رتبه: Advanced Member
گروه ها: Moderator, Administrators, member
تاریخ عضویت: 1390/03/24
ارسالها: 1,985
تشکرها: 4 بار
29 تشکر دریافتی در 29 ارسال
|
تعريف و شرايط بدعت
✳تعريف
#بدعت، افزودن چیزی به دین یا کاستن چیزی از آن است. بدعت در مقابل سنت قرار دارد.
#سنت به آموزه‌هایی می‌گویند که در قرآن و روایات پیامبر (و معصومان) بیان شده است.
برخی از علما بر این باورند که بدعت به خوب و بد تقسیم می‌شود اما برخی دیگر هر بدعتی را #حرام می‌شمرند.
نقل از ويكي فقه
✳بدعت و شرائط آن
1:در درجه اول انسان بدعت گذار کسی است که می‌خواهد در #شریعت تصرف کند.
به بیان دیگر بدعت گذار می‌خواهد در قانون خدا دست ببرد، به این معنا که یا قانون خدا را کم کند یا قانون را اضافه کند. مثلاً اگر کسی بخواهد در أذان فصلی را کم، یا فصلی را زیاد کند،این بدعت است. یا در «نماز» رکعتی را زیاد، و یا کم کند، پس در درجه اول، کار نو باید سر از شریعت در بیاورد، اما اگر کار نو و تازه‌ای باشد، بدون اینکه ارتباطی به شریعت داشته باشد،آن بدعت نیست، ممکن است حرام باشد، اما بدعت نیست.
2: شرط دوم این است که ریشه در شریعت نداشته باشد، چیز نویی را بیاورد و به شریعت نسبت بدهد، امّا در شریعت ریشه‌ای نداشته باشد، یعنی دلیل عام و یا دلیل خاصی آن را تأیید نکند.
3: شرط سوم این است که در میان مردم اشاعه دهیم و الا در خانه خود بنشینم و یک قانونی را بر خلاف اسلام تصویب کنم و آن را به اسلام نسبت بدهم و فقط مرکب روی کاغذ باشد، این بدعت نیست، بدعت این است که بنویسم، چاپ کنم و منتشر کنم، و همچنین در سخنرانی ها بگویم و در میان مردم اشاعه بدهم، این بدعت است.
✳بدعت خوب و بدعت بد ؟!!
در کلمات فقها، چه فقهای اهل سنّت و چه فقهای شیعه آمده است که بدعت بردو قسم است، #بدعت_حسنه و #بدعت_سیئة ،یعنی ما یک بدعت خوب داریم و یک بدعت بد، ما باید ببینیم که این تقسیم صحیح است یا نه؟ حتی مرحوم شهید ثانی هم در شرح لمعه این تقسیم را دارد،
اگر بدعت را به معنای لغوی بگرییم، یعنی کار نو و کار بی‌سابقه و به شریعت هم نسبت ندهیم، این دو جور است، گاهی به نفع انسان است و گاهی به ضرر انسان است.
امّا اگر بخواهیم بدعت در شریعت را در نظر بگیریم، بدعتی را که قرآن آن را بدعت می‌خواند، بدعت فقط یک قسم است،
👈👈یعنی بدعت حسنه نداریم، بلکه تمام #بدعتها سیئه هستند. گناه کبیره است، نه از آن گناهان کبیره‌ای که در نظر شما است، بلکه این در حد #شرک است.
♦بدعت در دین هرگز نمی‌تواند حسنه باشد، حتما باید سیئه باشد.
ادله حرمت بدعت
🔹1: اولین دلیلی که می‌توان برای حرمت بدعت بیان کرد،دلیل عقلی است، یعنی عقل انسان بر قباحت و زشتی این مسئله حکومت می‌کند، زیرا انسانی که در دین خالق و خدا تصرف می‌کند، در حقیقت در ربوبیت حق تعالی دست برده است،
🔹2: دلیل قرآنی نیز بر حرمت بدعت داریم، مثلاً عرب جاهلی برخی از چیزها را حرم و برخی دیگر را حرام می‌کردند و همه را به خدا نسبت می‌دادند،
قرآن می‌فرماید:«قل الله أذن لکم أم علی الله تفترون»یونس/59.
آیا این همه که حلال و حرام می‌کنید و می‌گویید فلان چیز حلال و فلان چیز حرام است، خدا حلال کرده و خدا حرام کرده، آیا خدا یک چنین اذن و اجازه‌ای به شما داده است؟ اگر اجازه نداده است، پس #افتراء است.
