند و این مطلب اگرچه در تمامی کارهای خوب امکان دارد، ولی نام ریا در اصطلاح شرعی، مخصوص است به اینکه آدمی در انجام عبادات، چنین قصدی داشته باشد.[4]
از بیان برخی علمای اخلاق استفاده می‌شود که ریا اختصاص به اعمال عبادی نداشته و شامل سایر افعال غیر عبادی انسان نیز می‌گردد.

:امام خمینی(ره) در این باره می‌فرمایند: « ریا عبارت است از نشان دادن چیزی از اعمال حسنه یا خصال پسندیده و یا اعمال حقه به مردم، برای منزلت پیدا کردن در قلوب آن‌ها و اشتهار پیدا کردن نزد آن‌ها به خوبی و صحت و امانت و دیانت بدون قصد صحیح الهی».[5]

منابع :

[1]. ابی علی الفضل بن الحسن الطبرسی؛ مجمع البیان، ج2، ص650.

[2]. معین، محمد؛ فرهنگ فارسی، ، ج2، ص1700.

[3]. سیاح، احمد؛ فرهنگ بزرگ جامع نوین، ، ج1، ص631.

[4]. فهری، احمد؛ بحثی پیرامون ریا و عجب، چاپ چهارم، ص6.

[5]. موسوی خمینی، روح‌الله؛ شرح چهل حدیث، 1385، ص35

كلمات كليدي:ريا تظاهر ظاهر دورويي

ویرایش بوسیله کاربر 1398/06/30 09:24:38 ق.ظ  | دلیل ویرایش: edit

◀️خداوند در سوره انفال می فرمایند :

🔶وَ لا تَكُونُوا كَالَّذِينَ خَرَجُوا مِنْ دِيارِهِمْ بَطَراً وَ رِئاءَ النَّاسِ وَ يَصُدُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ وَ اللَّهُ بِما يَعْمَلُونَ مُحِيطٌ «47»انفال

🔸و مثل كسانى نباشيد كه از روى سرمستى و خودنمايى و غرور و ريا در برابر مردم، از خانه‌هاى خود (به سوى جبهه) خارج شدند و مردم را از راه خدا بازمى‌داشتند وحال آنكه خداوند، به آنچه انجام مى‌دهند احاطه دارد.

👈نکته ها
چون كاروان تجارتى ابوسفيان- از دست مسلمانان- سالم به مكّه رسيد، ابوسفيان به ابوجهل پيغام داد كه ما به سلامت به مكّه رسيديم، شما كه براى يارى ما رفته‌ايد، برگرديد.

♦️ابوجهل مغرورانه گفت: تا مسلمانان را سركوب نكنيم و به افتخار پيروزى شراب ننوشيم و قدرت خود را نشان ندهيم، برنمى‌گرديم. امّا سرانجام شكست خوردند و ابوجهل در آن جنگ، جام مرگ را نوشيد.

👈در اين آيه و دو آيه‌ى قبل، عوامل موفقيّت چنين بيان شده است: ثبات قدم، ياد خدا، اطاعت از رهبرى، پرهيز از اختلاف، صبر، پرهيز از غرور، ريا و دنياطلبى.

👈👌پیام ها
1- غرور و ريا، از آفات قدرت در جبهه‌ى جنگ است. «خَرَجُوا مِنْ دِيارِهِمْ بَطَراً وَ رِئاءَ النَّاسِ»

2- تفاوت اصولى جنگ‌هاى اسلامى و غير اسلامى در هدف است. هدف مسلمانان از جنگ، رفع فتنه است (آيه‌ى 39 اين سوره)، امّا هدف ديگران، سلطه‌جويى و قدرت‌نمايى است. «بَطَراً وَ رِئاءَ النَّاسِ»

3- هنگام عزيمت به جبهه، نيّت خود را خالص سازيد و به فكر خودنمايى نباشيد. «رِئاءَ النَّاسِ» (گرچه سياق آيات، به جنگ بدر مربوط مى‌شود، امّا شامل منافقان كه رياكارانه و براى خودنمايى و ياشايعه‌پراكنى و تضعيف روحيه به جبهه مى‌روند نيز مى‌شود.)

جلد 3 - صفحه 332

4- جبهه‌ى باطل براى بستن راه حقّ و جلوگيرى از حركت معنوى و الهى جامعه، تلاش مى‌كند. «وَ يَصُدُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ»

5- دشمنان بدانند با همه تلاشى كه در برابر خدا مى‌كنند، امّا هرگز از تحت قدرت الهى خارج نمى‌شوند. «وَ اللَّهُ بِما يَعْمَلُونَ مُحِيطٌ»

پانویس
1_ ↑ تفسیر احسن الحدیث، سید علی اکبر قرشی
2_ ↑ تفسیر جامع البیان.
3_ ↑ محمدباقر محقق،‌ نمونه بينات در شأن نزول آيات از نظر شیخ طوسی و ساير مفسرين خاصه و عامه، ص387.


💫 .تفسیر نور

◀️ خداوند در سوره کهف می فرمایند :

🔶قُلْ إِنَّمَا أَنَا بَشَرٌ مِثْلُكُمْ يُوحَىٰ إِلَيَّ أَنَّمَا إِلَٰهُكُمْ إِلَٰهٌ وَاحِدٌ ۖ فَمَنْ كَانَ يَرْجُو لِقَاءَ رَبِّهِ فَلْيَعْمَلْ عَمَلًا صَالِحًا وَلَا يُشْرِكْ بِعِبَادَةِ رَبِّهِ أَحَدًا"

بگو: جز این نیست که من مانند شما بشری هستم (دعوی احاطه به جهان‌های نامتناهی و کلیه کلمات الهی نکنم، تنها فرق من با شما این است) که به من وحی می‌رسد که خدای شما خدای یکتاست، پس هر کس به لقای (رحمت) پروردگارش امیدوار است باید نیکوکار شود و هرگز در پرستش خدایش احدی را با او شریک نگرداند. سوره کهف(110)

👈از رسول خدا صلى الله عليه و آله درباره آيه

« پس هر كه اميد ديدار پروردگارش را دارد بايد كارى شايسته كند و هيچ كس را شريك پروردگارش قرار ندهد » ( الكهف : ۱۱۰ ) . سؤال شد ،

🌹حضرت فرمود : هر كه براى خودنمايى به مردم نماز گزارد مشرك است . . . و هر كه يكى از فرمان هاى خدا را براى خودنمايى به مردم به جاى آورد مشرك است .

( تفسير القمّي : ۲/۴۷ ) 

🌹امام صادق عليه السلام ـ درباره آيه « هركه اميد ديدار پروردگارش را دارد . . .» ( الكهف : ۱۱۰ ) ـ فرمود :

🔶 الرَّجُلُ يَعمَلُ شيئا مِن الثوابِ لا يَطلُبُ به وَجهَ اللّه ِ إنّما يَطلُبُ تَزكِيَةَ الناسِ ، يَشتَهي أن يَسمَعَ بهِ الناسُ، فهذا الّذي أشرَكَ بعِبادَةِ ربِّهِ .
 آدمى كار ثوابى مى كند، امّا خدا را در نظر ندارد ، بلكه ستايش_مردم در نظر اوست و مشتاق است كه آن را به گوش مردم برساند . چنين كسى در پرستش پروردگار خود شرك آورده است

( الكافي : ۲/۲۹۴/۴)