در آیات دیگر می‌فرماید: « وَلَا تَقُولُوا لِمَا تَصِفُ أَلْسِنَتُکمُ الْکذِبَ هَـٰذَا حَلَالٌ وَهَـٰذَا حَرَامٌ لِّتَفْتَرُوا عَلَى اللَّـهِ الْکذِبَ إِنَّ الَّذِینَ یفْتَرُونَ عَلَى اللَّـهِ الْکذِبَ لَا یفْلِحُونَ» ﴿النحل: ١١٦،
آیا خدا به شما اذن داده است که می‌گویید این گوشت حلال و آن گوشت حرام است؟
معلوم می‌شود اگر کسی چیزی را به خدا نسبت می‌دهد، چنانچه اذن الهی در آن باشد، بسیار زیبا است، اما اگر اذن الهی در آن نباشد، آدم بدعت گذار #مفتری است، یعنی افترا به خدا بسته است، افترا حتی به بشر زشت و قبیح است تا چه رسد به خدا.
❇ #ریشه‌های بدعت
بحث ما در باره کسانی است مسلمان هستند و در عین حال در دین خدا تصرف می‌کنند، این سه ریشه دارد؟
🔹1: #تقدس_مآبی، هستند کسانی که تقدس مآب هستند، خیال می‌کنند که اگر فلان عمل را انجام بدهند، بیشتر به خدا نزدیک میشوند.
قرآن می‌فرماید:
«یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا تُقَدِّمُوا بَینَ یدَی اللَّـهِ وَرَسُولِهِ وَاتَّقُوا اللَّـهَ إِنَّ اللَّـهَ سَمِیعٌ عَلِیمٌ الحجرات/ ١،
ای افراد با ایمان بر خدا و پیغمبر پیشی نگیرید، یعنی آنچه که پیغمبر فرموده است عمل کنید، جلوتر نروید و عقب تر هم نمانید،
پیشی گرفتن همین است که رسول خدا روزه خود را شکست، آنها گفتند که نمی‌شکنیم. این تقدس مآبی است.
🔹2: اعمال #سلیقه شخصی، گاهی سبب بدعت سلیقه شخصی است،یعنی سلیقه شخصی فرد ایجاب می‌کند که فلان کار را بکند و فلان کار را نکند، بدون اینکه دین را در نظر بگیرند.
🔹3:ریشه سوم #تعصب های ناروا و بی جا است
بدعت های کلان مسئله‌ی دیگری است، اما بدعت ها جزئی گاهی ریشه در مقدس مآبی افراد دارد و گاهی اعمال سلیقه است و گاهی تعصب های ناروا و بی جاست، مسلمان باید اینها را کنار بگذارد و سپس نگاه کند و ببیند اگر این چیز تازه و نو در دین ریشه دارد، اصلاً این بدعت نیست، اما اگر ریشه در دین ندارد، نبايد انرا منتسب به دين كرد.
📚آيت الله جعفر سبحاني
كلمات كليدي: بدعت سنت حرمت افترا
|
|
|
|
|
|
رتبه: Advanced Member
گروه ها: Moderator, Administrators, member
تاریخ عضویت: 1390/03/24
ارسالها: 1,985
تشکرها: 4 بار
29 تشکر دریافتی در 29 ارسال
|
⭕احتراز از #بدعت گذاري در #سنت
مرز بین سنت و بدعت مرز حساس و باریکی است.
❇یکی از منابع اصیل ما در کنار کتاب، سنت معصومین سلام‌الله علیهم اجمعین است؛ اما همان‌طوری که خیلی‌ها تلاش داشتند در فضای کتاب تحریف ایجاد کنند، در کنار #سنت هم خیلی‌ها خواسته یا ناخواسته تلاش می‌کنند تا #بدعت ایجاد کنند که بدعت در حقیقت امری است که با تصریح روشن پیامبر گرامی اسلام و معصومین از مصادیق بارز کفر و ضلالت شناخته شده است.
مرز بین سنت و بدعت هم بسیار مرز حساس و باریکی است که جز اهل فقه و فقها و اهل حکمت و حکماً نمی‌توانند، این را تشخیص بدهند
من همین‌جا از محضر مبارک حضرت آیت‌الله شبیری زنجانی که شجاعانه دراین رابطه سخن فرمودند و مرز بین سنت و بدعت را در حتی عزاداری ابی‌عبدالله بیان فرمودند که فرمودند: #افراط در #عزاداری در حقیقت به #تفریط خواهد انجامید، این از محکمات سخنان حضرت آیت‌الله شبیری زنجانی است.
♦نكوهش قران از بدعتهاي خيرخواهانه
اما مسئله #بدعت امری است که در قرآن هم نهی شده است و در فضایی که در #مسیحیت هست خدای عالم فرموده که ما برای مسیحیت آن چیزی که جعل کردیم و قرار دادیم، عبارت است از رأفت و رحمت: «وَجَعَلْنَا فِی قُلُوبِ الَّذِینَ اتَّبَعُوهُ رَأْفَهً وَرَحْمَهً» ما در مرز بین پیروان حضرت مسیح علیه السلام رأفت و رحمت ایجاد کردیم، اما اینها رفتند به دنبال بدعت گشتند و رهبانیت را بدعت کردند و در دین مسیح قرار دادند، در حالی که ما هرگز دنیاگریزی و رهبانیت برای این دین و پیروان این دین قرار ندادیم.
تعبیر قرآن این است که «وَجَعَلْنَا فِی قُلُوبِ الَّذِینَ اتَّبَعُوهُ رَأْفَهً وَرَحْمَهً» اما «وَرَهْبَانِیَّهً ابْتَدَعُوهَا مَا کَتَبْنَاهَا عَلَیْهِمْ» ما هرگز رهبانیت و به اصطلاح دنیاگریزی و اینجور حرکتهایی که به صورت افراطی در دین مسیحیت ایجاد شده است را ایجاد نکردیم و «ما کتبناها» هرگز این را برای آنها ننوشتیم. گرچه آنها شاید #نیت_خیر داشتند «إِلَّا ابْتِغَاءَ رِضْوَانِ اللَّهِ»
👈👈 اینها می خواستند که به اصطلاح به حق نزدیک بشوند و در مسیر رضایت الهی و ابتغاء رضایت خدا مسئله #رهبانیت را #بدعت کردند، اما ما این را برای شان قرار ندادیم و متأسفانه «فَمَا رَعَوْهَا حَقَّ رِعَایَتِهَا» اینها حق دین را رعایت نکردند، حتی حق رهبانیت را هم رعایت نکردند، افراط کردند
و اینها مسیری را رفتند که خدای عالم در نهایت آنها را فرمود که «وَکَثِیرٌ مِنْهُمْ فَاسِقُونَ» کسانی هستند که به #فسق مبتلا شدند، با اینکه در ابتدا مسیر خیری داشتند، رضوان الهی را داشتند اما افراط در این مسئله به چنین فضایی انجامیده است.
✳ این یک شاهد و نمونه بارزی است که بایستی دین را فقط از انبیاء و کسانی که در مسیر نبوت و رسالت حرکت می کنند گرفت.
در اسلام هم مسئله همین طور است و اگر نبود این بیان مراجع بزرگوار در طول سالهای متمادی، قطعا مسیرهای دیگری را برای دین بدعت می گذاشتند
و این بدعتها شکنندگی دارد
و جامعه را در حقیقت از مسیر #سنتهای_الهی برمی گرداند.
❇مرز بین سنت و بدعت را به درستی بايد شناخت
در هر مسیری ملاحظه می فرمایید كه امكان بدعت هست.
یکی از بهترین سنن الهی در نماز، #نماز_شب است. این نماز شب در سنت رسول گرامی اسلام بود در قرآن هم بر آن تأکید شده بود و انسانهای مؤمن هم به این سنت عمل می کردند و می کنند، اما در زمان خلیفه دوم این نماز شب به صورت #جماعت خوانده شد به عنوان نماز تراویح به جماعت خواندند و این یک بدعتی شد که خود خلیفه دوم آمد و گفت این #بدعت است، اما نعم البدعه و این #بدعت_خوبی است و همین باعث شد که علمای اهل تسنن به سختی و به صعوبت بیافتند و از سنت پیامبر فاصله بگیرند برای توجیه این سخن خلیفه دوم خیلی تلاش کردند و وقتی علی بن ابی طالب علیه السلام هم به حکومت رسید، هرگز با این سنتی که آنها یا بدعتی که آنها پایه گذاری کردند همراه نبود موافق نبود و با آنها این نماز را نمی خواند.
♦بنابراین باید دقت بکنیم هم در اسلام همچنین مسائلی اتفاق افتاده و می افتد و هم در غیر اسلام و جامعه دینی چه جامعه یهودی نصرانی باشد مسلمان باشد اینها باید به شدت تلاش بکنند که مرز بین سنت و بدعت یا غیر سنت را به درستی بشناسند و تمام اهتمام شان براین باشد که اینکار، یعنی سنت باقی باشد و بدعت به راه سنت خدای نکرده کشیده نشود.
⭕از جمله سنتهای حسنه و ارزشمند و متعالی در دین اسلام سنت #عزاداری و #اشک و ماتم برای سالار شهیدان حسین بن علی است و این سنت بسیار شریف است و فضایل فراوانی نقل شده و در آن مقداری که در روایات آمده است نشان دهنده اصل این سنت و همچنین قلمرو آن است، چون یک مسئله این است که سنت چیست دوم این است که محدوده و قلمرو آن تا کجاست که امروز گاهی اوقات تعدی می شود و این قلمرو و محدودیتها جعل می شود و آن محدودیت اصلیش در حقیقت نادیده گرفته می شود، این خودش آثار و تبعات و نتایج بسیار منفی را برای یک جامعه به همراه خواهد آورد.
⭕ خطر افراط در توسعه سنت ها
♦آن عاملی که منشأ این بدعتها از یک سو و توسعه در این بدعتها از سوی دیگر یا حتی توسعه در سنت‌ها از سوی دیگر هست جریان‌های افراطی است.
# افراط‌گرایان معمولاً به چنین مسائلی مبتلا میشوند، شاید نیت خیر داشته باشند یا به تعبیر قرآن «الا ابتغاء رضوان‌الله» در کارشان باشد ولکن چون آشنای با دین و سنت نیستند و قلمرو سنت را نمی‌شناسند، بدعت می‌گذارند از یک سو و گاهی اوقات هم همین سنت‌ها را بلاوجه توسعه می‌دهند که این هم همان افراط در سنت‌ها است و ناصواب خواهد بود.
♦ناتوانی در #فهم حقیقت دین منجر به #ظاهرگرایی می شود
عرض کنم که یکی از جهاتی که این جریان‌های بدعت یا توسعه ناصواب در سنت را ایجاد می‌کند مسئله ظاهرگرایی است و چون در باطن و حقیقت این گونه از مناسک ورود ندارند، آشنایی ندارند، مبتلا میشوند به این‌گونه از مسائلی که ناصواب است.
به جهت عدم دسترسی و ناتوانی در فهم علت، حكمت و اسرار عبادات در حقیقت مجبور میشوند، که #ظاهرگرایی کنند و به همین ظواهر در حقیقت بچسبند و اکتفا کنند.
⭕تبعات ظاهرگرايي و غفلت از #روح_دين
🔶اگر گفته می‌شود که «الصَّوْمُ جُنَّهٌ مِنَ النّار» واقعا این جنه بودن و سپر بودن برای مردم، علت حکمت و راز و رمز روزه را روشن بکند و👈 چون متأسفانه #مبلغان ما چنین سرمایه ای از معرفت و #آگاهی را ندارند، به همین ظاهر بسنده می کنند و چون تریبونها و قدرت و نظایر آن در دست اینهاست، طبعا جامعه را هم به همین سمت می کشند و کسانی که صاحب حکمتند صاحب شناسایی رمز و راز عبادتند و یا علت عبادت را می دانند، اینها متأسفانه در انزوا هستند و محرومند و تریبونی برای بیان این گونه از حقایق ندارند،
بنابراین آنچه که باعث می شود این #ظاهرگرایی انجام بشود و ظواهر آموزه های دینی مورد توجه بشود، اما #باطن و روح این مناسک در متن جامعه قرار نگیرد تا از این راه هم دینداران هم غیر دینداران به عظمت و جلال و شکوه این احکام دسترسی پیدا بکنند باعث می شود که چنین انحرافاتی حاصل بشود.
🎙استاد مرتضي جوادي املي
|
|
|
|
|
|
جهش به انجمن
شما مجاز به ارسال مطلب در این انجمن نمی باشید.
شما مجاز به ارسال پاسخ در این انجمن نمی باشید.
شما مجاز به حذف مطلب ارسالی خود در این انجمن نمی باشید.
شما مجاز به ویرایش مطلب ارسالی خود در این انجمن نمی باشید.
شما مجاز به ایجاد نظر سنجی در این انجمن نمی باشید.
شما مجاز به رای دادن در این انجمن نمی باشید.
